ضربه اروپا؛ زیر میز برجام
روزنو :محسن رفیق: مذاکرات هستهای بار دیگر در یک برزخ محتوایی و بحران تصمیمگیری قرار گرفته است. این در حالی است که پس از انتشار بیانیه تروئیکای اروپایی که در آن از اقدامات ایران در سه سایت هستهای انتقاد شده و اعلام شده بود که تهران مصمم است تا از این طریق، مذاکرات را به خطر اندازد؛ موج تازهای از افزایش اتهامات جدید علیه ایران به راه افتاده است. به عقیده برخی ناظران سیاسی، در این مقطع با توجه به اینکه در تصمیمگیری آمریکاییها در مورد برجام، محاسبات انتخاباتی ازیکطرف دخیل است و از سوی دیگر فشارهای رژیم صهیونیستی بهعنوان پشتوانه انتخابات آمریکا هم در آن نقش دارد، در واقع این خطی از طرف آمریکاییها به اروپاییهاست که بازی را ادامه داده و کشدار کنند و بر همین اساس، این نظر اروپا حتی در سطح تروئیکا که سه کشور بزرگ و قدرتمند اروپایی در آن حضور دارند، در حد ابراز همین بیانیه، دارای ارزش است.
در همین زمینه، نخستوزیر رژیم صهیونیستی از تروئیکای اروپا به دلیل صدور بیانیهای در رابطه با مذاکرات احیای برجام و اتخاذ موضعی قوی در این زمینه قدردانی کرد. به گزارش ایسنا، یائیر لاپید نخستوزیر رژیم صهیونیستی روز گذشته در جلسه هفتگی کابینه از بیانیه اخیر انگلیس، فرانسه و آلمان در رابطه با احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ استقبال کرد و گفت که تروئیکای اروپایی در این بیانیه اعلام کردند، حصول توافق با ایران در آینده نزدیک اتفاق نخواهد افتاد و تحقیقات آژانس اتمی درباره ایران بسته نخواهد شد.
بنابر گزارش پایگاه خبری اسرائیل نشنال نیوز، لاپید در ادامه از انگلیس، فرانسه و آلمان به دلیل صدور این بیانیه و اتخاذ موضعی قوی در رابطه با مذاکرات احیای برجام قدردانی کرد و مدعی شد: «ما در ماههای اخیر، گفتوگوهای محتاطانه و فشردهای با آنها داشتیم و اطلاعاتی بهروز درباره فعالیتهای ایران در سایتهای هستهایاش به آنها ارائه کردیم.» او اضافه کرد: «من عازم آلمان هستم تا با صدراعظم اولاف شولتز دیدار کنم. هدف از این سفر هماهنگی مواضع در خصوص موضوع هستهای و نهایی کردن جزییات سند همکاری راهبردی، اقتصادی و امنیتی است که قرار است، امضا کنیم.» لاپید همچنین با اشاره به تلاشهای رژیم صهیونیستی برای جلوگیری از حصول توافق احیای برجام ادعا کرد که به نظر میرسد این تلاشها موفقیتآمیز بوده است.»
نخستوزیر رژیم صهیونیستی همچنین با اشاره به تلاشهای این رژیم برای ممانعت از احیای برجام گفت که تلآویو اطلاعاتی در خصوص فعالیتهای هستهای ایران به کشورهای اروپایی داده است. به گزارش الجزیره، یائیر لاپید، نخستوزیر رژیم صهیونیستی در اظهاراتی گفت که رژیم صهیونیستی کمپینی سیاسی برای توقف توافق هستهای و مقابله با رفع تحریمهای ایران در پیشگرفته است. لاپید مدعی شد: «دلایلی داریم که نشان میدهد تلاشهای ما موفق بوده است.» او پیشازاین نیز با اشاره به گفتوگوی اخیر خود با رئیسجمهور آمریکا گفت: «همانطور که با رئیسجمهور بایدن توافق کردیم، آزادی عمل کاملی برای ممانعت از احتمال بدل شدن ایران به یک تهدید هستهای، خواهیم داشت.» نخستوزیر رژیم صهیونیستی همچنین گفت: «هنوز زود است که بگوییم آیا در متوقف کردن توافق هستهای موفق بودهایم یا نه اما اسرائیل برای هر تهدید یا سناریویی آماده است.»
با این وجود، نماینده روسیه در مذاکرات وین از بیانیه اخیر تروئیکای اروپا درباره مذاکرات احیای برجام انتقاد کرد. به گزارش ایسنا، میخائیل اولیانوف در توییتی نوشت: «این اقدام سه کشور اروپایی، واقعاً خیلی بیموقع بود. درست در زمانحساس مذاکرات وین و در آستانه نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی.»
