تغییر نگاه به اعتراضات

همدلی| سخنان مسئولین مختلف نشان می‌دهد که نوع نگاه و رویکرد مقامات نسبت به اعتراضات درحال تغییر است. کم‌کم برخی ازمسئولین از کم‌کاری‌های مدیریتی وکلان می‌گویند و همچنین برخی هم تأکید دارند که برخورد قهری با اعتراضات نمی‌تواند راه‌کار موثری برای حل مشکلات کشورباشد. دیروز خطیب جمعه تهران نیز به موضوع کم‌کاری و شایسته‌سالاری مسئولان در ایران هم پرداخت. خطیب جمعه تهران برخلاف بسیاری از مسئولان که در روزهای گذشته همواره تأکید داشتند که ریشه اعتراضات اخیر در خارج ازکشور است، اعلام کرد که بسیاری از اعتراضات امروز به عدم شایسته‌سالاری باز می‌گردد.

 حجت‌الاسلام سید محمد حسن ابوترابی فرد در خطبه‌های این هفته نماز جمعه تاکید کرد: «شایسته‌سالاری روح اندیشه‌ورزی دینی است. بسیاری از اعتراضات امروز ما به عدم شایسته‌سالاری باز می‌گردد .شایسته‌سالاری در نظام دینی دارای اصول تقوا، امانت‌داری، رعایت بیت‌المال، حقوق عامه و مردم و سپس دانش، تخصص و مدیریت است. حضرت یوسف می‌گفت مردم ثروت کشور را به کسی بسپارید که امین باشند و دغدغه مدیریت منابع کشور را داشته باشند، همچنین مدیر باشد. چهره لایق، با تقوا و عالم هنگامی‌ می‌تواند در جامعه مدیریت عقلانی را اجرایی کند که جامعه در کنار وی باشد یعنی سرمایه اجتماعی داشته باشد.»
ابوترابی‌فرد خاطرنشان کرد: «مقام معظم رهبری می‌گویند نظام اسلامی‌با مردم‌سالاری پیوند خورده است. ملت‌ها این قدرت‌ها را در مقابل استکبار خلق کرده‌اند. رهبری انقلاب بر مردم‌سالاری تاکید کردند. کسانی با اجرای قانون و با احترام به حقوق مردم می‌توانند راه برای مردم‌سالاری باز کنند. پشتوانه نظام اسلامی‌مردم هستند . شایسته‌سالاری مقدمه عدالت‌گستری است، یعنی اگر مسئولیت به اهلش سپرده نشود، عدالت در جامعه محقق نخواهد شد. به تعبیر مقام معظم رهبری مگر می‌شود با دستمال کثیف شیشه را پاک کرد؟ این چه رفتاری است که برای رسیدن به هر ستمی‌راه می‌افتند؟ تماس می‌گیرند و راه می‌افتند، این با اندیشه دینی سازگار نیست باید دنبال شایستگان رفت.»

ابوترابی در ادامه مسئولان راخطاب قرار داد و تأکید کرد که مسئولان باید پاسخ‌گو باشند. امام جمعه موقت تهران بیان کرد: «برای حکم‌رانی وحدانی باید به توصیه انسانی و ساختن یک کشور مدرن، ارتقای رفتار عمومی‌در مدار نظام تعلیم و تربیت توجه کرد که در اندیشه‌های سیاسی علی علیه‌السلام وجود دارد‌.»

وی در بخش دیگری گفت:« رئیس قوه قضاییه در جلسه شورای عالی قضایی در فراخوانی مهم خطاب به تمام جریانات سیاسی و مردم فرمودند هرکس هر ابهام، سوال، انتقاد یا اعتراضی دارد در خدمت شان هستیم، این مطالبه مردم است؛ مطالبه‌شان‌این است که مسئولین باید پاسخگو باشند و نقد و انتقاد ما را بشنوند، از سال‌های قبل رهبر انقلاب به گفت‌وگوی چهره به چهره تاکید داشتند چرا مسئولان پاسخگو نبودند؟رهبر انقلاب گفتند، هر کس انتقاد اعتراضی دارد در خدمت آن‌ها هستیم. انتقاد و اعتراض را می‌پذیریم و اگر جایی لازم باشد در مورد اشتباهاتی که انجام داده‌ایم اصلاحاتی انجام دهیم حتما انجام می‌دهیم.» در این مدت که اعتراضات مختلفی شکل گرفته است مسئولان وصاحبان تریبون کمتر به حق اعتراض مردم پرداخته‌اند و بیشتر تأکید داشته اند که باید با معترضین برخورد شود.

