ارشاد با اجبار ممکن نیست

بیش از 70 روز از اعتراضات مردمی در کشور می گذرد و هنوز تب و تاب اعتراضات بالاست اما مسئولان کشور اقدام قابل توجهی برای بهبود شرایط کشور و آرام‌تر کردن جو اعتراضات نمی‌کنند. البته گه‌گاه سخنانی درخصوص تغییر رویه حاکمیت در برخی مسائل از جمله گشت ارشاد زده می‌شود اما به سرعت نقض و یا تکذیب می‌شود. در روزهای گذشته نیز نقل قول‌هایی از جانب دادستان کل کشور مبنی بر تعطیل شدن گشت ارشاد مطرح شد اما پس از آن صداوسیما ضمن تکذیب این موضوع اعلام کرد که هیچ مقام رسمی در جمهوری اسلامی ایران مساله تعطیلی گشت ارشاد را تایید نکرده است. در همین راستا در گفت و گو با فاضل میبدی عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم مسئله گشت ارشاد و وضعیت فعلی کشور و راه حل برون رفت از شرایط فعلی کشور را بررسی کردیم.

 فاضل میبدی در گفت و گو با «همدلی» گفت: «اظهارات دادستان کشور در خصوص گشت ارشاد نشان دهنده تعطیلی آن نیست به هرحال این موضوع قانون شده است و قانونی هم هست که به دنبالش هستند که اجرایش کنند.» وی ادامه داد: «اینکه گشت ارشاد تعطیل شده یا نشده به درستی از سوی آقای منتظری مشخص نشده است و پاسخ ایشان به این موضوع مبهم است.» میبدی در ادامه افزود: «اما آنچه که مهم است این است که این گشت ارشاد یا امر به معروف و نهی از منکر نتایج منفی‌ای در جامعه ما داشته است. اگر این گشت‌ها موثر نباشد باید عملا تعطیل شود. در امر به معروف و نهی از منکر هم از سوی شرع دستور داریم که باید منتج به نتیجه شود، وقتی برای مبارزه با بی حجابی، ماشین به خیابان می‌آورند ولی در نهایت مسئله بی‌حجابی و بدحجابی حل نمی‌شود، باید تعطیلش کنند.»  

میبدی در ادامه خاطرنشان کرد: «مسئله گشت ارشاد در جامعه ما نه تنها منتج به نتیجه نشده است بلکه نتیجه عکس هم داشته است و اکنون در خیابان ها مسئله فرق کرده است.» وی اضافه کرد: «آقایان قبلا هم تذکر داده بودند که این گشت ارشاد نتیجه مطلوبی نخواهد داشت؛ چرا که مبارزه با بدحجابی یا بی حجابی و یا هر اسم دیگری که بر آن بگذاریم، کار هر کسی نیست و نمی‌توان چند مامور را کلاس نرفته و دوره ندیده و بدون آگاهی از مباحث فقهی به خیابان فرستاد تا با دختران مردم برخورد کنند.» وی در همین راستا تصریح کرد: « چنین اقداماتی موجب نتایج نامطلوب شد؛ چراکه درمورد این موضوع فکری نشده بود.» 

میبدی با بیان اینکه «اصلا نباید کلمه‌ای به عنوان گشت ارشاد در ادبیات‌مان داشته باشیم»، گفت: «گشت ارشاد فلسفه وجودی ندارد. به هرحال وعظ و ارشاد و سخن گفتن از طریق رسانه‌ها و مقاله‌ها و کتاب و منبر و... چیز معقولی است، اگر کسی درست و روشمند و از طریق پایه‌های فکری، کسی یا کسانی را ارشاد کند خوب است اما این‌که مامور بگذاریم برای ارشاد مردم کار بسیار غلطی است.» وی در ادامه با بیان اینکه «ارشاد یعنی راهنمایی کردن مردم»، گفت: «کسی باید مردم را راهنمایی کند که درسش را خوانده و مسائل فقهی آن را بلد باشد.» وی با بیان اینکه «عبارت مامور گشت ارشاد عبارت متناقضی است»، گفت: «ارشاد چیز تحمیلی و تهدیدی ویا زور و جبر نیست، نمی‌توان با مامور کسی را ارشاد کرد. با معلم، استاد، واعظ یا انسان‌های باسواد و مقاله می‌شود اما اینکه مامور بگذاریم تا کسی را ارشاد کنیم قابل قبول نیست، مگر اینکه واژه را عوض کنیم و چیز دیگری جای آن بگذاریم.»  

میبدی در ادامه با قبول این امر که مردم از موضوعاتی چون حجاب عبور کرده‌اند، گفت: «بارها گفته‌ام که آن چیزی که منشا مشکلات ما است و موجب می‌شود تا مردم به خیابان‌ها بیایند و داد و فریاد کنند، مسئله اقتصادی است. مسئله حجاب تقریبا بهانه‌ای بود که حرکتی از دل این جریان به وجود بیاید.» وی اضافه کرد: «این دولت با وعده‌هایی که درخصوص حل مسائل اقتصادی به مردم داد و هنوز هم می‌دهد عملا ناکام بوده است. تورم در اوایل سال 1400 تا کنون که آذرماه 1401 است، به شکل فوق‌العاده‌ای فزایند بوده که در نتیجه آن فشار بر مردم زیاد شد و وقتی فشار اقتصادی زیاد شود ده‌ها مسئله دیگر به وجود می‌آید که دیگر نتوان مهار کرد. این است که پیشوایان و ائمه ما نسبت به فقر بسیار هشدار داده اند که بترسید از اینکه امت شما گرفتار فقر شود.» 

