روز نو :احسان انصاری: مجلس به چه میزان در وعده‌هایی که به مردم داده موفق عمل کرده است؟ آیا عملکرد اصولگرایان در مجلس و دولت به شکلی بوده که سرمایه اجتماعی اصولگرایان را افزایش بدهد؟چرا در حالی که برجام می‌توانست در پایان دولت حسن روحانی به نتیجه برسد چنین نشد؟ آیا تلاش اصولگرایان برای احیای برجام در نهایت به سود منافع ملی خواهد بود و آنها امتیازهای بیشتری نسبت به دولت روحانی به دست خواهند آورد؟ «آرمان ملی» برای پاسخ به این سوالات با حجت‌الاسلام احمد مازنی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده است. مازنی معتقد است: «واقعیت این است که مدت‌هاست که مجلس در تصمیمات مهمی که در کشور گرفته می‌شود تاثیرگذاری خود را نداشته است. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که در جلسات سران قوا که با حضور روسای قوای سه گانه برگزار می‌شود تصمیماتی می‌گیرند که در برخی موارد برخلاف مصوبات مجلس است. از سوی دیگر جایگاه ریاست مجلس به سخنگویی مجلس تقلیل پیدا کرده است.» در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

اصولگرايان در دولت گذشته انتقادات زيادي به عملکرد دولت داشتند و مدعي بودند عملکرد دولت حسن روحاني باعث کاهش سرمايه و اعتماد اجتماعي شده است. آيا از زماني که اصولگرايان مجلس و دولت را در اختيار گرفته‌اند سرمايه و اعتماد اجتماعي افزايش پيدا کرده است؟

در شرايط کنوني اگر در کوچه و خيابان از مردم سوال شود که آيا از وضعيت اقتصادي موجود راضي هستند يا خير پاسخي که مردم مي‌دهند اين است که از وضعيت موجود رضايت ندارند. پژوهش‌هاي داخلي و خارجي نيز نشان مي‌دهد که ميزان رضايت مردم از عملکرد دولت و مجلس کاهش پيدا کرده است. اين نارضايتي از انتخابات مجلس يازدهم آغاز شد و پس از آن در انتخابات رياست‌جمهوري سيزدهم و در سال1400 ادامه پيدا کرد. نکته مهمي که در اين زمينه وجود داشت اين است که اصولگرايان و برخي از جريان‌هاي سياسي بر اين باور بودند که اگر قواي سه گانه در اختيار يک جريان سياسي قرار بگيرد شرايط براي تصميم گيري‌هاي سخت و دشوار در کشور بهتر خواهد شد. اين در حالي است که در عمل چنين اتفاقي رخ نداده است. امروز ما در زمينه تصميم گيري در مسائل داخلي و خارجي با مشکلاتي مواجه هستيم. از سوي ديگر نه معضلات فرهنگي و اجتماعي کاهش پيدا کرده و نه مشکلات اقتصادي و معيشتي مردم حل شده است. اگر به صورت واقع‌بينانه به موضوع نگاه کنيم حتي مشکلات اقتصادي افزايش نيز پيدا کرده است. در شرايط کنوني مردم براي تأمين معيشت خود دچار مشکلاتي هستند. نکته مهم در اين زمينه اين است که توضيحات علمي مبتني بر علم اقتصاد يا اقتصاد سياسي نيز به مردم داده نشده که اين گراني‌ها معلول چه عوامل داخلي و خارجي هستند. به هر حال آنچه که تصور مي‌شد در عمل رخ نداده است. اگر واقع‌بينانه به وضعيت کنوني نگاه کنيم ميزان سرمايه و اعتماد اجتماعي نسبت به گذشته افزايش پيدا نکرده است.

