اردشیر سنایی کارشناس روابط بین الملل می گوید با توجه به اتفاقاتی که اخیرا افتاده است و در مسیر برجام خلل‌های جدی وارد شده است و از سوی دیگر با نگاهی به گزارشی که ناشی از دسترسی ایران به غنی سازی نزدیک نود درصد هم مطرح بود و ما نیز در سه جلسه شورا حکام قبلی درگیر دو بیانیه و یک قطعنامه شدیم و احتمالا ایجاد قطعنامه جدید و ارسال پرونده ایران به شورای امنیت، به نظر می‌رسد تمایل طرفین بر این بود که راهکار میانه‌ای پیدا کنند و به همین خاطر این سفر را در این جهت ترتیب دادند. این سفر مهم بود، اما آیا می‌تواند انتظارات ایران را برآورده کند؟

سفر رافائل گروسی به تهران و گفتگو‌های مثبتی که میان مدیرکل آژانس و مسئولین ایرانی برگزار شد، گویای عبور ایران از خطر شورا امنیت و نتیجه نسبتا مثبت شورا حکام در ماه مارس است؛ هرچند برخی در داخل معتقدند سفر گروسی نتیجه خاصی نداشته است و در پی توافق با او هیچ امتیازی به آژانس از جمله استقرار دوربین‌ها داده نشده است. از سوی دیگر غنی سازی بیش از هشتاد درصد نیز شاید یکی از دلایل نگرانی غربی‌ها برای سفر اخیر گروسی به ایران باشد.

اردشیر سنایی، استاد دانشگاه و کارشناس روابط بین الملل، در آغاز درباره ماهیت سفر گروسی به تهران و تاثیر افزایش غنی سازی بر این سفر به خبرنگار «انتخاب» گفت: معمولا روال سال‌های گذشته در پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران اینگونه بوده است که قبل از هر اجلاس فصلی شورای حکام و به ویژه زمان‌هایی که احساس می‌شد مشکلاتی در مسیر پرونده وجود داشته باشد، به تقاضای مدیرکل آژانس یا حتی تقاضای ایران سفر‌های این چنینی انجام می‌شده است و اتفاق عجیبی نیست. البته در دو جلسه قبل این اتفاق رخ نداد و مقداری ایران مواضع مدیرکل و شورای حکام را سیاسی تحلیل کرد و خیلی تمایلی به مذاکره مستقیم در تهران با مدیرکل آژانس نداشت.

او افزود: با توجه به اتفاقاتی که اخیرا افتاده است و در مسیر برجام خلل‌های جدی وارد شده است و از سوی دیگر با نگاهی به گزارشی که ناشی از دسترسی ایران به غنی سازی نزدیک نود درصد هم مطرح بود و ما نیز در سه جلسه شورا حکام قبلی درگیر دو بیانیه و یک قطعنامه شدیم و احتمالا ایجاد قطعنامه جدید و ارسال پرونده ایران به شورای امنیت، به نظر می‌رسد تمایل طرفین بر این بود که راهکار میانه‌ای پیدا کنند و به همین خاطر این سفر را در این جهت ترتیب دادند. این سفر مهم بود، اما آیا می‌تواند انتظارات ایران را برآورده کند؟

وی در خصوص نتایج سفر گروسی به ایران افزود: از این نظر که بالاخره باب گفتگو را بین ایران و آژانس بر سر مشکلات اساسی که به لحاظ فنی باز نگه می‌دارد، سفر بدون بهره‌ای نبوده است. اما اینکه خروجی سفر و آن بیانیه که صادر شد و طرفین بر یک سری موارد توافق کردند چه باشد باید صبر کنیم که در گزارش گروسی و تصمیم شورای حکام تا چه حد می‌تواند تاثیر گذار باشد. تجربه‌های قبلی نشان می‌دهد سفر‌های گروسی به ایران و توافقاتی که بین ایران و آژانس صورت گرفت نتوانست مشکل ما را در شورا حکام برطرف کند و یکی از گره‌های اصلی که در کنار سایر گره‌ها مانع اجرا برجام شد همین مشکلات بین ایران و آژانس بود؛ به نظر من جمهوری اسلامی ایران بعد از این سفر و توافقی که شکل گرفت از نشست ماه مارس شورای حکام به سلامت عبور خواهد کرد و انتظاری که وجود داشت تا در ماه مارس ایران به شورای امنیت برود، به نظر می‌آید مقداری مرتفع خواهد شد تا اجلاس بعدی ببینیم چه اتفاقی می‌افتد. جمهوری اسلامی نیز تلاش داشت مشکل را از ماه مارس رد کند.

سنایی در پایان درباره علت اینکه آمریکا ارسال نامه به ایران در خصوص برجام را کتمان می کند و گفتگو‌های هسته‌ای را از اولویت‌های خود خارج کرده، گفت: اظهار نظر‌های متناقض زیادی رخ داده است و قبلا هم اینگونه بود و نمی‌توان گفت کدام طرف تصورات خود را به جای واقعیت جلوه می‌دهد؛ آنچه مشخص است این است که آمریکایی‌ها در چند ماه گذشته و بعد از تحولاتی که در پرونده پهباد‌های ایرانی در جنگ اوکراین پیش آمد و اعتراضی که در داخل ایران شکل گرفته بود، مذاکره برای احیای برجام را از اولویت خود خارج کردند و به طور غیررسمی از مرگ برجام هم صحبت کردند، مرگی که نمی‌توانست آن را علنی کند، اما به هر حال از اولویت خارج شدنش را اعلام کردند و می‌توان درباره آن با قاطعیت صحبت کرد، ما در مناسبات بین المللی هیچ مولفه صفر و صدی نداریم و اگر طرفین به این نتیجه برسند که احیای برجام مشکلات زیاد را رفع می‌کند چه بسا اراده طرفین به این سمت حرکت کند، نمی‌توان گفت ایالات متحده از برجام دست برداشته یا می‌خواهد به آن برگردد. نکته اینجاست که از اولولیتشان خارج شده است.