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه «فقر موضوعی نسبی است»، افزود: «اگر در جامعه ای انسان‌ها نتوانند مایحتاج خود را تامین کنند و خانه یا سرپناهی برای خود بسازد و ماشینی بخرد، این یعنی فقر است. جوانی که لیسانس یا فوق لیسانس دارد، استاد شده است اما از خرید یک خانه 60 متری یا ماشین ایرانی دست چندم عاجز است، در فقر است و طبیعی است که چنین مسائلی برای مردم عقده شود و این عقده‌ها زمانی باز و منفجر و تبدیل به فریاد و اعتراض می‌شود.» وی با اشاره به اینکه «آقایان و مسئولان کشور باید بفهمند که مشکل اصلی جامعه ما مشکل اقتصادی است»، ادامه داد: «این دولت‌ها و مجلس‌ها می‌آیند و وعده می‌دهند اما عمل نمی‌کنند. در اسلام هیچ گناهی بالاتر از این نیست که وعده بدهید و عمل نکنید. برخی هم می‌گویند مقصر مشکلات کشور دولت قبل است. به هرحال زمانی که رئیس جمهور فعلی کاندیدا می‌شدند، خبر داشتند که در دولت قبلی چه خبر بوده است و با علم به این موضوعات، وعده درست شدن مشکلات دادند، پس چرا اگر امکان درست شدن این مسائل نبود، باز به مردم وعده دادند. به هرحال می‌توانستند بگویند ایهاالناس نمی‌توانیم کاری کنیم دولت قبلی خراب کرده است.»

میبدی در ادامه «راه حل برون‌رفت از مشکلات کشور را تغییر روش حکم‌رانی کشور» دانست و گفت: «باید روش حکم‌رانی کشور عوض و اصلاح شود و به این ترتیب ممکن است اعتراضات در کشور ما کم‌تر شود.» وی در همین راستا افزود: «باید نگاه ما به دنیا نگاه دیگری باشد، این‌که بگوییم ما با فلان کشور مذاکره نمی‌کنم روش خوش فرجامی نیست. بالاخره باید با کشورهای دنیا صحبت کرد و مسائل و مشکلات کشور را حل کرد. به طور مثال چرا باید موضوعاتی همانند آنچه وزیر نفت مطرح کردند مبنی بر اینکه تحریم‌های بانکی امکان پرداخت حق عضویت ایران در اوپک غیرممکن کرده است، برای کشورمان پیش بیاید. این مسائل و مانند آن‌ها باید هرچه سریع‌تر حل شود. وی افزود: «تا این‌که کشورمان رابطه خود با دنیا را درست نکند و سرمایه‌گذاری در کشورمان صورت نخواهد گرفت و اقتصاد هم درست نخواهد شد، یعنی سیاست‌های خارجی ما باید دگرگون شود و با این روش سیاست خارجی مشکلات داخلی ما هم درست نخواهد شد.»

این عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه در پاسخ به برخی شبهاتی که در روزهای اخیر مطرح شده مبنی براینکه حساسیت بر موضوعاتی چون حجاب برای منحرف کردن ذهن مردم از موضوعات مهم و اساسی در کشور است، اظهار کرد: «مردم باهوش‌تر ازاین حرف‌ها هستند که مسائل اصلی و فرعی از نتوانند از هم تشخیص دهند. مسئله حجاب مسئله فرعی است که اصل داستان حجاب و نوع پوشش هم میان فقها مورد اختلاف است، اما اقتصاد و سیاست درست مسائل اصلی کشور، دین و انسانیت است و باید درست شود.» میبدی خاطرنشان کرد: «حتی پیغمبر خدا هم که در مکه مبعوث شدند ابتدا به گرسنگان و بردگان و مسائل اقتصادی توجه و تاکید داشتند. اگر این مسائل حل نشود نمی‌توان توحید مردم را درست کرد. حالا ما هرچه بالای منبر فریاد بکشیم که مردم نماز بخوانید و روزه بگیرید و مسلمان باشید نمی‌شود. باید ابتدا مسائل اقتصادی مردم را حل کنیم و سپس توقع درست شدن اسلام مردم را داشته باشیم. » وی در پایان تاکید کرد: «حجاب هم مسئله کاملا فرعی است و دغدغه اصلی ما هم نباید باشد. اگر ما درست عمل کنیم و مردم را درست ارشاد کنیم و مشکل مالی و اقتصادی‌شان را حل کنیم، حکم اسلامی را به مردم می‌گوییم و هرکس مسلمان باشد خود به حکم اسلام عمل خواهد کرد. پس با جبر و زور نمی توان کسی را ارشاد کرد.»