روز نو :در روزهای آغازین ماه رمضان، بازار کالاهای اساسی بار دیگر رکوردهای جدیدی را تجربه می‌کند. در بازار محصولات پروتئینی خبرهای مهمی در جریان است. مشاهدات میدانی از رسیدن هر کیلو گوشت به 200هزار تومان خبر می‌دهد. اما این تمام ماجرا نیست، گزارش‌ها از رسیدن هر کیلو مرغ به 40هزار تومان حکایت می‌کند.

وضعیت تخم‌مرغ هم خوب نیست؛ در برخی از فروشگاه‌ها و مراکز توزیع، قیمت هر شانه تخم‌مرغ به 43هزار تومان رسیده است. البته برخی از گزارش‌ها هم از رسیدن قیمت هر شانه تخم‌مرغ به 63هزار تومان خبر می‌دهند. هر کیلو شکر هم 23هزار تومان و برنج هم به رقم‌های عجیبی و غریبی رسیده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که قیمت لاشه برنج یا برنج نیم‌دانه تا کیلویی 53هزار تومان هم رسیده است. بر اساس آنچه در جداول مراکز عرضه ارائه شده، قیمت برنج نیم‌دانه از 20هزار تا 62هزار تومان متغیر است. برخی از فعالان بازار در واکنش به افزایش عجیب بهای برنج در روزهای اخیر می‌گویند، این گرانی‌ها هنوز در اول راه قرار دارد و از ابتدای اردیبهشت تورم اصلی آغاز می‌شود. این ادعاها از سوی فعالان بازار در حالی مطرح است که گفته می‌شود کشور به دلیل کمبود آب، توان تولید برنج در داخل را ندارد و در این زمینه وابستگی به واردات در حال افزایش است. از سوی دیگر این گرانی‌ها در حالی در جریان است که در زمستان سال گذشته بهارستانی‌ها به صراحت اعلام کرده بودند قیمت کالاهای اساسی تا پایان ماه مبارک رمضان تغییر نمی‌کند.

قول دولتی‌ها و رکورد خرما

اواخر روزهای بهمن سال 1400 بود که در جلسه ستاد تنظیم بازار مقرر شد تا جلوی هر گونه افزایش قیمتی تا ماه رمضان گرفته شود. در همان‌روزها بود که رئیس‌جمهور هم دستور داد تا پایان ماه مبارک رمضان قیمت کالاهای اساسی و مصرفی مردم هیچ‌گونه افزایش قیمتی نداشته باشد. اما حالا حدود دو ماه بعد از آن‌روزها فاجعه قیمت‌ها در بازار دیدنی است. قیمت خرما به عنوان یکی از مواد غذایی پرطرفدار در این ماه، به قدری افزایش یافته که این موضوع واکنش‌برانگیز شده و به نظر می‌رسد این خوراکی مقوی، در حال حذف شدن از سبد خرید اقشار ضعیف است. به گفته دبیر انجمن خرمای ایران، قیمت این محصول حدود 20 تا 25درصد نسبت به سال گذشته گران‌تر شده است؛ این افزایش قیمت البته که در مراکز رسمی عرضه محصولات اتفاق افتاده و در میادین تره‌بار که قیمت‌ها مصوب است، هم مشاهده می‌شود. در واقع، افزایش مصرف خرما ماه رمضان آن هم به دلیل ارزش غذایی بالای آن، قیمت محصول نیز در بازار تغییر کرده؛ به گونه‌ای که خرمای کبکاب از کیلویی ۲۵هزار تومان به ۳۰ تا ۴۵هزار تومان رسیده است. البته خرمای 70 هزار تومانی و حتی بالاتر هم در نوع خود قابل‌توجه است.

فروشندگان وجود دلالان و فعالیت آن‌ها را در بازار از عوامل افزایش قیمت‌ها و مردم هم نبود نظارت کافی بر قیمت‌ها را عامل اصلی می‌دانند. افزایش عجیب قیمت خرما در حالی است که استان بوشهر جزو استان‌های تولید کننده عمده خرما در کشور است که سالانه بین ۱۶۰ تا ۱۷۰هزار تن محصول از نخلستان‌ها آن برداشت و روانه بازار‌های داخلی و خارجی می‌شود.

