ردپای روسیه در اقدام علیه سپاه

در همین حال، پارلمان اروپا درخواست کرده است که دو نهاد بنیاد مستضعفان و بنیاد شهید و امور جانبازان و همچنین افرادی مانند ابراهیم رئیسی، دادستان کل کشور، و ۲۲۷ نماینده مجلس جکهوری اسلامی ایران نیز مورد تحریم واقع شوند. بر این اساس، اتحادیه اروپا در گزارش سالانه سیاست‌خارجی‌اش، بندی را گنجاند که در آن از اتحادیه اروپا می‌خواهد سپاه را در فهرست تروریستی اتحادیه جا دهد. کل این گزارش به تصویب پارلمان رسیده و قرار است روز دوشنبه، شورای اروپا تصمیم بگیرد که آیا توصیه‌های پارلمان اروپا در این گزارش را مورد توجه قرار می‌دهد یا خیر، که البته بسیار سخت است که این شورا از توصیه‌های پارلمان اروپا بی‌اعتنا بگذرد.در این میان اما مساله اصلی این است که ایجاد این محدودیت‌ها، چه تبعاتی برای به ایران به دنبال خواهد داشت؟ در این زمینه شاید بتوان گفت که این تصمیم پارلمان اروپا، اولین تاثیرات خود را در بازار اقتصادی ایران نشان داده است، به طوری‌که کار را برای بازار اقتصادی سخت کرده و به سرعت، دلار و سکه را دچار نوسان افزایشی کرده است. از سوی دیگر، با قرار گرفتن سپاه پاسداران در لیست تروریسم اتحادیه اروپا، مهم‌ترین اتفاق این است که ادامه مذاکرات با مقامات اروپایی برای دولت ابراهیم رئیسی مشکل خواهد شد؛ چرا که هزینه‌های سیاسی مذاکرات احتمالی قابل محاسبه نخواهد بود. در همین حال، در صورت عدم رفع تحریم‌ها، شرایط اقتصادی شکننده فعلی قطعا بدتر خواهد شد که در نتیجه آن احتمال وقوع اعتراضات اجتماعی بسیار بزرگ‌تر افزایش خواهد یافت. همچنین باید به این نکته توجه کرد که قرار گرفتن نام سپاه در لیست تروریسم اتحادیه اروپا در حالی رخ داده است که مقامات دولت ابراهیم رئیسی ادامه مذاکرات با غرب را مخصوصا بعد از ترور سردار سلیمانی از نقاط ضعف کابینه روحانی می‌دانستند.به گزارش رویداد 24، با افزایش درگیر شدن مقامات سیاسی اروپایی در اعتراضات مخالفان جمهوری اسلامی ایران که در شهر‌های اروپایی برگزار می‌شود، احتمال تحریم‌های دیگر علاوه بر تحریم سپاه نیز وجود دارد؛ از جمله اینکه در کشور‌های مختلف اروپایی از جمله بریتانیا، آلمان، فرانسه، سوئد، نروژ و ایتالیا تعداد رو به افزاشی از مقامات و نمایندگان سیاسی این دولت‌ها، خواهان برخورد با جمهوری اسلامی ایران با استفاده از ابزار‌های مختلف از جمله تعطیلی سفارتخانه‌ها هستند. این درحالی است که شرایط کنونی در میان‌مدت امید به حصول هر گونه توافق سیاسی و امنیتی میان جمهوری اسلامی ایران و اروپا را در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه هسته‌ای با چشم‌اندازی تیره روبرو خواهد کرد و اثرات آن از هم اکنون مشخص است؛ از جمله می‌توان به بیانیه مشترک دیوید لامی وزیر امور خارجه و ایوت کوپر وزیر کشور دولت سایه بریتانیا از حزب کارگر اشاره کرد که خواهان تحریم‌های بیشتر هستند.تا این لحظه شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که هر لحظه موضع اروپا علیه جمهوری اسلامی تندتر می‌شود؛ نتایج چنین امری را می‌توان در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصادی و سیاسی جست‌وجو کرد که شاید کمترین نتیجه آن کاهش شدید سطح روابط دیپلماتیک میان جمهوری اسلامی ایران و مجموعه دولت‌های اروپایی باشد.