نمره رد بانک مرکزی در آزمون شوک

زهرا علی‌اکبری

 سیاست‌های بانک مرکزی در حوزه مهار قیمت ارز و سکه در حالی با شکست روبرو شده است که پیش از این رئیس‌کل بانک مرکزی در مصاحبه‌‎های متعدد تاکید کرد که ابزار لازم برای مدیریت بازار را در اختیار دارد.

 اشاره به انبوه ذخایر اسکناسی ارز از یک سو و اعلام شرایط ویژه برای تحویل ارز و سکه به متقاضیان از طریق انتشار اوراق سکه و اوراق ارز، سیاست‌های بانک مرکزی برای مهار بازار ارز تلقی می‌شدند اما به نظر می‌رسد بهمنی که در بازار سکه و ارز به راه افتاده به این سادگی امکان توقف ندارد و موج جدیدی از تورم قرار است این بار با رشد قابل‌توجه قیمت از راه برسد.

 در یک سال اخیر، قیمت ارز و سکه روندی افزایشی را تجربه کرده است اما با این حال در هفته‌های گذشته میزان رشد قیمت قابل توجه تلقی می‌شود. این بدان معناست که مهمترین اولویت دولت یعنی مهار تورم با شکست روبرو شده و دولت سیزدهم از پس اجرای این تعهد ویژه برنیامده است.

 بانک مرکزی چه کرد؟

وقتی قطار قیمت در بازار به حرکت درآمد، بانک مرکزی با ابلاغ سیاست جدید در نظر گرفت که نسبت به عرضه اوراق سکه و اوراق ارزی اقدام کند. بر این اساس اوراق مذکور معاف از مالیات اعلام و تاکید شد هر فرد متقاضی می‌تواند تا صد سکه به صورت اوراق خریداری کند.

حداقل و حداکثر میزان خرید اوراق توسط هر شخص حقیقی به ترتیب معادل ریالی ۱۰۰۰ دلار و ۴۰۰۰ دلار است. ضمناً با توجه به محدودیت عرضه اسکناس کمتر از ۱۰۰ دلار، مبالغ گواهی‌های مزبور مضاربی از معادل ریالی ۱۰۰ دلار قابل عرضه و بازخرید خواهد بود.

افزایش قابل توجه قیمت سکه رسیدن قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح امامی به نزدیکی 17 میلیون و 400 هزار تومان در حالی رخ داده است که بهای طلا در بازارهای جهانی کاهش داشته است .

قیمت طلا دیروز دوشنبه کاهش یافت زیرا دلار قوی‌تر باعث شد این فلز با قیمت دلار برای خریداران دارای ارزهای دیگر گران‌تر شود.

بهای هر اونس طلا تا ساعت ۶ و ۵۷ دقیقه به وقت شرقی با ۶.۱ درصد کاهش به ۱۷۴۹ دلار و ۲۰ سنت رسید و قیمت طلا در بازار معاملات آمریکا نیز با ۰.۳۵ درصد کاهش به ۱۷۵۰ دلار و ۲۰ سنت رسید.

چرا سکه گران شد؟

تحلیلگران بازار، رکورد قیمتی سکه را ناشی از افزایش قدرت سطح ریسک‌های سیاسی در اقتصاد ایران می‌دانند که باعث شده پول‌های هوشمند فقط به دنبال دارایی‌های رزرو سرازیر شوند. همچنین عده‌ای از معامله‌گران دلیل صعودی شدن نرخ سکه در بازار آزاد را ناشی از صعود قیمت سکه در بورس می‌دانستند. قیمت سکه امامی دیروز رکورد زد و وارد کانال ۱۷ میلیون تومان شد. سکه بورسی نیز دیروز در محدوده ۱۷ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به فروش رسید.

اما دلیل اصلی گرانی سکه در بازار، گران شدن قیمت دلار است. هر دلار آمریکا دیروز در بازار ۲۰۸ تومان گران شد و روی عدد ۳۵ هزار و ۳۰۷ تومان ایستاد.

همچنین روند بازار ارز حاکی از آن است که از ابتدای پاییز تاکنون قیمت دلار ۳ هزار و ۵۹۵ تومان گران شده است. هر دلار آمریکا در ابتدای پاییز ۳۱ هزار و ۷۱۲ تومان بود.