در همین حال، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز بیانیه اخیر تروییکای اروپایی را غیرسازنده و خلاف حسن نیت سه کشور اروپایی در مورد مذاکرات رفع تحریم دانست. به گزارش ایسنا، ناصر کنعانی شنبهشب در واکنش به بیانیه اخیر تروییکای اروپایی گفت: «باعث تعجب و تأسف است که در شرایطی که تعاملات دیپلماتیک و تبادل پیام میان طرفهای مذاکره و هماهنگکننده گفتگوها برای نهایی کردن مذاکرات جریان دارد، سه کشور اروپایی در اقدامی انحرافی و بهدوراز رویکرد نتیجهبخش در مذاکرات، اقدام به صدور چنین بیانیهای میکنند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با اشاره به اراده جدی ایران برای نهایی کردن توافق رفع تحریم و با یادآوری این موضوع که پیشرفت مذاکرات در بسیاری از مقاطع ازجمله مقطع اخیر، نتیجه ابتکارات و ایدههای جمهوری اسلامی ایران بوده است، به طرفهای اروپایی درباره تأثیرپذیری از فضاسازی طرفهای ثالثی که از ابتدا مخالف روند مذاکرات بوده و اکنون نیز با همه توان به دنبال به شکست کشاندن مذاکرات هستند، هشدار داد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: «باعث تأسف است که سه کشور اروپایی با این بیانیه نسنجیده، گام در مسیر رژیم صهیونیستی مبنی بر شکست مذاکرات گذاشتهاند و بدیهی است در صورت تداوم چنین رویکردی، باید مسئولیت نتایج آن را نیز بپذیرند.» ناصر کنعانی همچنین با یادآوری انفعال طرفهای اروپایی در ماههای اخیر و همچنین اقدام نابجا و سیاسی این کشورها در پایهگذاری قطعنامه در شورای حکام آژانس، گفت: «به سه کشور اروپایی توصیه میشود بهجای ورود به فاز تخریب روند دیپلماتیک، برای ارائه راهحل جهت پایان دادن به اختلافنظرهای معدود باقیمانده نقش فعالتری ایفا کنند.»سخ
نگوی وزارت امور خارجه با اشاره به سابقه همکاری و تعامل سازنده جمهوری اسلامی بهعنوان یک عضو مسئولیتپذیر معاهده منع اشاعه با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بار دیگر بر لزوم اجتناب از سیاسیکاری و طرح اتهامات بیپایه علیه کشورمان تأکید کرده و گفت: «مایه تأسف است که کشورهای اروپایی از یکسو به حمایت تمامقد از رژیمی میپردازند که صدها کلاهک اتمی در اختیار داشته و به هیچیک از سازوکارهای منع اشاعه بینالمللی پایبند نیست و از سوی دیگر علیه برنامه هستهای کاملاً صلحآمیز جمهوری اسلامی ایران که در معرض گستردهترین بازرسیها قرار داشته، به فضاسازی میپردازند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه با توصیه اروپاییها به جبران عدم عمل به تعهدات متعدد خود در قبال ملت ایران، آنها را از بهکارگیری زبان تهدید بر حذر داشت و تصریح کرد: «شکست حداکثری آمریکا در کارزار فشار حداکثری باید درس عبرتی برای همه طرفهایی باشد که ناآگاهانه تصور میکنند تهدید و تحریم میتواند ملت ایران را از پیگیری حداکثری حقوق و تأمین منافع خود بازدارند.» کنعانی در پایان تصریح کرد: «ایران همچنان برای نهایی کردن توافق، اراده و آمادگی داشته و بر این اعتقاد است که در صورت وجود اراده لازم و پرهیز از اثرپذیری از فشارهای خارجی، امکان دستیابی سریع به توافق وجود دارد.»
از سوی دیگر، مشاور تیم مذاکرهکننده ایران در مذاکرات وین نیز با اشاره به اینکه کشورهای اروپایی بیطرف نیستند بلکه همپیمان آمریکا هستند تأکید کرد که هرچقدر توافق هستهای به تأخیر بیفتد مشکلات کشورهای اروپایی نیز بیشتر خواهد شد. محمد مرندی، مشاور تیم مذاکرهکننده ایران در مذاکرات وین در گفتوگو با شبکه المیادین گفت: «تروئیکای اروپا و واشنگتن میدانند که برنامه هستهای ایران مسالمتآمیز است. ایران خواهان رسیدن به توافقی است که منافعش را حفظ کند.» او گفت که ما نمیتوانیم به آمریکاییها و اروپاییها اعتماد کنیم و سه کشور اروپایی بیطرف نیستند بلکه همپیمان آمریکا هستند و نباید فریب پروپاگاندا را بخوریم.