در همین حال حشمت الله فلاحت پیشه، نماینده پیشین مجلس دهم و عضو کمیسیون اکنیت ملی، این اقدام اروپا را قابل پیش بینی دانست و راهبرد حل تنش ایران و اروپا را در داخل کشور می داند. او در گفنگو با ایسنا میگوید: «در واقع باید منتظر بمانیم و ببینیم شورای اتحادیه اروپا که متشکل از سران سیاسی اتحادیه یعنی نماینده های دولت های اروپایی هستند؛ چه تصمیمی خواهند گرفت. البته احتمال ضعیفی دارد که در دستور کار قرار بگیرد، چرا که این جلسات به صورت فصلی برگزار می شود و بعید است که در دستور کار قرار بگیرد. شورای اروپا نمی‌تواند قانون‌گذاری کند لذا، اگر این موضوع در این شورای مصوب شود، سیاست‌های کلی را شکل می‌دهد و بعد این دولت‌های عضو اتحادیه اروپا هستند که در اصل آن را باید دنبال کنند.»او ادامه داده است: «بنابراین، اگر این کار تحت هر بهانه‌ای صورت بگیرد و کشوری یا شرکت هواپیمایی اعلام کند با سپاه ارتباط دارد؛ آن را تحریم می‌کنند. اتفاقی که الآن افتاده این است که کشورهای اروپایی در قالب بیانیه‌ای به سیاست فشار حداکثری آمریکا پیوستند ولی این تبدیل به تصمیم سیاسی نشده است. متاسفانه، ما الآن در زمستان سخت دیپلماسی ایران و اروپا به سر می‌بریم و همه کانال‌های تنش‌زدایانه مسدود شده و سیاست‌های چالشی دنبال می‌شود.»باد این وجود جوزف بورل هماهنگ‌کننده اروپایی، اعلام کرده است که پرونده دیپلماسی با ایران باز است و از این منظر برخی ناظران سیاسی بر این باورند که اروپایی‌ها سیاست چماق به هویجی که در دست آمریکایی‌ها بود را در دست گرفته‌اند. در این زمینه فلاحت پیشه می‌گوید: «ناآرامی‌های ایران، ضعف دیپلماسی دولت و مشکلات اقتصادی و همچنین سیاست اشتباه کشور ما در بازی خوردن از روس‌ها در اوکراین دلایل اصلی این اقدام هستند. من معتقدم که اگر حساسیت اروپا و افکار عمومی آنان به اوکراین نبود، هیچ وقت این اجماع علیه ایران شکل نمی‌گرفت و مسئولانی که ساده‌لوحانه بازی روس‌ها را خوردند باید پاسخگو باشند. متاسفانه مسئولان به هشدارها و پیش‌بینی‌هایی که از قبل شده بود، توجهی نشان ندادند، حال آنچه رخ داده، نتیجه یک سری سیاست‌های اشتباه و عدم استفاده از فرصت‌های دیپلماتیک است.»فلاحت‌پیشه همچنین در این گفت‌وگو گفت: « متاسفانه، کسانی که فرصت‌ها را کشته‌اند باید پاسخگو باشند. وزارت خارجه تنش‌زدایی را کنار گذاشته و به محل سخنرانی و موضع‌گیری تبدیل شده است. در واقع، سیاست خارجی را به یک سری کشورها مانند کره، چین و عراق محدود کردند که آنان هم از شرایط نامتعادل ایران دارند سوء استفاده می کنند. البته موضع‌گیری این کشورها علیه ایران هم غافل‌گیری مسئولان در برابر واقعیت‌هاست. به هر روی، افرادی هستند که این شرایط را برای سیاست خارجی رقم زده‌اند و باید از آنان پرسید که سیاست خارجی را تا کجا می‌خواهند پیش ببرند. سیاست خارجی نیازمند اصلاحات راهبردی است و مقدمه آن نیز در داخل کشور است.»در همین حال، حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان درباره تصمیم اتحادیه اروپا برای قرار دادن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی گفت: «این حرکت که در پارلمان اروپا به تصویب رسیده است اگر در اتحادیه اروپا هم که مرحله نهائی آن است به تصویب برسد، ضمن آن که با ماده ۳۹ منشور ملل متحد مغایرت دارد و نقض صریح این منشور تلقی می‌شود، به ایران نیز اجازه می‌دهد نظامیان کشور‌های عضو اتحادیه اروپا را گروه تروریستی دانسته و به عنوان تروریست با آن‌ها برخورد کند.»

