روز نو :اخبار جدید مبنی بر تمایل به مهاجرت گروهی از پزشکان، نگرانی‌ را در رابطه با آینده و فقدان حضور آن‌ها در کشور ایجاد کرده است. بر اساس آماری که در گزارش روزنامه دنیای اقتصاد در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۴۰۱ منتشر شده، ظرف یک سال گذشته ۱۶۰ متخصص قلب مهاجرت کرده‌اند. در همین مدت ۳۰ هزار نفر از اعضای کادر درمان از دانشکده‌های علوم پزشکی درخواست good standing یا «نداشتن سوءپیشینه» داشته‌اند که مقصدشان کشور عمان بوده است؛ همچنین ظرف چهار سال گذشته ۱۶ هزار پزشک عمومی از کشور مهاجرت کرده‌اند. جزییات بیشتر را در ادامه به نقل از ایسنا می‌خوانید.

خطر عقب‌گرد به گذشته

محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی با صراحت گفت که «جامعه پزشکی در برخی رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی با چالش‌های اساسی مواجه است و ازاین‌رو ممکن است در آینده فارغ‌التحصیلی از این رشته‌ها نداشته باشیم.» وی با هشدار نسبت به خطر عقب‌گرد به ۴۰ سال پیش و استفاده از پزشکان خارجی اضافه کرد: «سیاست‌های نادرست، جوانان جامعه پزشکی را ناامید کرده و منجر به سیل مهاجرت و انصراف از پزشکی خواهد کرد.» او با تأکید بر اینکه پزشکان ما رغبتی برای تحصیل در دوره‌های تخصص و فوق تخصص ندارند، افزوده بود: «نتیجه این اتفاق این است که در سال‌های آینده پزشک نخواهیم داشت.»

وضعیت بحرانی

بررسی‌های آماری هم نشان از بحرانی بودن وضعیت دارد. پنج سال پیش نایب‌رئیس انجمن جراحان قلب ایران اعلام کرده بود که فقط ۲۴۰ متخصص جراحی قلب در کشور داریم و این آمار در حالی است که افزایش بیماری‌های قلبی در جوانان یکی از موارد نگران‌کننده به شمار می‌رود. باید دید آیا با شرایط موجود تمایلی در میان پزشکان جوان وجود دارد که در تخصص پیچیده‌ای، چون قلب و عروق ادامه تحصیل دهند؟ و اینکه آیا اصلاً این پزشکان جوان در کشور می‌مانند که بخواهند به دنبال دریافت تخصص باشند؟
این موارد در حالی مطرح می‌شود که پیش‌ازاین ایرج فاضل، رئیس جامعه جراحان ایران در واکنش به مهاجرت پزشکان گفته بود: «یک نفر تا ۴۰ سالگی برای پزشکی باید درس بخواند و بعدازآن تحت شرایط خاص وارد چرخه فعالیت شود.»

مهاجرت پزشکان عمومی

بابک شکارچی، معاون آموزش و پژوهش سازمان نظام پزشکی نیز گفته بود: اغلب پزشکان عمومی که امکان ادامه تحصیل و گرفتن تخصص را ندارند، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و با توجه به اینکه شرایط اقتصادی برای فعالیت پزشک عمومی در کشور مهیا نبوده و نظام سلامت نیز این گروه از پزشکان را در قالب طرح پزشک خانواده و سیستم ارجاع به کار نگرفته است، میزان مهاجرت در این قشر بیش از سایر گروه‌های پزشکی است. به نظر می‌رسد با این تفاسیر اگر روند مهاجرت پزشکان، حتی پزشکان عمومی به این نحو ادامه پیدا کند، کشور در مورد پرورش پزشک در تخصص‌های گوناگون با معضل جدی مواجه خواهد بود. آن‌هم در شرایطی که به دلایل متعدد، روزبه‌روز آمار ابتلا به بیماری‌های گوناگون از قبیل بیماری‌های قلبی، مغزی و … رو به افزایش است.

کاهش داوطلبان کنکور تجربی

آمار‌های منتشر شده از سوی سازمان سنجش نشان می‌دهد که تعداد داوطلبان کنکور در رشته تجربی کاهش یافته به‌نحوی‌که داوطلبان کنکور تجربی در سال گذشته ۴۳ درصد از داوطلبان را تشکیل می‌دادند که این میزان در سال جاری به ۳۹ درصد رسیده است. علاوه بر این، ۴ درصد داوطلبان رشته‌های تجربی در گروه‌های زبان ادامه تحصیل داده‌اند. این کاهش تقاضا در حالی است که در گذشته‌ای نه‌چندان دور، متقاضیان رشته تجربی به دلیل پذیرش در رشته پزشکی و رؤیای «دکتر شدن» بیشترین آمار داوطلبان کنکور سراسری را تشکیل می‌دادند. از سوی دیگر، زمانی که نخبگان کشور به مدارج بالای علمی می‌رسند، انتظار بیشتری دارند که از امکانات حداقلی رفاهی و اجتماعی و درخور شأن خود، برخوردار باشند تا بتوانند پس از سال‌ها تلاش، به‌دوراز داشتن دغدغه معیشت به فکر خدمت به مردم و کشور باشند. همچنین هزینه‌های زیادی که برای پرورش این نخبگان در کشور می‌شود باید ارج نهاده شود تا شاهد حفظ حضور آن‌ها در کشور باشیم نه اینکه برای پرورش این افراد در این مرزوبوم هزینه شود، ولی کشور‌های دیگر از حضور آن‌ها بهره‌مند شوند.