تهران در تسخیر متروپل‌ها

روز نو :برج متروپل ساعت ۱۲ ظهر ناگهان فرو ریخت؛ روی سر زنی که با پسربچه پنج‌ساله‌اش برای رفتن به آزمایشگاه سر‌و‌کله می‌زد و مردی که مقابل یک مغازه با کاسبان دیگر درباره توفان شن و نمک گپ می‌زد. برج متروپل روی سر ده‌ها آدمی خراب شد که خیلی ساده مشغول گذراندن روزمرگی بودند و آنچه دیگران بیرون گود به چشم دیدند، تصاویر هولناک فرو‌ریختن دیوارها، پله‌ها، درها، آجرها و سنگ‌ها بود و آنچه ماند خروار‌خروار خاک و آهن بود که نفس معمولی‌ترین آدم‌ها را گرفت. حالا اما اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان می‌گویند که صدها متروپل در تهران وجود دارد.

برج متروپل ساعت ۱۲ ظهر ناگهان فرو ریخت؛ روی سر زنی که با پسربچه پنج‌ساله‌اش برای رفتن به آزمایشگاه سر‌و‌کله می‌زد و مردی که مقابل یک مغازه با کاسبان دیگر درباره توفان شن و نمک گپ می‌زد. برج متروپل روی سر ده‌ها آدمی خراب شد که خیلی ساده مشغول گذراندن روزمرگی بودند و آنچه دیگران بیرون گود به چشم دیدند، تصاویر هولناک فرو‌ریختن دیوارها، پله‌ها، درها، آجرها و سنگ‌ها بود و آنچه ماند خروار‌خروار خاک و آهن بود که نفس معمولی‌ترین آدم‌ها را گرفت. حالا اما اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان می‌گویند که صدها متروپل در تهران وجود دارد.

نظام مهندسی: بیشتر از ۶ بار درباره متروپل هشدار دادیم

سگ‌های زنده‌یاب، بازمانده‌هایی که کنار تل خاک وحشت‌زده بی‌قراری می‌کنند، درخواست نیروهای امداد، شنیده‌شدن صدای زنده‌ها از زیر آوار و... همه و همه صحنه‌های متروپل است که یک بار دیگر حدود پنج سال پیش تکرار شده بود. زمانی که پلاسکو آتش گرفت و عکس‌هایش به گاردین هم رسید؛ اما این بار ماجرا هولناک‌تر بود. اگر آن روزها پلاسکو قدیمی و فرسوده سوخت، پلاسکویی که در خاطرات تهرانی‌های قدیم جا خوش کرده بود، این روزها متروپلی فرو ریخت که کمتر از چهار سال از ساختش می‌گذشت و بسیاری از آبادانی‌های قدیم حتی اسمش را نشنیده بودند. برجی که متعلق به حسین عبدالباقی است، فردی که به‌عنوان چهره نمونه صنعت ساختمان از دولت جایزه گرفته و البته همه از رانت او در ساخت‌وساز می‌نویسند.

باشگاه خبرنگاران به نقل از حمزه شکیب، سرپرست سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور نوشته است که در زمان ساخت این پروژه، چندین بار مهندسان ناظر هشدارهای لازم را درباره تخلفات و وضعیت بحرانی آن به شهرداری آبادان گزارش داده بودند.

طبق گزارش سازمان نظام مهندسی کشور، پروژه متروپل در سال ۹۶ پروانه ساخت گرفته؛ اما طراحی ساختمان آن از سوی سازمان نظام‌ مهندسی انجام نشده است و حالا این سازمان گزارش می‌دهد که بیشتر از شش بار، هشدارهای لازم را درباره وضعیت بحرانی این پروژه داده بوده؛ چرا‌که حدود سه طبقه از برج متروپل اضافی ساخته شده و بر بحرانی‌شدن وضعیت این ساختمان دامن زده بود.

برج متروپل در زمینی به مساحت بیش از شش هزار مترمربع، در ۱۱ طبقه در خیابان امیری آبادان ساخته شده است.

به جز این نامه‌هایی منتسب به سازمان نظام مهندسی ساختمان در صفحه خبرنگاران محلی دست به دست می‌شود که مهندسان ناظر گزارش داده‌اند که دیواره‌های برج کمانه کرده و وضعیت آن بحرانی است؛ گزارش‌هایی که به هیچ جا نرسید و روی کاغذ معطل ماند.