اصولگرايان در شرايطي اکثريت مجلس را در اختيار گرفتند که به دنبال تغيير وضعيت سياسي و اقتصادي کشور بودند. با اين وجود هنوز شاهد تغيير وضعيت موجود و تأثيرگذاري مجلس در تغيير شرايط کنوني کشور نبوده‌ايم. آسيب‌شناسي شما از رفتارشناسي نمايندگان مجلس يازدهم چيست؟

شرايط شکل‌گيري مجلس يازدهم شرايط ويژه‌اي بود. در انتخابات مجلس يازدهم برخي چهره‌هاي اصلاح‌طلب به دلايل مختلف ردصلاحيت شدند و به همين دليل اصولگرايان بدون رقيب جدي وارد مجلس شدند. در ابتدا نيز نمايندگاني که وارد مجلس شده بودند عنوان مي‌کردند که مجالس گذشته عملکرد قابل قبولي نداشته و ما در مجلس يازدهم به صورت انقلابي عمل مي‌کنيم و وضعيت را تغيير مي‌دهيم. بسياري از افراد متخصص و متعهد که داراي تجربه و تحصيلات کافي براي حضور در مجلس بودند به دلايل مختلف امکان حضور در مجلس را پيدا نکردند. واقعيت اين است که عملکرد اصولگرايان در مجلس به صورتي بوده که قاطبه مردم را با خود همراه نکرده است. اگر مجلس در راستاي دغدغه‌هاي مردم حرکت کند پايگاه اجتماعي مجلس روز به روز قوي‌تر مي‌شود. با اين وجود اين اتفاق در عمل رخ نداده است. عدم مشارکت حداکثري در انتخابات دليلي شد که برخي از چهره‌هاي توانمند که مي‌توانستند در مجلس حضور تأثيرگذاري داشته باشند رأي نياورند. امام(ره) بارها عنوان کردند مجلس در رأس امور است و تصميم‌گيري‌هاي مهم بايد در مجلس صورت بگيرد. اين در حالي است که در شرايط کنوني مجلس درجايگاه واقعي خود قرار نگرفته است.

چرا معتقديد مجلس از جايگاه واقعي خود فاصله گرفته است؟

واقعيت اين است که مدت‌هاست که مجلس در تصميمات مهمي که در کشور گرفته مي‌شود تاثيرگذاري چنداني ندارد. نکته مهمي که در اين زمينه وجود دارد اين است که در جلسات سران قوا که با حضور قواي سه گانه برگزار مي‌شود تصميماتي مي‌گيرند که در برخي موارد برخلاف مصوبات مجلس است. از سوي ديگر جايگاه رياست مجلس به سخنگويي مجلس تقليل پيدا کرده و کاري که آقاي قاليباف انجام مي‌دهد بيش از آنکه در چارچوب وظايف رئيس مجلس باشد بيشتر در چارچوب سخنگوي مجلس است. عملکرد رئيس مجلس در زمينه اعتماد مردم به مسئولان تأثيرگذار است. در مجلس يازدهم افراد دلسوز که داراي تعهد و تخصص هستند نيز وجود دارند که تلاش مي‌کنند از موقعيتي که دارند به سود مردم استفاده کنند. با اين وجود گاهي افرادي در مجلس اظهاراتي را مطرح مي‌کنند که به تعبير بازيگر يکي از سريال‌هاي طنز که عنوان مي‌کرد من اشتباهي هستم. اظهارنظرهاي اين افراد به شکلي است که در بين افکار عمومي واکنش ايجاد مي‌کند.

يکدستي قوا باعث بروز اختلاف‌هايي در بين طيف‌هاي مختلف جريان اصولگرايي شده است. با توجه به سرمايه اجتماعي اصولگرايان در جامعه و همچنين عملکرد دولت و مجلس به چه ميزان اين احتمال وجود دارد که اختلاف‌ها جريان اصولگرايي در آينده افزايش پيدا کند؟