اما این میزان عرضه هم ظاهرا نتوانسته جلوی افزایش قیمت‌ها را بگیرد. ناگفته نماند بالا رفتن عجیب قیمت این محصول در حالی است که همین چند روز پیش رئیس انجمن ملی خرما در ایران به رسانه‌ها گفته بود: «در سال ۱۴۰۰، یک میلیون و ۲۵۰هزارتن خرما همانند هر سال در کشور تولید شده است و هیچ کمبودی در این زمینه نداریم. به همین منظور جلساتی با معاونت های تنظیم بازار جهاد کشاورزی و میادین میوه و تره بار شهرداری برگزار شد و آمادگی خود را برای عرضه مستقیم کالا اعلام کردیم و مقرر شد به کسانی که ستاد تنظیم بازار معرفی می کند به هر میزان که بخواهند خرما ارایه شود». او حتی در ادامه تاکید کرده بود: «توافق شد برای ارایه خدمات به روزه داران فروشگاه های زنجیره‌ای خرما با سود معمول و قیمت‌های مناسب عرضه کنند.»
اما حالا نگاهی به قیمت‌ها در بازار نشان می‌دهد که هیچ کدام از این نظارت‌ها و وعده‌ها به درستی عمل نکرده و سفره اقشار ضعیف در روزهای اخیر کوچک‌تر از سال‌های قبل هم شده است. یک عضو کمیسیون کشاورزی در واکنش به گرانی‌های اخیر کالاهای اساسی به ویژه خرما گفته: «در نشست کمیسیون، موضوع نوسانات قیمتی کالاهای اساسی مانند گوشت قرمز، تخم‌مرغ، مرغ، خرما و… بررسی می‌شود.»

قیمت زولبیا و بامیه ماه رمضان

افزایش قیمت‌ها حالا حتی صدای فعالان صنعت شیرینی را هم در آورده. رئیس اتحادیه قنادان به ایسنا گفته: «قیمت زولبیا و بامیه در واحدهای درجه یک کیلویی ۷۰ هزار تومان و در واحدهای درجه ۲ کیلویی ۶۰هزار تومان است».

وی در پاسخ به این سوال که قیمت این شیرینی نسبت به سال گذشته چند درصد افزایش داشته است؟ گفت: «زولبیا و بامیه نسبت به سال گذشته ۴۵درصد افزایش قیمت داشته که علت این افزایش قیمت بالا بودن هزینه‌های تولید است».

رئیس اتحادیه قنادان در ادامه تصریح کرد: «شکر، روغن، نشاسته، گلوکز، زعفران و... که مواد اولیه این شیرینی هستند افزایش قیمت داشتند که این افزایش در برخی از این اقلام حتی بیش از ۱۰۰درصد هم رسیده است».
گفته می‌شود بر اساس نرخ نامه میادین میوه و تره‌بار قیمت هر کیلوگرم زولبیا و بامیه درجه یک در میادین میوه و تره‌بار ۶۵هزار تومان و هر کیلوگرم زولبیا و بامیه درجه دو نیز ۵۵هزار تومان تعیین شده است.

هر چه هست، اقشار ضعیف در جریان افزایش قیمت کالاهای اساسی وعده‌های زیادی شنیده‌ و گوششان از این حرف‌ها پر است، هر دقیقه وقت مجلس به توجه به اظهارات خود بهارستانی‌ها، بیش از 100میلیون تومان هزینه دارد، اما چیزی که از این جلسات حداقل درباره تنظیم بازار خارج شده، همیشه افزایش شدیدتر قیمت کالاهای اساسی بوده که تجربه تلخی را در ذهن اقشار ضعیف به یادگار گذاشته است.

بهتر نیست بهارستانی‌ها به جای دقیقه‌ها اتلاف وقت در زمینه تنظیم بازار کالاهای اساسی، از توصیه‌های کارشناسان برای بهبود وضعیت بازارها استفاده کنند؟