روزنو :ایمان ربیعی«در مورد سال آینده تا بودجه ۱۴۰۲ تدوین نشود و پیشنهادهای وزارت نفت نیاید و در مجلس بررسی نشود، نمی‌شود هیچ صحبتی کرد و امروز که با شما صحبت می‌کنم، برنامه‌ای برای سال ۱۴۰۲ در حوزه بنزین آماده نیست.»

این‌ها بخشی از صحبت‌های وزیر امور اقتصادی و دارایی است که در هفته‌های اخیر برای چندمین بار تاکید کرده بود که تصمیمی در خصوص بنزین اتخاذ نشده است .

با این حال نه تنها شایعات متعددی در این زمینه به گوش می‌رسید بلکه بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی از تجربه خود در مواجهه با محدودیت خاص و ... گفته بودند. از نبود امکان سوختگیری با کارت جایگاه تا محدودیت در سوختگیری توسط کارت‌های شخصی.

همه این‌ها اما تکذیب شد تا جایی که دیروز اولین گام بنزینی دولت سیزدهم برداشته شد و در حالی که بر پایه سخنان رئیس‌جمهور انتظار می‌رفت تغییرات بنزینی در سال آینده کلید بخورد، از ابتدای مهرماه سهمیه سوخت آزاد کارت‌های شخصی 100 لیتر کاهش یافت و از 250 لیتر به 150 لیتر رسید.

در عین حال رئیس‌جمهوری نیز در چهارم تیرماه گفته بود: «لایحه دو فوریتی برای مجلس تهیه کرده‌ایم که افزایش قیمت برخی از کالاها به سال بعد موکول شود؛ ظهارنظری که در گام اول، این شائبه را در ذهن بسیاری ایجاد کرد که دولت در سال آینده احتمالا برای تغییر قیمت بنزین برنامه خواهد داشت.»

اگرچه سید ابراهیم رئیسی در همان برنامه تاکید کرده بود که برنامه‌ای برای تغییر قیمت سوخت نداریم، اما با این حال، با توجه به این‌که طرح بنزین برای همه به صورت آزمایشی در جزیره کیش در حال اجرا بود، به نظر می‌رسید که دولت شاید تصمیم‌هایی در رابطه با قیمت بنزین در بودجه ۱۴۰۲ داشته باشد. خاندوزی نیز پیش‌تر تاکید کرده بود گزارش بنزینی از نتیجه اجرای این طرح روی میز رئیس‌جمهور است، اما هنوز تصمیمی در این زمینه اتخاذ نشده است.

معاون وزیر نفت: ارزیابی تراکنش‌های سامانه در جایگاه‌های سوخت نشان می‌دهد، خودروهای شخصی بین ۲ تا ۳ درصد از سهمیه نرخ دوم خود استفاده و مابقی نیاز خود را با استفاده از کارت‌های آزاد موجود در جایگاه‌های سوخت، تامین می‌کنند که کارت جایگاه‌داران به وفور در جایگاه‌ها یافت می‌شود

دلیل کاهش سهمیه بنزین چیست؟

بر اساس آخرین اعلام صورت گرفته میزان مصرف و تولید بنزین کشور سربه‌سر شده و حتی در برخی روزهای تابستان مصرف از تولید پیشی گرفته، شائبه‌هایی درباره احتمال باز شدن دوباره پرونده واردات بنزین و استفاده از بنزین پتروشیمی مطرح شده است. گزینه دوم البته هشدارهای پی در پی کارشناسان را نیز در بر داشته است.

گزارش‌ها نشان می‌دهد مصرف اکنون در برخی روزها به بالغ بر ۱۰۰ و حتی ۱۰۵ میلیون لیتر رسیده و بین ۹۵ تا ۱۰۵ میلیون لیتر در نوسان بوده؛ این درحالی است که اکنون ظرفیت اسمی تولید بنزین ۱۱۲ میلیون لیتر در روز و ظرفیت عملیاتی آن با توجه به بحث تعمیر و نگهداری پالایشگاه ها۹۸.۵ میلیون لیتر در روز اعلام شده است.

معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گفت: کاهش ۱۰۰ لیتری سهمیه آزاد کارت‌های سوخت شخصی، با هدف مبارزه با قاچاق بنزین صورت گرفته است.

جلیل سالاری افزود: با توجه به روند افزایشی مصرف بنزین در کشور از یک سو و افزایش اختلاف قیمت بنزین در داخل نسبت به کشورهای همجوار، به حدی که در برخی از کشورهای همسایه قیمت بنزین تا ۴۰ و ۵۰ هزار تومان هم می‌رسد، شاهد مهاجرت کارت‌های سوخت به مناطق مرزی هستیم.

