شب گذشته فیلمی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد تعدادی از معترضان بازداشت شده در گوشه یک خیابان توسط افرادی که آنها را دستگیر کرده بودند، مجبور به بازخوانی سرود معروف «سلام فرمانده» شده‌اند.
مکان دقیقی که این فیلم در آن ضبط شده و همینطور زمان این اتفاق مشخص نیست، اما با توجه به اینکه مراجع معتبری چون کانال تلگرامی «افسران» اقدام به انتشار و توزیع آن کرده‌اند در صحت این فیلم نمی توان زیاد شک کرد.
بسیاری از کاربران شناخته شده که معروف به «ارزشی» هستند نیز این فیلم را منتشر کرده و از چنین رفتاری ابراز خوشحالی کرده‌اند.
درباره این فیلم و موقعیتی که افراد بازداشت شده در آن قرار گرفته‌اند باید به دو نکته مهم اشاره کرد.
نکته اول این است که طبق چه قانون و مقرراتی، با افراد بازداشت شده این فیلم چنین برخورد می‌شود و آنها در این موقعیت تحقیرآمیز قرار می‌گیرند؟ در اینکه رفتار برخی از معترضان هفته‌های اخیر و نوع کنش خیابانی آنها آمیخته با خشونت و غیرقابل توجیه است نمی‌توان شک کرد. مساله این است که ماموران بازداشت کننده افراد هم طبق قانون حق دارند هر طور که می‌خواهند با بازداشت شدگان برخورد کنند یا خیر؟
به عبارتی اگر یک فرد بازداشت شده متهم به ارتکاب افعالی خشن و غیرقابل قبول باشد، آیا این وضعیت مجوزی برای ماموران بازداشت کننده اوست که طبق تشخیص شخصی خود با وی رفتار کنند؟ اگر چنین است پس وجود قانون حجیم و بزرگی مانند قانون آئین دادرسی کیفری که مواردی از جمله ضوابط بازداشت افراد و چارچوب برخورد با متهمان را روشن می‌کند برای کیست؟
اینکه ماموران ضابط قضایی بعد از بازداشت افراد خارج از چارچوب این قانون و قواعد حقوقی و انتظامی دیگر با بازداشت‌شدگان برخورد کنند، چه توجیهی می‌تواند داشته باشد؟ نهادهای ناظر و قضایی که مسئول کنترل رفتار قانونی ماموران هستند در این زمینه چه می‌کنند؟
نکته مهم اینکه مقام معظم رهبری هم در سخنان اخیرشان در دیدار با مردم اصفهان بر اینکه مجازات افراد باید در چارچوب قانون صورت بگیرد، تاکید کردند. ایشان تصریح کردند: مجازات باید به‌وسیله قوه قضائیه‌‌ای که با قدرت و سلامت و پر انگیزه است انجام شود و هیچکس حق ندارد خودسرانه و به خیال خود دست به مجازات بزند.
اقدامات مختلفی نظیر آنچه که در فیلم منتشر شده، دیده می‌شود چه نسبتی با سخنان رهبری دارد؟ این افراد اگر خود را پیرو رهبری می‌دانند، چرا به این بخش رهنمودهای ایشان عمل نمی‌کنند؟
طبق قانون هیچکس مجرم نیست مگر آنکه در دادگاه صالحه جرم او اثبات شود. به همین اعتبار نیز نمی‌توان کسی را قبل از اثبات جرم، مجازات کرد. مجازات یعنی هر کاری که یک شهروند را با توسل به زور در موقعیتی قرار دهد که دلخواه او نیست. مساله دیگر این است که مجازات قانونی افراد هم باید توسط مراجعی که دارای صلاحیت قانونی در این زمینه دارند صورت بگیرد.
بنابراین اتفاقی که افتاده یعنی اجبار برخی افراد بازداشت شده به خواندن سرود «سلام فرمانده» یک مجازات غیرقانونی است. مضافا اینکه ماموران بازداشت کننده افراد هم صلاحیت قانونی برای اعمال مجازات ندارند و تنها وظیفه آنها بازداشت متهمان و تحویل آنها به مراجع قضایی است و بس. از این نظر اتفاقی که رخ داده نقض فاحش قانون توسط ماموران است.
نکته دوم به نفرت پراکنی این رفتار بر می‌گردد. در واقع مامور بازداشت کننده با این کار به دنبال گرفتن انتقام شخصی یا سیاسی از بازداشت شدگان است و انتشار و توزیع آن اتفاقا بخش معترض جامعه را برای عکس العمل متقابل تحریک می‌کند.
به همین جهت است که قانون حق مقابله به مثل برای ماموران دولتی در قبال رفتارهای غیرقانونی و خشن توسط برخی از معترضان قایل نیست. چرا که چنین چیزی یک سیکل اجتماعی و عمومی بسیار مخرب و غیرقابل توقف از خشونت و نفرت عمومی ایجاد می‌کند و مانند سیل تمام بنیان‌های جامعه را از بین می‌برد.
وظیفه ماموران قانونی در خویشتنداری برای امتناع از این دست رفتارها بسیار بیشتر و سنگین‌تر از معترضان است.
اما نکته سوم چیز دیگری است. سرود «سلام فرمانده» از چند ماه قبل و با همایش‌های متعدد و پر تعدادی در گوشه و کنار کشور مطرح شد. طرفداران این سرود می‌گفتند که «سلام فرمانده» اثری است که به شکل طبیعی توانسته توجه و علاقه نسل جدید و حتی خانواده ها را جلب کند و در کشور فراگیر شود.
در مقابل گروه منتقد بر این مساله تاکید داشتند که فراگیری این سود یک بزرگنمایی غلو شده با کمک منابع مالی دولتی و همین طور شارژ رسانه‌هایی چون صدا و سیما توانسته جا باز کند.
سرود «سلام فرمانده» البته همانقدر که سریع مطرح شد، سریع‌تر هم از یاد رفت. در ماه‌های اخیر کمتر نشان و حرفی از این سرود به میان آمده بود و حالا بعد از اینکه به نظر می‌رسید جامعه تا حد زیادی این اثر را فراموش کرده چنین فیلمی باعث یادآوری آن شده است. یعنی از این سرود اثری باقی نمانده جز بازخوانی آن توسط چند بازداشتی زیر فشار.
این موقعیت می‌تواند بسیار قابل تامل باشد؛ اینکه سرود «سلام فرمانده» به عنوان یک کار سمبلیک برای جریان اصطلاحا «انقلابی» که اجرای زنده آن در استادیوم آزادی از تلویزیون پخش می‌شد به جایی برسد که تنها اثر به جای مانده از آن بازخوانی‌اش توسط چند معترض دستگیر شده و زیر فشار ماموران باشد.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