همین تغییر نگاه هم حالا در فعالان سیاسی اصول‌گرا هم کم‌کم پیدا شده است. وهاب عزیزی از فعالان سیاسی اصول‌گرا درمصاحبه‌ای که با خبرگزاری ایلنا داشته از نوع برخوردهای قهری با معترضان انتقاد کرده و گفته: «متاسفانه مجلس و دیگر نهادها متوجه تغییر ماهیت اعتراضات نیستند. اعتراضات با ریشه اقتصادی و حتی سیاسی را می‌شود در مدت زمان کوتاهی با بعضی از اقدامات فوری مدیریت و کنترل کرد ولی اعتراضات فرهنگی اجتماعی راه حل آنی، فوری و قهری ندارد، بلکه بایستی پاسخی متناظر و قانع کننده به آن داده شود.»عزیزی در مصاحبه خودش گفته: «هر اسمی‌ روی این اعتراضات بگزاریم و معترضین را با هر اسمی ‌بنامیم در اصل قضیه و ماهیت آن تفاوتی ایجاد نمی‌کند، چون با انکار واقعیت، واقعیت از بین نمی‌رود. اعتراضات دو دهه اخیر به‌ویژه اعتراضات ۱۴۰۱ یک واقعیتی انکار‌ناپذیر است که فقط با درک درست و همه جانبه و بررسی علل پیدایش آن می‌توان یک راه حل منطقی و کارآمد برای آن پیدا کرد. برخوردهای سلبی، دستوری و آمرانه فقط شکاف بین حاکمیت و مردم را بیشتر کرده و اوضاع را وخیم‌تر می‌کند. متاسفانه تنها کاری که انجام می‌شود این است که همواره با مقصر دانستن دشمن، شانه از زیر بار مسئولیت خالی کرده و به جای شنیدن صدای معترضان، صدای تریبون‌‌های بی محتوا بلندتر می‌شود.»

او در ادامه مصاحبه خودش افزوده است: «این معترضان که برخی بدون دسته‌بندی امروز همه آن‌ها را آشوب‌گر می‌نامند فرزندان همان جوان‌هایی هستند که در جنگ هشت‌ساله ایران و عراق از وطن دفاع کردند، اینها فرزندان همین آب و خاک هستند که در سیستم آموزشی همین کشور و زیر باران تبلیغاتی با بودجه‌های هزاران میلیاردی نهادهای همین کشور رشد کرده‌اند، اگر مشکلی دارند شما بایستی جواب بدهید، اگر می‌فرمائید که دشمن نفوذ کرده، سستی و کم‌کاری از جانب شما بوده است. از خودتان سوال نمی‌کنید چه اتفاقی افتاده است که اینها به حرف دشمن گوش می‌دهند؟ سوال نمی‌کنید که کم‌کاری و ترک فعل چه کسانی موجب شده است که زمینه اعتراضات فراهم شود. در این میان افرادی هم هستند که با حرف‌های نسنجیده و گاهی از سر غرور بر این آتش می‌دمند. یکی منت می‌گذارد که از گلوله‌های جنگی استفاده نکرده است و آن یکی برخورد خشن با معترضین و قلع و قمع آنها را منوط به دستور رهبری می‌کند و اصلا توجه ندارند که همین حرف‌های نسنجیده و رفتارها است که وضعیت را به اینجا کشانده است.»عباس سلیمی‌نمین فعال سیاسی اصول‌گرا نیز در مصاحبه‌ای با ایسنا اظهار کرده:«گفت‌وگو اساس و اصل زندگی جمعی است. هیچ وقت برای گفت‌وگو دیر نیست و هر زمانی گفت‌وگو شروع شود، جلوی زیان را می‌گیرد. البته می‌شود بیان کرد که گفت‌وگو سخت شده است اما نمی‌شود گفت که گفت وگو دیگر هیچ جایگاهی ندارد. اگر گفت‌وگو دیر انجام شود، یافتن زبان مفاهمه هم سخت می‌شود، اما هیچ وقت گفت‌وگو کارآمدی خود را ازدست نخواهد داد، مخصوصا که برخی مطالبات دانشجویان، مطالبات خیلی فراگیری نیست و محدود به قشر خود دانشجو است. ما باید فراتر از این سطح از مطالبات، درباره مسائل فراگیر جامعه هم گفت وگو داشته باشیم. گفت وگو درباره مطالبه نحوه فعالیت سلف دانشجویی که یک گفت‌وگوی حداقلی است.»

وی ادامه داد:«گفت‌وگو درباره مسائل اقتصادی و اجتماعی کار دشواری است، زیرا دیدگاه‌ها و راهکارهای مختلفی در این زمینه‌ها وجود دارد، اما همین گفت وگوها هم باید انجام شود.باید درباره مطالبات دانشجویی گفت وگو کرد که آیا این مطالبات به بهبود محیط علمی‌کمک کرده یا به آن ضربه می‌زند. این بحث‌ها که پیچیده نیست و صاحب نظران می‌توانند درباره آن گفت‌وگو کرده و به نتیجه‌ای برسند که به نفع محیط علمی‌کشور باشد.»