طرح مخفی اینترنت/ چرا دسترسی کاربران به گوگل محدود شد؟/ وزارت ارتباطات: فعلا حرف نمی‌زنیم/ مجلس: خبر نداریم چه شده!

روز نو :گوگل کودکان برای تمام کاربران ایرانی؛ این موضوعی است که اخیرا در ایران خبرساز شده است. ماجرا از این قرار است که کاربران ایرانی خبر می‌دهند تنظیمات جست‌وجوی گوگل و بینگ، دو موتور جست‌وجوی پرکاربرد جهانی، برای تمام ایرانیان روی حالت ایمن و فیلتر نتایج جست‌وجو قرار گرفته و حالا هیچ‌کس نسبت به اتفاق رخ‌داده پاسخ‌گو نیست.

اپراتور‌های تلفن همراه می‌گویند این اتفاق در حوزه تصمیم‌گیری آن‌ها نبوده است و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به پیگیری‌ها از پاسخ‌گویی اجتناب می‌کند و نمایندگان کمیسیون صنایع مجلس می‌گویند وزارت ارتباطات باید پاسخ‌گو باشد و فعلا مجلس از ماجرا اطلاعی ندارد و البته کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌گویند این اتفاق می‌تواند مقدمه طبقاتی‌کردن اینترنت باشد و محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر سابق ارتباطات، می‌گوید تصورش از این اتفاق طبقاتی‌کردن اینترنت نیست و بلکه عده‌ای از دهه ۸۰ به دنبال محدود‌کردن جست‌وجو در اینترنت و فیلتر بوده‌اند.

قفل کودک برای کاربران بزرگسال ایران!

محدودکردن جست‌وجوی گوگل برای کاربران بزرگسال ایران این روز‌ها خبرساز شده است. کاربران ایرانی می‌گویند بسیاری از نتایج جست‌وجوی گوگل در برخی اپراتور‌ها مثل همراه اول و ایرانسل برای کاربران بزرگسال قفل شده و تنظیمات جست‌وجوی کودکان زیر ۱۳ سال برای کاربران بزرگسال فعال شده است.

بر اساس پیگیری‌ها از اپراتور‌ها به نظر می‌رسد تغییراتی که در جست‌وجو رخ داده از سمت این شرکت‌ها نبوده و از لایه‌های بالاتری صورت گرفته است.

«میلاد نوری»، فعال حوزه آی‌تی و کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات با تأیید این موضوع به «شرق» توضیح می‌دهد: موتور‌های جست‌وجو برای جلوگیری از دسترسی کاربران به محتوای نامناسب، قابلیتی به نام جست‌وجوی ایمن یا Safe Search دارند و حالا دسترسی عموم کاربران ایرانی با این قابلیت محدود شده و مشترکین شبکه نمی‌توانند آن را غیرفعال کنند.

حالا علاوه بر کاربران دو اپراتور تلفن همراه، برخی مشترکان های‌وب و آسیاتک نیز در فضای مجازی اعلام کرده‌اند جست‌وجوی ایمن گوگل روی اینترنت‌شان فعال شده است.

وزارت ارتباطات پاسخ‌گو نیست

پیگیری‌ها از وزارت ارتباطات درباره این اتفاق به نتیجه نمی‌رسد و مهدی سالم، مدیر روابط‌عمومی وزارت ارتباطات می‌گوید فعلا بنا ندارد درباره این مسئله حرف بزند.

محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات، اما توضیح می‌دهد احتمالا اپراتور‌ها این قابلیت را برای مشترکان خود فعال کرده‌اند وگرنه نمی‌شود که یک اپراتور این کار را کرده باشد و دیگری نه؟

اما کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات، می‌گوید امکان ندارد اپراتور‌ها بتوانند به‌طور خودسرانه چنین کاری انجام دهند و اگر آن‌ها بدون مجوز رگولاتوری چنین کاری کنند، تخلف کرده‌اند و مشمول جریمه می‌شوند.

او تأکید دارد که احتمالا این کار به‌صورت پایلوت و آزمایشی برای اجرای طرحی رخ داده است؛ اما آذری‌جهرمی می‌گوید اپراتور همراه اول و ایرانسل ۷۵ درصد سهم بازار ارتباطات را در اختیار دارند و طرح آزمایشی در این مقیاس بزرگ انجام نمی‌شود.

کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات، اعتقاد دارد این رفتار احتمالا در راستای اجرای طرح صیانت یا اینترنت طبقاتی برای مشترکان ایرانی است و البته بحث‌هایی که درباره امنیت داده‌های شخصی کاربران مطرح می‌شود، نوعی فرافکنی است و در سایر کشور‌های جهان بدون ایجاد محدودیت برای دسترسی کاربران به داده‌ها، امنیت داده هم ایجاد کرده‌اند.

مقدمات طبقاتی‌کردن اینترنت؟!

میلاد نوری، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات، با بیان اینکه این رفتار می‌تواند مقدمه‌ای برای طبقاتی‌کردن اینترنت و اجرای طرح صیانت باشد، درباره اینکه قفل کودک مرورگر گوگل در ایران توسط اپراتور‌ها فعال شده یا لایه‌های بالاتر، توضیح می‌دهد که این مسئله احتمالا از لایه‌های بالاتری از شرکت‌های فروش خدمات اینترنت رخ داده است و اتفاق رخ داده؛ در واقع به نوعی DNS Hijacking بوده است و کاربران مثلا به جای آنکه یک IP مثل ۱۰.۱۰.۳۴.۳۵ دریافت کنند، یک IP از سیستم دستکاری‌شده دریافت می‌کنند که توسط گوگل و بینگ برای مدارس و کودکان در نظر گرفته شده است.

این کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات توضیح می‌دهد: از نظر امنیتی برای کاربران مشکلی ایجاد نمی‌شود، اما کاربران اختیار تغییر حالت Safe search را در موتور‌های جست‌وجو از دست داده‌اند و به عبارتی کل کشور به‌عنوان کودک در اینترنت در نظر گرفته شده‌اند و البته با این اتفاق و حجم ترافیک زیادی که برای یک IP خاص اتفاق می‌افتد، کیفیت اینترنت احتمالا بدتر می‌شود.

میلاد نوری درباره اینکه آیا می‌شود وضعیتی مشابه چین برای کاربران ایرانی ایجاد کرد، می‌گوید: این اتفاق از نظر من غیرممکن است؛ هم به دلیل اینکه ایران برخلاف چین دیر شروع کرده و بسیاری از زیرساخت‌های کشور بر مبنای اینترنت بین‌الملل طراحی و پیاده‌سازی شده و انتقال آن زیر‌ساخت‌ها بسیار هزینه‌بردار و دشوار است. دوم اینکه ایران برخلاف چین نرم‌افزار‌های داخلی و قدرتمند مشابه نرم‌افزار‌های خارجی ندارد و نمی‌تواند نیاز کاربران را پاسخ بدهد و سوم اینکه بازار ۸۴‌میلیونی ایران برخلاف بازار حدود ۱.۵‌میلیاردی چین برای سرمایه‌گذاری روی نرم‌افزار‌های داخلی صرفه اقتصادی ندارد.

مجلس: ما خبر نداریم!

اتفاق عجیب برای محدود‌کردن دسترسی کاربران ایرانی به جست‌وجوی گوگل در حالی رخ داده است که آذری‌جهرمی، وزیر سابق ارتباطات، آن را به درخواست تعدادی از تندرو‌ها از دهه ۸۰ نسبت می‌دهد که خواهان فیلترینگ گسترده دسترسی کاربران به اینترنت بوده‌اند و احتمال طبقاتی‌شدن اینترنت را ضعیف می‌داند.

از آن سو مجلس هم درباره علت این اتفاق ابراز بی‌اطلاعی می‌کند.

فرهاد طهماسبی، عضو کمیسیون صنایع مجلس یازدهم، می‌گوید: وزارت ارتباطات مجلس را در جریان این موضوع قرار نداده و کسی نمی‌داند چه اتفاقی رخ داده است؟

جواد حسینی‌کیا، نایب‌رئیس کمیسیون صنایع مجلس نیز توضیح می‌دهد که بدون شک وزارت ارتباطات متولی این مسئله است، اما آن‌ها توضیحی به کمیسیون صنایع مجلس نداده‌اند و در روز‌های آینده این مسئله از عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات فعلی