کسری منابع سنگین تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی

سید صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی پس از ارائه گزارش کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص ارزیابی ابعاد چالشی صندوق های بازنشستگی و عملکرد دستگاههای اجرایی مربوط، ضمن تبریک میلاد حضرت فاطمه (س)، گفت: امیدوارم همه مسلمانان جهان به ویژه کشورهای اروپایی پاسخی در خور توجه به اهانت اتاق فکر رسانه ای کشور فرانسه در اهانت به مرجعیت بزرگ جهان تشیع بدهد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: عزم دولت برای ساماندهی صندوق های بازنشستگی با همراهی مجلس شورای اسلامی جدی است از این رو بسیار خرسندم که گزارش اینجانب با گزارش کمیسیون اجتماعی مجلس در یک سو بوده و فهم مشترکی از مشکلات داریم.

وی افزود: کار ما در ساماندهی صندوق ها با توجه به سیاست های کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری در حوزه تامین اجتماعی است و اساس بر استقرار نظام تامین اجتماعی جامع و یکپارچه و چند لایه است. بست و تامین اجتماعی، کاهش فاصله طبقاتی، یکسان سازی قواعد و مقررات بیمه ای در دستورکار ما قرار گرفته است.

مرتضوی با اشاره به وضعیت صندوق های بازنشستگی، عنوان کرد: صندوق های 18 گانه کشور را به دو دوسته تقسیم می کنم، صندوق های تابع وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سایر صندوق های تخصصی و صنفی. تقریبا 94 درصد جامعه هدف مشمول دریافتی از سوی سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق روستاییان و عشایر هستند و حدود 6 درصد از مابقی جمعیت جامعه هدف از سایر صندوق ها تامین منابع می شوند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اضافه کرد: مشکلاتی که در گزارش کمیسیون اجتماعی مجلس بود، ناشی از بسیاری از ناترازی ها است، یکی از ناترازی ها نسبت پشتیبانی و نسبت تعداد بیمه پردازان و مستمری بگیران در صندوق های مختلف کشوری، لشگری و تامین اجتماعی، سیل شدید موضوعی را طی می کند تا جایی که تا سال 1360 تقریبا نسبت پشتیبانی 12 به یک بوده است اما هم اکنون گزارش ها حاکی از این است که در سال 1400 نسبت پشتیبانی صندوق های تامین اجتماعی به 3.2 نفر کاهش پیدا کرده است و صندوق کشوری وضعیت بسیار نامناسب تر از این دارد.

وی افزود: مباحثی که سبب شده به ناترازی برسیم بحث کاهش سن بازنشستگی و خوشبختانه افزایش امید به زندگی است. در سال 1330 سن بازنشستگی 56 سال بوده و هم اکنون به 51 سال رسیده و نرخ سن امید به زندگی 47 سال بوده و هم اکنون 76 سال است. همچنین نسبت پشتیبانی ما به لحاظ کاهش نرخ باروری هم به شدت رو به کاهش است به نحوی که 6.91 در سال 1338 به 1.62 رسیده است.

مرتضوی افزود: مشکل دیگر شکاف منابع و مصارف صندوق های بازنشستگی است. وضعیت بسیار نامناسبی در این حوزه وجود دارد تا جایی که منابع ما در سال 94، 56 همت بوده و مصارف 73 همت و 131 درصد مصارف نسبت به منابع افزایش داشته است همچنین در سال 1400، تقریبا 253 همت جمع منابع نقدی ما بوده و 375 همت مصارف و 148 درصد ضریب عملکرد ماست.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: مشکل دیگری که در حوزه منابع و مصارف وجود دارد در افق 1405 متاسفانه با مشکل بسیار جدی مواجه هستیم، اگر با همین دست فرمان پیش برویم 759 همت در افق 1405 کسری منابع صندوق تامین اجتماعی و صندوق کشوری خواهیم داشت.

وی ادامه داد: چرا به این وضعیت رسیده ایم؟ برخی از قوانین سبب شده منابع مان نسبت به مصارفمان پاسخگو نباشد و دخل و خرجمان با یکدیگر سازگاری نداشته باشد. متناسب سازی حقوق بازنشستگان که تقریبا 78 همت بار مالی دارد و دوم متناسب سازی حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران صندوق کشوری و تامین اجتماعی بار مالی نزدیک به 86 همت داشته است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه سوالات و دغدغه‌های مطرح شده از سوی نمایندگان مشترکات دولت و مجلس است، عنوان کرد: امیدوارم با همکاری یکدیگر مشکلات جامعه هدف را در کمترین فرصت برطرف کنیم. به منظور ایفای وظایف و در راستای برنامه‌های اعلامی خدمت نمایندگان گزارشی از اقدامات اصلاحی دولت قرائت می‌کنم.

وی افزود: تسویه مطالبات صندوق‌ها از دولت، برقراری تأمین اجتماعی چندلایه، پایداری مالی و مقرراتی، اصلاح برخی موارد، افزایش ضریب پشتیبانی از جمله اقداماتی است که در دستور کار قرار دادیم و نمایندگان نیز در صحبت‌های خود به آن اشاره کردند. همچنین ایجاد نهاد تنظیم‌گر در حوزه بیمه‌های بازنشستگی که حوزه اثر آن یکپارچگی سیاست‌گذاری در صندوق‌ها و کاهش مداخلات تکلیفی و کاهش هزینه‌های اقتصادی و اصلاحات مناسب بوده است.