اختلاف بين جريان اصولگرايي در عمل رخ داده و اين جريان در شرايط کنوني با چالش‌هاي دروني مواجه شده است. هنگامي که برخي از اصلاح‌طلبان از فرايند رقابت انتخابات کنار گذاشته شدند و انتخابات بين نيروهاي يک جريان سياسي برگزار شد احتمال افزايش اختلاف‌ها محتمل بود. اين در حالي است که همه نيروهاي اصولگرا نيز در رقابت‌هاي انتخاباتي حضور نداشتند و برخي از نيروهاي معتدل جريان اصولگرايي نيز به دلايل مختلف از حضور در رقابت‌هاي انتخاباتي بازماندند. در چنين شرايطي اين احتمال وجود داشت که اين جريان به دو دو، سه و يا چهار گروه و دسته تقسيم شود. اتفاقي که در شرايط کنوني رخ داده است. امروز کار به جايي رسيده که نيروهاي موسوم به انقلابي نيروهاي معتدل جريان اصولگرايي را قبول ندارند و ديدگاه‌هاي آنها را برنمي‌تابند. دوستان انقلابي در جبهه انقلابي شبيه سازي‌هايي درباره شرايط امروز و صدر اسلام انجام مي‌دهند و يکي را طلحه و ديگري را زبير نام‌گذاري مي‌کنند و برخي از نيز عمار مي‌نامند. بنده تمايلي ندارم که اين شبيه سازي‌ها را انجام بدهم. همين عامل نيز باعث مي‌شود که در آينده بين اصولگرايان اختلاف ايجاد شود. واقعيت تلخي که امروز در مجلس يازدهم وجود دارد اين است که تندروهاي مجلس دهم در مجلس يازدهم نيروهاي معتدل به شمار مي‌روند که اين موضوع نشان مي‌دهد برخي در درون مجلس رويکردي را در پيش گرفته‌اند که بيشتر ناشي از هيجان و سلايق سياسي خاص است. برخي که در بيرون از مجلس هستند نيز از همين روش استفاده مي‌کنند. به همين دليل مي‌توان اين پيش‌بيني را کرد که اختلاف‌هاي اصولگرايان با وضعيتي که در شرايط کنوني وجود دارد روز به روز بيشتر خواهد شد و در آينده اين اختلاف‌ها به صورت جدي‌تري خود را نشان خواهد داد.

طيف تندرو جريان اصولگرايي منتقد جدي برجام بود و در شرايطي که برجام مي‌توانست در پايان دولت روحاني به نتيجه برسد کار را به دولت سيزدهم کشاندند. با اين وجود دولت سيزدهم هنوز و پس از فراز و نشيب‌هاي زياد و فرسايشي شدن مذاکرات نتوانسته به يک جمع بندي و توافق با کشورهاي غربي برسد. چرا اصولگرايان هنوز نتوانسته‌اند در زمينه برجام به يک جمع بندي نهايي دست پيدا کنند؟اين رويکرد چه پيامدهايي براي کشور خواهد داشت؟

ما بايد در هر اتفاقي سهم عوامل مختلف را به صورت منصفانه مورد تجزيه و تحليل قرار بدهيم. مهم‌ترين دليلي که برجام به کشور و مردم آسيب وارد کرد خارجي بود. اقدام ترامپ براي خارج شدن از برجام مهم‌ترين عاملي بود که پيامدهاي بعدي منفي براي دولت حسن روحاني و کشور به‌همراه داشت. ما درکنار کارشکني‌هايي که در داخل صورت مي‌گرفت هيچ گاه نبايد اين دشمن بي‌منطق را فراموش کنيم. مشکلات اقتصادي که از سال97 به بعد در کشور به وجود آمد همه ناشي از خارج شدن ترامپ از برجام بود. بخشي از اين اتفاقات نيز به دليل کارشکني‌هايي بود که برخي در داخل کشور انجام دادند. اتفاقي که افتاد اين بود که برخي به دنبال اين بودند که اگر قرار است برجام امضا شود اين اتفاق توسط دولت و مجلسي انجام نشود که با آنها از نظر سياسي همسو نيست. اين در حالي است که هنوز مشخص نيست اين گروه بتوانند در موضوع احياي برجام امتيازهاي بيشتري از برجام بگيرد و حتي اين احتمال وجود دارد که امتيازهاي کمتري نيز به دست بياورند. به دليل رويکردي که اين عده در پيش گرفتند امروز وضعيت اقتصادي و معيشتي مردم در وضعيت نابساماني قرار گرفته و اگر برجام در دولت روحاني احيا مي‌شد دولت سيزدهم مي‌توانست از مواهب آن در راستاي کاهش مشکلات مردم استفاده کند که چنين اتفاقي رخ نداد.