یک پژوهشگر حوزه علوم سیاسی وتاریخ در یادداشتی ردپای پررنگ روسیه در اقدامات اروپایی‌ها علیه سپاه پاسداران را روایت کرد و نوشت: وقتی ترامپ اعلام کرد آمریکا سپاه را در فهرست تروریسم قرار می‌دهد، اقدامی نامتعارف و استثنایی بود. اما امروز کشورهای اروپایی همان کار ترامپ را کردند؛ البته بسیار یکصداتر! مگر دنیا در این سه سال چقدر تغییر کرده؟ اصلاً چه شد که اروپای محافظه‌کار و تنش‌گریز پای چنین مصوبه‌ای آمد؟مهدی تدینی نوشت: عموماً علاقه دارند مسئله را به اعتراضات ایران ربط دهند، اما نه، قضیه زیر سر رفیق ناباب جمهوری اسلامی است. یک‌پنجم ذخایر گاز دنیا متعلق به ایران است و یک‌چهارم هم برای روسیه است. ایران و روسیه که روی هم نیمی از ذخایر گاز دنیا را در اختیار دارند، تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند «شریک» همدیگر باشند. روسیه ایران را رقیبی می‌داند که اگر در بازار انرژی حضور داشته باشد، باعث می‌شود «استراتژیک‌ترین اسلحه تجاری» روسیه کُند شود. روسیه گاز خود را اهرم فشار می‌داند و در جنگ اکراین دیدیم چقدر روی آن حساب کرده بود. اگر اروپایی‌ها واندادند دو دلیل داشت: همت و جانفشانی اکراینی‌ها و فشار و ترغیب آمریکایی‌ها؛ وگرنه دولت‌های بزرگ اروپا ترجیح می‌دادند زلنسکی فرار کند و روسیه کل اکراین را بگیرد تا امنیت انرژی‌شان به خطر نیفتد.»این پژوهشگر تاریخ در صفحه اینستاگرام خود نوشت:«حال اگر ایران به عنوان «غول گازی» در بازار باشد چه می‌شود؟ اسلحه روسیه به فنا می‌رود. بنابراین روسیه ایران را ترغیب می‌کند به مسیرهایی برود که به اخراجش از بازار انرژی منجر شود.»تدینی با اشاره به اثرگذاری روس‌ها در مذاکرات برجام نوشت:«اولیانوف نماينده روسیه در مذاکرات، بهمن پارسال گفت تا امضای برجام پنج دقیقه مانده، منتها نگفت رئیسش در دقیقه چهارم می‌خواهد به اکراین حمله کند. از این لحظه به بعد حضور ایران در بازار انرژی دوچندان به ضرر روس‌ها بود. مذاکرات در آستانه موفقیت تعطیل شد.شش ماه بعد دوباره بوی توافق می‌آمد که این‌بار به دلیل مخالفت آمریکا با خروج سپاه از فهرست تروریسم دوباره بی‌نتیجه ماند.»وی در تحلیل خود از اقدامات روسیه نوشت:« ظفقای روس فهمیدند چه کنند. باید کاری می‌کردند که اروپا هم سپاه را در فهرست تروریسم بگذارد تا دریچه صادرات گاز ایران به جهان قفل بماند. راهش آسان بود: پهپادها از اینجا وارد معادله شدند. جمهوری اسلامی رسماً تکذیب می‌کرد پهپادی به روسیه داده باشد، اما روس‌ها با سکوت خود تأیید می‌کردند از ایران پهپاد گرفته‌اند و اکانت‌ها و سایت‌های ارزشی نیز به استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی افتخار می‌کردند.»تدینی در پابان نوشت:« روسیه تعمداً از این پهپادها برای اهداف غیرنظامی استفاده کرد تا اروپایی‌ها مجاب شوند علیه سپاه اقدام کنند؛ وگرنه گروه خونی این اروپایی‌ها به این کارها نمی‌خورد و جوزف بورل همین الان هم شرمنده است چرا همکارانش سپاه را در فهرست تروریسم گذاشته‌اند.»