مرتضوی با اشاره به عملکرد یک و نیم ساله دولت سیزدهم در حوزه تأمین اجتماعی و سایر صندوق‌ها تصریح کرد: انجام بزرگترین تسویه بدهی تاریخ نظام بانکی کشور به مبلغ 88 هزار میلیارد تومان و خروج از لیست ابربدهکاران بانکی و جلوگیری از استقراض بی‌رویه بانکی، زمانی که بانک مرکزی لیست ابربدهکاران بانکی را منتشر کرد یکی از بزرگترین بدهکاران بانکی سازمان تأمین اجتماعی که با دستور رئیس جمهور نسبت به تسویه بدهی اقدام شد که دلیل آن مازاد برداشت از بانک مرکزی به دلیل افزایش پایه پولی کشور بود و متأسفانه نرخ تورم ناشی از اقداماتی است که در گذشته به واسطه افزایش پایه پولی به عمل آمد.

عضو کابینه دولت سیزدهم افزود: تادیه بخش قابل توجهی از مطالبات با تشریک مساعی دولت مردمی و مجلس انقلابی در سال 1400 که حدود 80 همت و در سال 1401 حدود 90 همت از مطالبات معوق صندوق‌ها تأمین شد. همچنین توسعه پوشش بیمه فراگیر از طریق اجرای طرح بیمه فراگیر خانواده و افزایش بیش از یک میلون و 500 هزار بیمه شده و تولید و خرید بیش از 50 درصد خدمات حوزه درمان کشور توسط تأمین اجتماعی و ارائه خدمات بیمه تکمیلی برای اولین بار در صندوق بیمه روستاییان و عشایر از جمله اقدامات دولت در صندوق‌های بازنشستگی بوده است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه داد: توسعه خدمات درمانی و افزایش پوشش اقلام دارویی، پوشش بیمه ناباروری، پرداخت غرامت بارداری به صورت ماهانه و افزایش مرخصی از 6 ماه به 9 ماه، افزایش بهره‌وری تولید در زیرمجموعه‌های اقتصادی، اجرای پالایش بیمه‌ای برای بیش از 50 هزار نفر و جایگزین افراد مستحق، افزون بر 200 پروژه بیمارستان، درمانی، اقتصادی و فرهنگی با اعتباری بالغ بر 10 همت عمدتاً در مناطق محروم و کم برخوردار که در دست اجرا است . همچنین صرفه‌جویی در صندوق مصارف بیکاری و افزایش 80 درصدی سقف تعهدات بیمه تکمیلی بازنشستگی و افزایش 120 درصدی مبلغ ریالی سهم سازمان نیز از جمله اهم اقدامات انجام شده در صندوق‌های بازنشستگی به شمار می‌رود.

وی در پاسخ به سوالات نمایندگان مجلس اشاره کرد: یکی از نمایندگان فرمودند که اکثریت شرکت‌ها زیان‌ده هستند که به نحوی پاسخ آن آری و به نحوی خیر است. آن بخش از شرکت‌هایی که در راستای ایفای تعهدات دولت در گذشته به سازمان تأمین اجتماعی به صورت اجباری واگذار شده‌اند هم اکنون زیان‌ده هستند اما آن بخشی را که ما سرمایه‌گذاری کردیم به شدت سودده هستند و برای اولین بار 90 هزار میلیاردی که دولت از سهام پالایشگاه نفت شازند به صندوق تأمین اجتماعی واگذار کرده است، قیمت واقعی بوده است.

مرتضوی در پاسخ به سوال یکی دیگر از نمایندگان در خصوص قانونمند کردن صندوق‌های بازنشستگی تصریح کرد: اساسنامه سایر صندوق‌ها را در دست بررسی داریم و امیدواریم همه آنها نظام‌مند و قانونمند شوند. خانم شیخی در توضیحات خود اشاره کردند که پس از گذشت 9 ماه از ابلاغ سیاست‌های کلی اقدامی در این رابطه صورت نگرفته که باید عرض کنم چارچوب‌ها هم اکنون مشخص شده و اقدامات مناسبی به عمل آمده و لوایح متعددی تنظیم و در دستور کار دولت قرار دارد و در آینده نزدیک نیز به مجلس تقدیم خواهد شد.

عضو کابینه دولت سیزدهم با اشاره به تأکید نمایندگان به سالم‌سازی مدیریت صندوق‌ها عنوان کرد: این موضوع از توصیه‌های اکید رئیس جمهور بوده و ما باید امانت را به اهل آن بسیاریم، کمیسیون انتصابات تشکیل شده و امیدواریم اقدامات لازم انجام شود. آقای پورابراهیمی نیز به اصلاحات پارامتریک اشاره کردند که باید عرض کنم پیشنهاد بسیار مناسبی است و باید از قواعد مناسب برخوردار باشد تا بتوانیم منابع و مصارفمان را تنظیم کنیم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار کرد: بنده شهادت می‌دهم که بیشترین همراهی با وزارت کار را کمیسیون اجتماعی مجلس داشته است لذا از آقای عیسی‌زاده به عنوان هیأت رئیسه و سایر نمایندگان تشکر می‌کنم. از شما تقاضامندم هر حکمی که تکلیف می‌شود منابعش باید پیش از آن پیش‌بینی شود در غیر این صورت خروجی آن ناترازی خواهد شد و در نهایت مجبور به استقراض خواهیم شد و در این صورت پایه پولی و در اثر آن تورم افزایش پیدا خواهد کرد.