پشت پرده ارز جهانگیری چه بود؟!

احسان اسقايي: اسحاق جهانگيري يکي از مديران کارکشته عرصه صنعت است که اهل تصميمات دولتي و دخالت‌ در تعيين نرخ و قيمت‌ها نيست. او اهل توسعه است و توسعه را نه از خروجي تصميمات دولتي بلکه از دل اقتصاد آزاد ممکن مي‌داند. با اين وجود جهانگيري با اعلام سياست اقتصادي در دولت روحاني ارزي تحت عنوان «ارز جهانگيري» را در صحنه اقتصادي کشور پايه‌گذاري کرد که به اعتقاد بسياري آن ارز ريشه ده‌ها فساد اقتصادي و آشفتگي در عرصه قيمت بود. بودند افرادي که اين ارز را مي‌گرفتند و بعد از واردات، کالاهاي وارداتي را به قيمت ارز آزاد در بازار عرضه مي‌کردند. هرچند دولت روحاني بلافاصله با تدابيري که انديشيد دارو را به قيمت بازار عرضه کرد اما براي چند قلم کالاي اساسي همچنان بر ارز 4200 توماني تاکيد داشت تا اينکه ابراهيم رئيسي آن را هم حذف کرد به طوري که کالاهاي مورد نيازمردم از جمله روغن، برنج و... به يکباره با افزايش باور نکردني روبه‌رو شد و به تبع آن قيمت ساير کالاهاي بازار نيز افزايش يافت. تورم افسار پاره کرده به طوري که قيمت گوشت به بالاي 400 هزار تومان و پياز به کيلويي 40 هزار تومان رسيده است. از اين منظر شايد دلار جهانگيري بهترين هديه‌اي بود که روحاني مي‌توانست به ابراهيم رئيسي بدهد. هديه‌اي که حداقل سفره‌ها را براي مردم نگه مي‌داشت.

روايت جهانگيري از ارز4200 توماني

اسحاق جهانگيري از خود مي‌گويد که فردي توسعه‌اي است و همواره از توسعه گفته اما زماني که ترامپ از برجام خارج شد نقل از توسعه را کنار گذاشت زيرا فهميد با وجود تحريم‌هاي ترامپ توسعه ديگر اولويت اول ايران نيست. وي در مورد مباني ارز 4200 توماني مي‌گويد: «موضوع اول ما اين بود که چگونه بايد از زندگي مردم محافظت کنيم. در آن زمان بعضي‌ها اشکال مي‌گرفتند که تصميم آن روز، غيراقتصادي بود يا احتمالاً در آن رانت بود.» وي در پاسخ به سوالي در مورد واکنش نعمت‌زاده وزير صنايع روحاني که زماني که ارز جهانگيري اعلام شد دو دستي توي سر خود زده بود؛ افزود: بله. آن تصميم با مبناي اقتصادي هيچگونه سازگاري نداشت. من طرفدار اقتصاد آزاد بودم و بيش‌ترين تصميمات مربوط به اقتصاد آزاد در دوره من گرفته شده و تمام ساز و کارهاي کنترل دولتي را من در دوره وزارت صنايع به هم زدم ولي قرار بود آن موقع «زمان عرضه ارز 4200 توماني» کاري کنيم که يک سفره حداقلي براي مردم بماند.

به رئيسي گفتم، مهم سفره مردم است

جهانگيري در پاسخ به اين سوال که يعني شما فکر سوءاستفاده از پشت اين داستان را هم مي‌کرديد؟ گفت: بله. الان که 7 ـ 8 ماه است که اين را به هم زدند و دوباره به اين نتيجه رسيدند که ارز را روي 28500 نگه دارند؛ به اين دليل که مي‌بينند من در يک يادداشت، بعد از برداشتن ارز 4200 به آقاي رئيسي نامه زدم که چکار کنيد که اين سياست موفق اجرا شود. نظراتم را به رئيس‌جمهور گفتم. بعد هم ايشان تلفن زدند و تشکر کردند. گفتم آقاي رئيسي آن چيزي که مهم است، اين سفره است؛ اگر شما بتوانيد با برداشتن اين سفره، از آن محافظت کنيد خوب است؛ ارز به صورت روزانه در بازار تغيير مي‌کند او براي مرغ و تخم‌مرغ و روغن اگر هر روز نرود، بالاخره هفته‌اي يک بار مي‌رود و برايش قابل تحمل نيست که گفته شود قيمت تغيير کرد. يک کاري کنيد که اين آذوقه مردم در يک دوره چند ماهه ثابت بماند. خب چاره‌اي هم نبود؛ وقتي تابع نرخ ارز مي‌شد و ارز 30 تومان مي‌شد، قيمت اينها هم روي 30 تومان تنظيم مي‌شد. به موازات تغيير روزانه قيمت ارز، بازار هم روزانه تغيير مي‌کرد؛ لذا اينها وقتي ديدند عدد به 40 ـ 45 رسيد نمي‌توانند و برگشتند گفتند ما 28500 فيکس مي‌کنيم و به آن کالاها 28500 مي‌دهيم.

تصميم درست اما هزينه بر...

آنچه در ميان سخنان اخير جهانگيري قابل برداشت است، اين است که در آن زمان با توجه به اينکه ترامپ کمر بسته بود تا ايران را تسليم کند دولت وقت هيچ چاره‌اي نداشت جز اينکه در برابر ترامپ روند عادي اداره کشور از توسعه تا رفاه مردم را کنار بزند و در برابر ترامپ و تصميمات او دست به اقداماتي بزند که عملا يک نتيجه براي کشور داشت و آن اينکه ايران بماند حتي اگر مباني توسعه در ايران عملا زير رو شود. در دولت روحاني اين تصميم گرفته شد و آثار بد آن مستقيما خرج دولتي شد که اين سياست را براي حفظ ايران پايه‌گذاري کرد. شايد آن سياست عملا همان سياست اقتصاد مقاومتي بود چرا که در پرتوي آن دولت روحاني توانسته ميليون‌ها دلار ارز براي دولت بعد يعني دولت ابراهيم رئيسي به ارمغان بگذارد. حال بايد ديد دولت ابراهيم رئيسي چه خواهد کرد؟ ظاهرا که دولت تاکيد دارد که به عرضه دلار 28000 توماني ادامه دهد. اين ارز با بازار حدود20 هزار تومان اختلاف دارد و هر مقدار بر اين اختلاف افزوده شود به همان ميزان آثار سود اقتصادي افزايش خواهد يافت.

منبع:آرمان ملی