روز نو :هنوز پیک ششم کرونا که با سویه اومیکرون ایجاد شده به پایان نرسیده که زمزمه‌های سویه جدیدی در جهان شنیده می‌شود. دلتاکرون جدیدترین سویه کووید19 است که با آغاز سال 2022 میلادی در جهان شناخته‌شده است؛ مانند هر سویه دیگری، با پیدایش این سویه نیز به خاطر ناشناخته بودن آن، سؤالاتی مثل فرار از واکسن‌ها، شدت بیماری و میزان سرایت‌پذیری ایجاد شده است. محققان هنوز پاسخ قطعی در این خصوص پیدا نکرده‌اند اما گفته می‌شود قدرت سرایت آن از اومیکرون هم بالاتر است. این سویه در برخی کشورهای جهان پیداشده است و بعید نیست که دیر یا زود پایش به ایران باز شود. نگرانی آنجاست که پیش‌ازاین بدون آنکه بحث دلتاکرون مطرح شود، پیش‌بینی‌شده بود که با پایان تعطیلات نوروزی شاهد پیک هفتم کرونا در کشور هستیم.

دلتاکرون چیست؟

اولین بار نگرانی درباره نوع دلتاکرون در ژانویه سال جاری زمانی به وجود آمد که یک استاد دانشگاه در قبرس شواهدی از یک نوع دلتا با ویژگی‌های شبیه به اومیکرون گزارش داد. دانشمندان می‌گویند ستون اصلی این سویه B2 از دلتا مشتق شده درحالی‌که سنبله آن (بخشی از ویروس که خود را به سلول‌های انسانی می‌چسباند) از اومیکرون است.

به گفته دانشمندان ویروس‌های ترکیبی زمانی به وجود می‌آیند که شخص میزبان به‌طور هم‌زمان به دو نوع ویروس آلوده شود و سلول‌های آن‌ها باهم تکثیر شوند. بااین‌حال، امکان بیماری شدید یا بستری با امیکرون نیز وجود دارد و نسبت به انواع قبلی مانند دلتا ایمنی و محافظت دو دوز واکسن در برابر آن کمتر است که این موضوع باعث افزایش ضرورت تزریق دوز سوم واکسن شده است. ویروس شناسان موسسه پاستور در پاریس، پس از مشاهده چندین مورد مبتلا به کووید۱۹ در برخی مناطق فرانسه و با بررسی ژنوم ویروس افراد مبتلا، عفونت ویروسی ناشی از سویه جدید «دلتاکرون» را در این افراد تائید کردند. سرایت دلتاکرون به‌عنوان جدیدترین سویه ویروس کرونا در برخی مناطق فرانسه و آمریکا تائید شده است. ازآنجایی‌که موارد کمی از این سویه گزارش‌شده است، دانشمندان اطلاعات زیادی در مورد نوع آن ندارند، مانند اینکه چگونه به‌راحتی پخش می‌شود و آیا باعث بیماری شدید می‌شود. دکتر «ماریا ون کرخووف»، سرپرست فنی سازمان جهانی بهداشت، گفت: «ما هیچ تغییری در اپیدمیولوژی با این نوترکیب مشاهده نکردیم. ما هیچ تغییری در شدت بیماری مشاهده نکردیم؛ اما مطالعات زیادی در این زمینه در حال انجام است.» دانشمندان این سازمان احتمال گسترش این سویه را می‌دهند.

