نقشه جدید مجلس اصولگرا برای انتخابات 1402 | حرکت به سمت نظام «انتخاباتی تناسبی»

روزنو :طراح یک طرح انتخاباتی جدید در مجلس با اشاره به ایرادات نظام انتخاباتی حداکثری گفت: نماینده در این نظام می تواند در لیست های مختلفی قرار بگیرد، ولی به هیچ کدام پایبند نباشد و این موضوع تروج دهنده نفاق و دورویی در کشور و مردم است.

هر بار که فصل انتخابات نزدیک می شود، علم اصلاح قانون انتخابات نیز بر پا می شود. پرونده طرح ها و لوایح مختلف از سوی دولت و مجلس برای اصلاح قانون انتخابات باز می شود و بعد از بحث و بررسی یا از سوی شورای نگهبان رد می شود و به سرانجامی نمی رسد یا اساسا گرهی خاص از نظام انتخاباتی کشور را باز نمی کند.

در فاصله یک سال مانده به انتخابات مجلس دوازدهم، مجلس یازدهمی ها به دنبال اصلاح قانون انتخابات افتاده است و طرحی را با عنوان «نظام قانون انتخاباتی تناسبی» مطرح شده است.

بر همین اساس، جعفر قادری، نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس به قرن نو گفت: ما دو نوع نظام انتخاباتی به نام نظام انتخاباتی تناسبی و حداکثری داریم. در انتخابات مجلس، ریاست جمهوری و خبرگان بر مبنای نظام انتخاباتی حداکثری برگزار می شود، نظام انتخاباتی حداکثری برای حوزه های تک نمایندگی کاربرد دارد و در حوزه های انتخاباتی چند نمایندگی ایرادات جدی دارد. بنابراین در شورا، مجلس و مجلس خبرگان ایجاد مشکل می کند و برخلاف اسم آن که نظام حداکثری است و مدعی دفاع حاکمیت حداکثر بر اقلیت حداقل است، این نظام اقلیت منسجم بر اکثریت غیر مسنجم است.
قانون انتخابات حداکثری شایسته گزینی نیست

وی ادامه داد: نظام اکثریتی مخصوصا در حوزه های چند نماینده ای حالت صفر و یک ایجاد می کند. یعنی یک جریان رای می اورد و جریان مقابل سهمی نداشته باشد. همچنین اشکال دیگری که این نظام دارد، این است که نظام شایسته گزینی نیست. در هر دوره ای که انتخابات به نفع یک جریان رقم بخورد، در لیست آن چوب خشک هم قرار بگیرد، رای می آورد. سطح سواد نمایندگانی که رای می آوردند نیز قابل قبول نیست و به نمایندگان قدرت تغییر نگاه و دیدگاه را می دهد. اگر یک نماینده در ابتدا اصلاح طلب است و در وسط دوره مستقل می شود و در آخر دوره، به سمت اصولگرایان می رود، برای این است که این نظام قدرت تغییر نگاه به نماینده می دهد.

طیف خاکستری روی اسب بازنده شرط نمی بندد

قادری با اشاره به ایرادات نظام انتخاباتی حداکثری گفت: نماینده در این نظام می تواند در لیست های مختلفی قرار بگیرد، ولی به هیچ کدام پایبند نباشد و این موضوع تروج دهنده نفاق و دورویی در کشور و مردم است. ما طیفی در جامعه به نام طیف خاکستری داریم که بررسی می کنند اوضاع به نفع کدام جریان است و خودشان را به آنان نزدیک می کنند. به تعبیر عامیانه آن ها روی اسب بازنده شرط نمی بندند. ایرادات و اشکالات جدی این طرح دارد بنابراین، ما ناچار هستیم به سمت نظام انتخاباتی تناسبی برویم.

2 مدل اجرا برای نظام انتخاباتی تناسبی

نماینده مردم شیراز گفت: در نظام انتخاباتی تناسبی، حوزه ها را باید از حالت تک نمایندگی خارج کنیم و به چند نمایندگی برسانیم؛ همچنین به جای آنکه خود را محدود حوزه های فرعی شهرستان ها کنیم، به حوزه های اصلی توجه کنیم. بر همین اساس، ما می توانیم نظام تناسبی را به 2 شکل داشته باشیم. در نوع اول می توان در حوزه های چند نماینده، نظام انتخاباتی تناسبی بر قرار کنیم و حوزه های تک نماینده را رها کنیم.

ایجاد رقابت بین لیست ها

وی ادامه داد: در نوع دوم، حوزه های انتخاباتی اصلی، را همان حوزه استانی در نظر بگیریم و با حفظ حوزه های فرعی، حوزه اصلی ما همان استان شود و زمانی که ما بیش از چند نماینده استانی داریم، می توان نظام انتخاباتی استانی_ شهرستانی ایجاد کرد. بنابراین، مدلی که در مجلس مطرح است، انتخاباتی استانی_ شهرستانی است. یعنی حوزه فرعی را حفظ می کنیم اما، حوزه اصلی ما استان است. در این صورت بین لیست ها و افراد مستقل رقابت ایجاد می شود، جریان های سیاسی، مذهبی و تخصصی می توانند لیست تهیه کنند. همچنین برای زیاد نشدن تعداد لیست ها، می توان یک کفه رای را در نظر گرفت.

ساختارهای حوزه های فرعی را بهم نمی ریزیم

این نماینده مردم شیراز گفت: ما می توانیم در این نوع نظام انتخاباتی هم رقابت درون جریانی را داشته باشیم و هم رقابت برون جریانی را. در استان نیز مردم می توانند به همه گزینه های مد نظر خود را بدهند اما، باید ساختار حوزه های فرعی را هم حفظ کنیم. یعنی، کلیت استان را به عنوان حوزه در نظر نمی گیریم. بنابراین، ما ساختار حوزه های فرعی را بهم نمی ریزیم و به ضرر مناطق محروم نمی شود. به این دلیل که باید رای استانی نامزدها بالاتر باشد، افراد توانمندتری انتخاب می شوند. رقابت ها استانی می شود و همه جریان ها متناسب با وزن رای‌شان کرسی در مجلس دارند. مردم نیز با کاندیداها صادقانه برخورد می کنند و رای می دهند.
طرحی که مجلس دهمی ها آن را خراب کردند

قادری با بیان اینکه این طرحی برای اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری دارند، گفت: ما برای اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری می توانیم از مدل تناسبی استفاده کنیم، اما چون زمان انتخابات ریاست جمهوری دور است، موضوعیتی ندارد.

وی با بیان اینکه این طرح به انتخابات 1402، می رسد یا خیر گفت: تلاشمان بر این است و نشست هایی با رئیس مجلس، شورای نگهبان و کمیسیون شورا ها داشته ایم.

این نماینده با اشاره به طرح های اصلاح قانون انتخابات گفت: ما این مدل طرح را در مجلس دهم مطرح کردیم و مجلس نیز رای دادند. آقایان مجلس دهم طرح را خراب کردند و تناقض های جدی ایجاد کردند که شورای نگهبان مخالفت کرد. اجازه هم ندادند که تناقضات را برطرف کنیم. بنابراین، در این مجلس این طرح جدا از اشکلاتی که در قانون انتخابات دارد، مطرح کنیم می تواند به سرانجام برسد.