: فضای بین‌المللی پر از عدم قطعیت‌ها در امور مختلف است و به طور کامل و قاطعانه نمی‌توان در خصوص موضوعی مهم در جهان امروز صحبت کرد. قدر مسلم یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که طی سال‌های گذشته در عرصه جهانی مطرح بوده بحث پرونده هسته‌ای ایران یا همان برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به (برجام) است. سال 2015 که همه طرفین مقابل دوربین‌ها قرار گرفتند و از توافق‌هسته‌ای خبر دادند هیچیک فکر نمی‌کردند که این توافق در کمتر از سه سال به‌طول بینجامد، اما در نهایت همانطور که از قبل هم پیش‌بینی می‌شد این آمریکایی‌ها بودند که به توافق پشت کردند و از برجام خارج شدند. هر چند که این پایان کار نبود و جدای از خروج از برجام آمریکایی‌ها تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه‌ای را علیه ایران اعمال کردند. در این میان ایران نیز مطابق تعهداتش در برجام عمل کرد و گام‌های عقب‌نشینی پیش گرفت، اما نوع موضع‌گیری اروپایی‌ها در این میان همواره محل چالش و سوال بوده که چرا هیچ‌گاه نتوانستند مستقلا و جدای از آمریکا کنشگری کنند و به‌عنوان اعضای برجام خودی نشان دهند. اروپایی‌ها به اندازه‌ای فشل و ناکارآمد بودند که حتی سازو کار پیشنهادی آنها تحت عنوان (INSTEX) نیز نتوانست چندان تاثیری در دور زدن تحریم‌های ایران داشته باشد. به همین جهت نیز عده‌ای از تحلیلگران معتقدند که اساسا اروپایی‌ها اختیاری از جانب خود ندارند و در هر نوع تصمیم‌گیری اگر نگوییم پیرو آمریکایی‌ها هستند اما به‌واقع بدون مشورت و هماهنگی با آنها نیز تصمیمی نگرفته و اقدامی نمی‌کنند. طی ماه‌های اخیر به واقع شاهد این موضوع بوده‌ایم که هر زمان ایران آماده از سرگیری مذاکرات در راستای احیای برجام بوده است؛ غربی‌ها به‌دلایل واهی و بهانه‌‌جویی‌هایی از مذاکرات مجدد استنکاف ورزیده‌اند و حتی آژانس و شورای حکام را برای صدور قطعنامه علیه کشورمان ترغیب کرده‌اند. نمونه آن را نیز می‌توان در تحولات 4 ماهه حدفاصل مهر تا دیماه دید که به‌رغم آمادگی ایران برای از سرگیری مذاکرات و حمایت چین و روسیه، غربی‌ها رسما اعتراضات داخل ایران حمایت کردند و گفتند که دیگر احیای برجام در دستور کارشان نیست. چیزی که با وجود تحولات و اتفاقات مختلفی که پیرامون برجام رخ داده و می‌دهد هنوز هم اروپایی‌ها و آمریکا بر آن تاکید دارند و مشخص نیست این عدم بازگشت به مذاکرات از چه چیزی نشأت می‌گیرد. اما هر چه هست بسیاری از تحلیلگران و صاحب‌نظران بر این باورند که غربی‌ها دیگر به برجام 2015 بازنخواهند گشت و اگر بنابر توافق باشد آنها به‌دنبال توافقی جدید هستند که پرونده هسته‌ای ایران بخشی از این توافق باشد. این در حالی است که مقامات کشورمان بارها مطرح کرده‌اند که به چیزی جز بازگشت به توافق 2015 نمی‌اندیشند.