سرایت‌پذیری دلتاکرون از اومیکرون بیشتر است

ون کرخوف گفت: «متأسفانه، ما انتظار مشاهده این نوترکیب‌ها را داریم، زیرا ویروس‌ها در طول زمان تغییر می‌کنند. ما شاهد یک سطح بسیار شدید گردش خون هستیم. این ویروس حیوانات را آلوده می‌کند، بنابراین هنوز پاندمی به پایان نرسیده است.» دانشمندان هنوز از نام دلتاکرون استفاده نمی‌کنند و سازمان جهانی بهداشت آن را «یک نوع نگران‌کننده» طبقه‌بندی نکرده است زیرا موارد بسیار کمی از این سویه گزارش‌شده است. بااین‌حال پروفسور آدریان استرمن، اپیدمیولوژیست سابق سازمان بهداشت جهانی، در مصاحبه با سی‌بی‌اس نیوز می‌گوید دلتاکرون از اومیکرون شدیدتر نیست اما مسری‌تر است. به‌عبارت‌دیگر یعنی ما افزایش سرسام‌آور شمار مبتلایان را شاهد خواهیم بود. او در حساب توییتر خود افزود: سرایت‌پذیری ‌B2 حدود ۱.۴ برابر B1 است. عدد سرایت پایه (R0) برای B1 حدود ۸.۲ است؛ درحالی‌که برای B2 برابر ۱۲ است. هشدار عضو ستاد ملی کرونا: به مصر، کویت، یمن و امارات سفر نکنید اما آیا پای این سویه کرونا به ایران نیز بازشده است؟ مسعود مردانی، عضو ستاد ملی کرونا می‌گوید تا کنون همه موارد امیکرون مشاهده‌شده در کشور مورد از نوع B1 بوده است، به‌جز دو که به‌سرعت کنترل شد. اما در آستانه تعطیلات نوروزی و درحالی‌که پیک هفتم کرونا به خاطر دیدوبازدیدها و سفرهای نوروزی دور از انتظار نیست این نگرانی هم وجود دارد که پیک بعدی با سویه دلتاکرون یا B2 باشد. مردانی از مردم می‌خواهد در این تعطیلات به کشورهایی مثل مصر، کویت، یمن و امارات سفر نکنند چراکه سویه B2 امیکرون در این کشورها شایع است. حمید سوری رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری قرارگاه عملیاتی ستاد مقابله با کرونا نیز می‌گوید: نمی‌توان پیش‌بینی کرد شدت و روند واریانت‌های بعدی در کشورهای مختلف چگونه خواهند بود. سوری با اشاره به سابقه بیش از دو سال اپیدمی کرونا در ایران و جهان گفت: بر این باور هستم هنوز تغییر اساسی که موجب شود تا ما رفتار عادی داشته باشیم پیش نیامده است. به همین دلیل جامعه همچنان ظرفیت پیک‌های بعدی را دارد.

پیک هفتم بعد از تعطیلات نوروزی

او با اظهار نگرانی از این روند گفت: اگر دستورالعمل‌های بهداشتی به‌خوبی رعایت نشوند و نظارت و پایش درستی انجام نشود؛ احتمال دارد پس از تعطیلات نوروزی (نیمه اول فصل بهار) با پیک هفتم کرونا مواجه شویم. پس نباید خوش‌بین باشیم.

سوری با تأکید بر اینکه هنوز نمی‌توانیم مطمئن باشیم به پایان پیک ششم نزدیک می‌شویم اظهار داشت: امیدواریم ظرف چند روز آینده این روند ادامه پیدا کند و شاهد افزایش موارد مرگ و بستری بیشتر نباشیم. وی با اشاره به اینکه نمی‌توانیم در موارد ابتلای قضاوت قطعی داشته باشیم گفت: ما عدد واقعی موارد ابتلا در کشور را نداریم چون بیماریابی فعال نداریم و فقط تعداد افرادی را که به پزشک مراجعه می‌کنند یا اینکه تست می‌دهند مدنظر قرار می‌دهیم.

اپیدمی به پایان نرسیده است

رئیس کارگروه بهداشت و پیشگیری قرارگاه عملیاتی ستاد مقابله با کرونا در پاسخ به اینکه چه‌کار کنیم تا با پیک هفتم مواجه نشویم می‌گوید: برخی کارها به مدیریت اپیدمی مربوط است و بخشی توسط مردم باید انجام شود تا با پیک هفتم مواجه نشویم. مردم نباید دچار عادی انگاری شوند و تصور نکنند چون شدت اومیکرون کمتر از دلتا است، اپیدمی پایان یافته است. چون سویه‌های گاما و بتا که پیش از دلتا در جامعه فراگیر شدند شدت کمتری داشتند ولی به‌یک‌باره با جهش این ویروس، سویه دلتا شیوع پیدا کرد که کشندگی و وخامت بالایی داشت.

او در ادامه به هوشمندی ویروس کرونا اشاره کرد و گفت: نمی‌توان پیش‌بینی کرد شدت و روند واریانت‌های بعدی در کشورهای مختلف چگونه خواهند بود. وقتی واریانتی ایجاد می‌شود الزاما در تمام جهان شیوع زیاد ندارد مثل گاما که در کشور ما خودنمایی نکرد و بیشتر در کشورهای آمریکای جنوبی شیوع بالایی داشت؛ بنابراین الگوی بیماری‌زایی ویروس و تغییرات ساختار ژنتیکی آن قابل پیش‌بینی نیست و از طرف دیگر نظام مراقبت ژنومیک هم در کشور نداریم که واریانت‌های مختلف را جستجو کنیم. شاید سویه‌هایی در جمعیت ما باشند که از آن بی‌اطلاع هستیم؛ بنابراین نباید هرگز تصور کنیم که شرایط عادی شده و یا رو به عادی شدن است. سوری بر لزوم مدیریت مناسب دستورالعمل‌های کرونایی تأکید کرد و رصد و پایش مناسب بیماران را یکی از راهکارهای اصلی کنترل اپیدمی کرونا به‌ویژه سویه اومیکرون عنوان کرد.