وی همچنین گفت: جهت مدیریت و جلوگیری از قاچاق سوخت، تصمیم به کاهش سهمیه‌های آزاد گرفتیم؛ در کارت سوخت هر شخص، یک سهمیه ۶۰ لیتری با قیمت ۱۵۰۰ تومان و یک سهمیه مازاد وجود دارد و مالکان خودرو، می‌توانند از کارت آزاد جایگاه‌ها نیز استفاده کنند.

این مقام مسئول تاکید کرد: ارزیابی تراکنش‌های سامانه در جایگاه‌های سوخت نشان می‌دهد، خودروهای شخصی بین ۲ تا ۳ درصد از سهمیه نرخ دوم خود استفاده و مابقی نیاز خود را با استفاده از کارت‌های آزاد موجود در جایگاه‌های سوخت، تامین می‌کنند که کارت جایگاه‌داران به وفور در جایگاه‌ها یافت می‌شود.

وی ادامه داد: با افزایش مهاجرت کارت‌های سوخت به مناطق مرزی، عمده این سهمیه آزاد در این مناطق تخلیه می‌شود که به افزایش قاچاق سوخت دامن زده است.

به گفته وی خودروها عملاً در طول یک ماه سه هزار کیلومتر جابه‌جا نمی‌شوند که بخواهند از ۲۵۰ لیتر سهمیه نرخ دوم استفاده کنند؛ ‌ این مسئله از گذشته مطرح بوده و تصمیم کاهش سهمیه نرخ دوم، چالشی را ایجاد نخواهد کرد.

سالاری درخصوص شرایط خاص مانند ایام افزایش مسافرت‎ها توضیح داد: هر تلمبه در جایگاه‌های سوخت، دو کارت آزاد دارد که ۱۰ هزار لیتر سهمیه دارند و افراد می‌توانند از کارت‌های آزاد موجود در جایگاه‌ها استفاده کنند.

معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی تاکید کرد: هیچ گونه افزایش قیمت بنزینی پس از کاهش ۱۰۰ لیتری سهمیه بنزین آزاد خودروهای شخصی، رخ نخواهد داد.

بر اساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، ‌ از ماه آینده سهمیه آزاد بنزین خودروهای شخصی از ۲۵۰ لیتر به ۱۵۰ لیتر کاهش خواهد یافت.

کارشناسان چه می‌گویند؟

پیش از این حسین راغفر در گفتگویی اعلام کرد مهمترین گام پیش روی دولت در حوزه اقتصاد تغییر قیمت حامل‌های انرژی است . وی معتقد است که دولت به واسطه نگرانی از تبعات اجتماعی افزایش قیمت بنزین، این اقدام را به سال آینده موکول کرده است.

از سوی دیگر سیامک قاسمی، کارشناس اقتصادی نیز در واکنش به تصمیم اخیر دولت گفته است: «مسیر افزایش قیمت بنزین از سه نرخی کردن آن شروع می‌شود و کم کم نرخ‌های پایین‌تر حذف و نرخ‌های بالا پررنگ می‌شود. همین بازی از الان شروع شده است اما حذف نرخ‌های پایین به دلیل ترس از تاثیرات اجتماعی به سال بعد موکول می‌شود.»

هر چه هست در روزهای آتی بحث بر سر واردات، تولید بنزین پتروشیمی، تغییر سهمیه و ... بالا خواهد گرفت؛ اما در نهایت این مکانیزم قیمتی است که چون تجربه‌های قدیمی اجرایی می‎شود . همین حالا شمارش معکوس برای افزایش نرخ بنزین در سال آینده اغاز شده است.

به این ترتیب در متورم‌ترین شرایط اقتصاد ایران، فاز تعلیق و افزایش اتنظارات تورمی فعال شده است تا بار دیگر امکان عقب‌نشینی نرخ‌ها زیر علامت سئوال بزرگی قرار بگیرد. نرخ تورم در شرایط کنونی بالاتر از 40 درصد است. حذف ارز 4200 تومانی تورمی سهمگین را بر سفره خانوار تحمیل کرده است. سئوال اینجاست آیا سبد معیشتی جایی برای کاهش بیشتر در اثر تحمیل تورم ناشی از اصلاح قیمتی بنزین یا تغییر مکانیزم یارانه این کالای استراتژیک را خواهد داشت؟