مهندسان ناظر ابزار بازدارنده ندارند

جابر انصاری، عضو سازمان نظام مهندسی کشور، به «شرق» می‌گوید که مهندسان ناظر مأمور و ابزار بازدارندگی ندارند. مطابق قانون تنها کاری که از دست آنها برمی‌آید، نوشتن گزارش به شهرداری است.

احمد خرم، وزیر سابق راه و شهرسازی و رئیس سابق سازمان نظام مهندسی تهران، هم به «شرق» توضیح می‌دهد که ده‌ها گزارش بی‌اثر و مشابه گزارش مهندس ناظر متروپل در تهران وجود دارد که کسی به آنها توجه نمی‌کند.

او ادامه می‌دهد تنها یکی از شرکت‌های خدمات مهندسی ناظر، گزارش ۱۷۰ برج و ساختمان بلند‌مرتبه تهران را در سازمان نظام مهندسی تهران آرشیو کرده است که هر لحظه امکان ریزش آن وجود دارد.

صدها برج تهران در معرض خطر

رئیس سابق نظام مهندسی تهران تأکید می‌کند که ۱۲۰ برج شمال تهران روی گسل فعال قرار دارند و صدها ساختمان بلندمرتبه در پایتخت ایران در معابر با عرض کمتر از ۱۰ متر ساخته شده‌اند و در صورت بروز حادثه هیچ راهی برای امدادرسانی به آنها وجود ندارد و باید زنده به گور شدن قربانیان این ساختمان‌ها را تماشا کرد؛ بی‌آنکه امکان کمک به آنها فراهم باشد؛ چرا‌که اصول استاندارد شهرسازی و معبرسازی رعایت نشده است.

طبق قانون سازمان نظام‌ مهندسی، این سازمان وظیفه قانونی و ابزار توقف پروژه‌ها را ندارد و فقط می‌تواند در طول فرایند ساخت، گزارش تخلفات را به شهرداری ارائه دهد و شهرداری‌ها هستند که باید جلوی ساخت‌وساز غیرمجاز را بگیرند.

آمارها درباره ساختمان‌های پرخطر تهران متفاوت؛ اما هولناک است

شورای شهر تهران سال ۹۹ اعلام کرد که در تهران بعد از حادثه پلاسکو، 33 هزار ساختمان ناایمن شناسایی شد؛ اما تنها 200 ساختمان ایمن شده است و سه‌ هزار ساختمان هم در مسیر ایمن‌سازی قرار دارند؛ اما 29 هزار ساختمان هیچ اقدامی انجام نداده‌اند.

جعفر شربیانی، نایب‌رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران هم سال گذشته به تسنیم گفت که در استان تهران ۱۵ هزار هکتار مجموعه بافت‌های ناپایدار وجود دارد که ۴.۵ میلیون نفر از جمعیت ۱۲.۵ میلیون نفری استان تهران در آن زندگی می‌کنند و یکی از موضوعات جدی استان است.

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی، هم دی سال گذشته به باشگاه خبرنگاران گفت که ۱۳۰ ساختمان تهران در دسته بسیار پرخطر قرار دارند که بخشی از آنها برای رفع خطر، پرونده‌سازی انجام داده‌اند.

او تأکید کرده است که وضعیت ایمنی ساختمان‌ها حتی پس از حادثه پلاسکو، باز هم در وضعیت مطلوبی نیست.

علی بیت‌اللهی، رئیس بخش مخاطرات مرکز تحقیقات راه و شهرسازی، با اشاره به خطرات درخور‌توجهی که در کمین ساختمان‌های شهر تهران است، به خطرات فرونشست زمین در برخی مناطق شهری تهران از‌جمله محله مولوی اشاره می‌کند و از خالی‌شدن زمین زیر دکل‌های برق، لوله‌های انتقال گاز و پمپ‌های بنزین، باند فرودگاه مهرآباد و اتوبان‌ها به «شرق» می‌گوید و تأکید می‌کند که تهران مستعد فجایع بزرگی است و زلزله و فرونشست زمین می‌تواند کشتار عظیمی راه بیندازد و البته به دلیل ایرادات شهرسازی امکان امدادرسانی هم ضعیف است.

او در مصاحبه دیگری که با ایلنا داشته، گفته که این برج بلند روی گسل زلزله واقع شده است.

بیت‌اللهی با بیان اینکه مکانی که شهرداری تهران برای ساخت برج میلاد 2 جانمایی کرده است، محل تلاقی چند گسل است، گفت: شهرداری تهران از مطالعات مرکز تحقیقات راه و شهرسازی درباره خطرپذیری مناطق برای ساخت پروژه‌های کلان استقبال نمی‌کند.