لازم به توضیح است در شرایطی بازار سکه روند صعودی را طی می‌کند که به گفته فعالان بازار، تقاضایی در بازار وجود ندارد. به اعتقاد آن‌ها، التهاب‌ها و افزایش قیمت‌ها تاکنون هیچ اثری در تقاضا نداشته و بازار همچنان روند متعادل همیشگی خود را طی می‌کند.

در این شرایط، نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران عنوان کرده است: اگر بازار با افزایش تقاضا مواجه بود، قیمت بیش از این‌ها افزایش می‌یافت.

وقتی سلطان سکه اعدام شد

 افزایش شدید قیمت و گذر بهای هر قطعه سکه از 17 میلیون تومان در حالی رخ داده است که بسیاری از کاربران در فضای مجازی، در شرایط فعلی نسبت به بازخوانی ماجرای اعدام سلطان سکه پرداخته‌اند.

اعتمادانلاین به نقل از کاربری در این زمینه نوشته است: شنیدم امروز سکه بهار آزادی قیمت 17 میلیون تومان را هم رد کرد. یاد این بنده خدا افتادم که سال 97 به عنوان عامل گرانی سکه و با اسم «سلطان سکه» اعدام شد. گمانم سکه زمان فوت ایشان در کانال سه میلیون بود!

وحید مظلومین معروف به سلطان سکه یک بازاری اهل ایران بود که بیش از سه دهه در بازار تهران به دادوستد ارز و سکه و طلا مشغول بود. پس از ناآرامی‌های به وجود آمده در بازار طلا و سکه در اوایل سال ۹۷، وی در حالی دستگیر شد که ادعا می‌شود معادل دو تُن سکه را از طریق دلال‌های زیرمجموعه خود از سطح بازار خریداری و جمع‌آوری کرده بود.

به نظر می‌رسد در سایه نااطمینانی‎ها نسبت به آینده از یک سو و عدم حل مشکلات ساختاری در کنار دوام تحریم و نبود چشم‌انداز بهبود وضعیت در سایه تعلیق مذاکرات ازسوی‌دیگر؛ فضای امیدوارکننده‌ای پیش‌رو نیست و قیمت‌ها در بازار طلا و سکه در روزهای آینده نیز روندی افزایشی را تجربه می‌کند

بازار ارز متعادل نیست

 یکی از دلایل رشد قیمت سکه در بازار رشد قابل توجه بهای ارز نیز اعلام شده است. در شرایطی که بانک مرکزی با تحویل اسکناس ارزی به متقاضیان به ازای هر کارت ملی دو هزار دلار اقدام می‌کند، بازار همچنان با رشد قیمت روبروست. در این شرایط برخی نیز نسبت به اجاره کارت ملی خود مبادرت می‌کنند.

ایسنا در این زمینه نوشته است: بررسی‌های میدانی از بازار ارز بیانگر این است که دلار در بازار آزاد در محدوده ۳۵ هزار و ۵۰۰ تا ۳۶ هزار تومان فروخته می‌شود و بازار خرید دلار سهمیه‌ای و اجاره کارت ملی بدین منظور نیز داغ است؛ به گونه‌ای که مبلغ ۸۰۰ هزار تومان برای اجاره کارت ملی اعلام می‌شود.

در این بین، فعالان بازار ارز درباره وضعیت قیمت‌ها اینگونه توضیح می‌دهند که آینده بازار قابل پیش‌بینی نیست‌ و توصیه آن‌ها در این زمینه خرید و فروش دلار سهمیه‌ای است که همین موضوع در مشاهدات نشان می‌دهد تقاضا برای خرید دلار سهمیه‌ای در صرافی‌ها همچنان وجود دارد.

به نظر می‌رسد در سایه نااطمینانی‎ها نسبت به آینده از یک سو و عدم حل مشکلات ساختاری در کنار دوام تحریم و نبود چشم‌انداز بهبود وضعیت در سایه تعلیق مذاکرات ازسوی‌دیگر؛ فضای امیدوارکننده‌ای پیش‌رو نیست و قیمت‌ها در بازار طلا و سکه در روزهای آینده نیز روندی افزایشی را تجربه می‌کند.

 به نظر می‌رسد در اولین شوک قابل توجه، بانک مرکزی نتوانسته است سیاست تاثیرگذاری را به مرحله اجرا بگذارد و تا اینجا نمره رد را از اقتصاد ایران دریافت کرده است.