روز نو :درحالی‌که در چهارماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱ اوضاع گیشه سینمای ایران ناامیدکننده بوده و میزان استقبال تماشاگران از فیلم‌های روی پرده نسبت به بهار سال ۱۳۹۸ (قبل از کرونا) یک‌سوم شده، سخت‌گیری‌ها برای تولید فیلم و صدور پروانه ساخت و پروانه نمایش نیز دوچندان شده و سینماگران متعددی پشت سد ارشاد مانده‌اند. محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی گفته بود که در دوران ریاست او سخت‌گیری‌ها تنها روی فیلم‌های مبتذل اعمال شده اما شواهد نشان می‌دهد که تاکنون بیشتر مشکلات برای فیلم‌های اجتماعی به وجود آمده است. نمونه بارز آن اعلام رسمی توقیف فیلم «برادران لیلا» به کارگردانی سعید روستایی است که مثل دو فیلم قبلی این کارگردان درون‌مایه‌ای اجتماعی دارد؛ فیلمی با بازی ترانه علیدوستی، پیمان معادی و نوید محمدزاده که کارگردانش در جشنواره فیلم کن با صراحت گفت حاضر است قید اکران در ایران را بزند اما تن به سانسور آن ندهد. هم‌زمان با اعلام توقیف این فیلم، شایعاتی نیز مبنی بر ممنوع‌الفعالیت شدن نوید محمدزاده و همسرش فرشته حسینی به خاطر حاشیه‌های آن‌ها روی فرش قرمز کن به گوش می‌رسد که هنوز به‌صورت رسمی تأیید نشده است. شایعات ممنوعیت نوید محمدزاده در حالی در شبکه‌های اجتماعی پیچیده که چندی پیش یک تئاتر با نام «شب شک» به تهیه‌کنندگی او نیز توقیف شد و امیرحسین بریمانی، کارگردان نمایش، دلیل این توقیف را حساسیت‌ها نسبت به نام تهیه‌کننده اثر اعلام کرد.

فیلم سینمایی دیگری که تا کنون موفق به کسب مجوز اکران از دولت سیزدهم نشده، «شیشلیک» به کارگردانی محمدحسین مهدویان با بازی رضا عطاران و پژمان جمشیدی است. این فیلم در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر در سه بخش نامزد دریافت سیمرغ شد و تصور می‌شد در سال ۱۴۰۰ اکران شده و از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال باشد اما همچنان مجوز اکران فیلم صادر نشده است. چندی پیش مهدویان با اشاره به سخنان رئیس سازمان سینمایی که گفته بود «برنامه مدیران مربوطه در دولت سیزدهم این است که هیچ فیلمی از جانب سازمان سینمایی و وزارت ارشاد توقیف نشود»، خاطرنشان کرد: «اگر این حرف‌ها صادقانه است پس چرا فیلم سینمایی شیشلیک را که همه‌ مجاری قانونی را طی کرده و یک سال پیش پروانه‌ی نمایش گرفته از بلاتکلیفی و به قول خودتان انسداد بیرون نمی‌آورید؟» همچنین به نظر می‌رسد فیلم دیگری از رضا عطاران با نام «روشن» که سیمرغ جشنواره فیلم فجر را برای این بازیگر به ارمغان آورد نیز وارد فهرست فیلم‌های توقیفی شده است. «روشن» نخستین بار در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و از آن زمان هنوز در انتظار پروانه نمایش است. گفته می‌شود رضا عطاران در این فیلم از متفاوت‌ترین نقش‌های خود را ایفا کرده است. مورد دیگر، عدم صدور مجوز ساخت به رخشان بنی‌اعتماد است که ۸ سال پس از «قصه‌ها» قصد داشت فیلم اجتماعی دیگری تولید کند. پیش‌بینی می‌شد نیمه دوم سال ۱۴۰۰ فیلم‌برداری این فیلم کلید بخورد اما آغاز به کار مدیران جدید سازمان سینمایی موجب شد این فیلم وارد پروسه طولانی برای دریافت پروانه ساخت شود. وزارت ارشاد سرانجام اجازه تولید فیلم تازه رخشان بنی‌اعتماد را نداد تا بازگشت او به سینمای اجتماعی با دست رد وزارت ارشاد مواجه شود. فیلم دیگری که مجوز نمایش نمی‌گیرد «قصیده گاو سفید» است. این فیلم که در جشنواره فیلم برلین و جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده است، در سال‌های اخیر حاشیه‌های مختلفی داشته و نسخه قاچاق آن نیز در سطح اینترنت پخش شده است. چندی پیش بهتاش صناعی‌ها و همسرش مریم مقدم، کارگردانان فیلم در بیانیه‌ای ضمن انتقاد از توقیف فیلم، اعلام کردند دانلود و تماشای نسخه قاچاق فیلم مانعی ندارد. «قاتل و وحشی» به کارگردانی حمید نعمت‌الله نیز همچنان در فهرست سیاه ارشاد است. تفاوت این فیلم با سایر آثاری که به آن اشاره شد این است که «قاتل و وحشی» مورد تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد دولت روحانی نیز نبود و در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به دلیلی که از سوی مسئولان، نمایش سر تراشیده و گوش‌های لیلا حاتمی در فیلم عنوان شد، مجوز شرکت و نمایش در جشنواره را دریافت نکرد و بایکوت شد. سید جمال ساداتیان از داوران سی و نهمین جشنواره ملی فیلم فجر درباره حذف فیلم «قاتل و وحشی» اعلام کرد باید ۴۰دقیقه فیلم حذف می‌شد که در نهایت بر سر این موضوع به توافق نرسیدند. سعید رجبی، معاون وقت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی نیز در سال ۱۳۹۹ درباره توقیف این فیلم بیان کرد: «خیلی از این فیلم‌ها برای زمانی است که فقه ما در برابر این‌گونه مسائل ساکت بودند و استفتایی در این مورد نیامده بود. در برخی از آثار، زمان کوتاهی اختصاص به نمایش سر بدون موی زن دارند و برخی آثار مثل «قاتل و وحشی»، بخش اعظمی از این کار به تشخیص و زعم شورای پروانه نمایش از آن حد متعارف خارج است که امید داریم و خوش‌بین هستیم که با اصلاحات و تمهیدات تصویری ویژه بتواند امکان نمایش پیدا کند.»

افزایش فشارها و بالا رفتن میزان کنترل روی آثار سینمایی در حالی رخ می‌دهد که سینمای ایران اوضاع خوبی را سپری نمی‌کند و حتی برخی از سینماگران نسبت به آینده بحرانی سینما هشدار داده‌اند. ازجمله، مهران احمدی که در اکران مردمی «روز ششم» عنوان کرد: «این روزها اوضاع سینما مانند سایر بخش‌ها خوب نیست و به نظر می‌رسد با این وضعیت در دو سال آینده کلک سینما کنده است و ما باید به دنبال کار دیگری برویم.»
با این اوصاف، باید منتظر ماند و دید که آیا وزارت ارشاد دولت سیزدهم به نگاه سخت‌گیرانه خود ادامه می‌دهند یا شرایط به‌مرور تغییر کرده و سینماگران با آزادی عمل بیشتری به تولید فیلم‌های سینمایی خواهند پرداخت.