مرندی تأکید کرد: «روشن است که تروئیکای اروپایی خواهان بسته شدن پرونده تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیست. رئیس آژانس در صف اروپاییها و آمریکاییهاست و از آنها پیروی میکند.» او در ادامه گفت: «یک مسئول اروپایی در مذاکرات گفت که خواستههای ایران برحق است اما آمریکاییها تعلل میکنند. ایران آماده امضای توافق است و بدانید که اروپاییها با توجه به نیازشان به گاز، به توافق هستهای بیشتر نیاز دارند. ایران نفت و گاز خود را میفروشد و توان دستیابی به منابع مالی را دارد.»
او همچنین خاطرنشان کرد: «هرچقدر توافق به تأخیر بیفتد مشکلات اروپا که با نزدیک شدن فصل زمستان به گاز نیاز دارد، زیادتر خواهد شد.» مرندی تأکید کرد که بایدن ضعیف است و قبل از انتخابات میاندورهای از مشکلات داخلی و اقتصادی رنج میبرد. مشاور تیم مذاکرهکننده ایران در مذاکرات وین در پایان گفت: «ایرانیها از اروپاییها و آمریکاییها انتظار دارند که موضعشان را تغییر دهند. اروپاییها مشکلی با رسیدن به توافق ندارند اما مشکل اصلی بایدن ضعیف است.»
در همین حال، علاءالدین بروجردی رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتوگو با ایسنا در تحلیل خود از بیانیه اخیر تروئیکای اروپا و با توجه به اینکه به نظر میرسد اروپا چرخش مواضع دارد، گفت: «این واقعیت مهم را باید پذیرفت که اروپا در تصمیمگیریهای خود فاقد استقلال است و بهشدت تحت تأثیر نظرات آمریکا ازیکطرف و رژیم صهیونیستی از سوی دیگر است.» او با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران در اینکه بر اساس منافع ملی خودش و قواعد بازی کار را به اتمام برساند جدی است، گفت: «تیم مذاکرهکننده ما منطقی و اصولی است و واقعاً سیاست دولت حل مشکل و توافق است اما ایرادات مطرحشده از سوی تروئیکا بههیچوجه قابلپذیرش نیست.»
او خاطرنشان کرد: «اروپاییها از همان ابتدا، شاهد تحولات برجام بودند، همکاریهای صادقانه جمهوری اسلامی ایران را دیدند، ضمن اینکه مسئول به هم ریختن برجام اقدام غیرمنطقی ترامپ بود. در مجموع تحولاتی که اتفاق افتاد این آمریکاییها بودند که بازی را به هم زدند ما نیز متناسب منافع ملی خودمان و بر اساس قواعد برجام اقدامات لازم را انجام دادیم.» رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین در ادامه تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران بدون تردید و صرفاً بر اساس منافع ملی خودش عمل میکند، تیم مذاکرهکننده ما منطقی و اصولی است و واقعاً سیاست دولت حل مشکل و توافق است، اما توافق بر اساس منافع متقابل و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران؛ بنابراین ایرادات مطرحشده از سوی تروئیکا بههیچوجه قابلپذیرش نیست و صرفاً به معنی عدم وصول توافق نهایی است و صورتحساب چنین عدم وصول توافق را باید بخش مهمی از آن بهپای اروپاییها و تصمیمی که بهعنوان نظر اعلام کردهاند، گذاشت.»بروجردی درباره اینکه آیا هدف آمریکا از تعلل، ارزیابی نسبت به شرایط موجود با توجه به در پیش بودن انتخابات کنگره است یا خیر؟ گفت: «یکی از عواملی که آمریکاییها میخواهند سبک و سنگین کنند بحث انتخابات است. اروپا هم تابعی از آمریکاست. تصمیم مستقلی نمیتواند اتخاذ کند، اروپا در دهههای گذشته نشان داده فقط یک تابع است نه بیشتر.» او همچنین درباره تأثیر لابی صهیونیستی بر روند مذاکرات هم گفت: «لابی صهیونیستی در انتخابات آمریکا یکی از قویترین لابیهاست و طبیعتا تأثیرگذار هم میباشد، آنها نقش خودشان را ایفا میکنند باوجوداین جمهوری اسلامی ایران در اینکه بر اساس منافع ملی خودش و قواعد بازی کار را به اتمام برساند جدی است.» این کارشناس مسائل بینالملل خاطرنشان کرد: «در هر شرایطی ما راه خود را بر اساس مواضع اعلام شده ادامه میدهیم، نمیتوانیم دستبسته نظارهگر تضییع حقوق ملتمان باشیم.»