سفر گروسی به تهران

پس از هفته‌ها گمانه‌زنی‌ و مباحث مختلفی که در خصوص سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و آنچه در آن قرار است رخ دهد به میان می‌آمد بالاخره روزگذشته رافائل گروسی برای دیدار و گفت‌و‌گو با رئیس سازمان انرژی اتمی و مقامات ارشد کشورمان به تهران آمد تا در خصوص مسائل میان ایران و آژانس بحث و گفت‌و‌گو داشته باشد. این در حالی است که طرف ایرانی و غربی‌ها هر کدام از ظن خود به این سفر می‌نگردند و منتظر هستند تا نتیجه مذاکرات میان گروسی و مقامات تهران مشخص شود و در بازگشت به وین این نوع گزارش وی به آژانس و شورای حکام خواهد بود که معلوم می‌کند حضور گروسی در تهران چه میزان مفید و موثر بوده است. چه اینکه روزگذشته رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با اشاره به سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران عنوان کرد: بگذارید ببینیم که آژانس اتمی چه‌چیز (پایبندی یا عدم پایبندی ایران به (ان.پی.تی) NPT) گزارش می‌دهد و سپس زمان برای اتخاذ گام‌های مناسب بعدی فرا می‌رسد.» نکته‌ای که در این میان غربی‌ها بسیار روی آن مانور می‌دهند بیشتر سفر گروسی را برای شفاف‌سازی و بررسی در خصوص این امر می‌دانند بحث ادعاهایی است که مبتنی بر وجود غنی‌سازی 84 درصد در ایران مطرح شده و به‌رغم تکذیب مقامات کشورمان اما غربی‌ها و خود آژانس نسبت به این مساله حساس شده‌اند و به‌نظر می‌رسد مذاکرات گروسی با اسلامی و امیر‌ عبداللهیان این مساله را نیز به‌طور شفاف حل و فصل کند. چنانکه اخیرا، اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: «در دو ماه گذشته رفت‌و‌آمدها با آژانس در سطح کارشناسی و معاونان انجام شد و در دو هفته گذشته هیات‌هایی از آژانس در تهران حضور یافتند و تبادل‌نظر شد. در این تبادل‌نظرها و رایزنی‌ها مواردی از جمله «عدم انطباق بیانیه طراحی چیدمان سانتریفیوژها»یا مساله «یک ذره»، به‌خوبی مرور شد و بحث و کارشناسی و نهایی شده است و مشخص شده که انحراف خاصی وجود ندارد. معاون رئیس‌جمهور درباره بخشی از گزارش برجامی آژانس که در آن به موضوع غنی‌سازی بالای ۸۳ درصدی در ایران اشاره کرده است، گفت: بازرسان مشاهده کردند حجم مواد تولید در پایان کار، از ۶۰ درصد تجاوز نکرده است و خط تولید ما همان تولید اورانیوم با غنای ۶۰ درصدی است و ما همان هدف را هم دنبال می کنیم بنابراین، آن موضوع با همین تعریف کنار گذاشته می‌شود.»

پنجره توافق همیشه باز نمی‌ماند

وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با شبکه سی ان ان در ارتباط با مذاکرات احیای برجام و امید به این توافق اظهارداشت: در مورد برجام، جمهوری اسلامی ایران متعهدترین طرف در مجموعه طرف‌های گفت‌وگو و برجام بوده و هست. طرفی که از برجام خارج شد، ترامپ و آمریکا بود. آمریکا در حال حاضر در جایگاهی نیست که بخواهد به جای رفتار سازنده و بازگشت به برجام، با رفتارهای ریاکارانه برخورد کند. حسین امیرعبداللهیان گفت: ما در دولت جدید ایران تصمیم گرفتیم گفت‌وگوها را برای بازگشت به برجام ادامه دهیم. از نظر دولت جدید این برجام ایراداتی هم دارد. جمع‌بندی ما در دولت جدید این است که اگر همه طرف‌ها به برجام بازگردند، در واقع این توافق را در چارچوب برجام احیا کنیم. گفت‌وگوهای طولانی در وین انجام شد. آمریکایی‌ها ایران را متهم می‌کنند که ایرانی‌ها اراده کافی را ندارند و می‌گویند ما در مرحله توافق بودیم و ایرانی‌ها زیاده‌خواهی کردند. وی افزود: من به صراحت می‌گویم، اولا، ما در یکسال گذشته بارها دیدیم مقامات آمریکایی قادر به جمع‌بندی نیستند. مقامات آمریکایی به‌دلیل فشارها و مشکلات داخلی هنوز نمی‌توانند یک تصمیم شجاعانه برای بازگشت به برجام بگیرند. رئیس دستگاه دیپلماسی گفت ما بارها ابتکار خودمان را نشان دادیم. هنوز هم ما در مسیر گفت‌و‌گو و توافق قرار داریم. البته پارلمان ایران در هفته‌های گذشته و به‌ویژه بعد از اغتشاشات و مداخلات آمریکا و سه کشور اروپایی در تظاهرات مسالمت‌آمیز در ایران، فشار زیادی را بر دولت دارند. وی ادامه داد: ما هنوز در مسیر توافق هستیم. یک نقشه راه بین ما و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ترسیم شده است. پس روابط ما با آژانس در مسیر طبیعی خودش پیش می‌رود. به طرف آمریکایی از طریق واسطه‌ها به‌صراحت گفتیم ما همچنان در مسیر توافق هستیم. امیرعبداللهیان ادامه داد:‌ پنجره توافق باز است اما این پنجره برای همیشه بازنخواهد ماند.

منبع:آرمان ملی