چرا ماموران پلیس می‌ترسند شلیک کنند؟/ پلیس: تجهیزات داریم، اجازه استفاده نداریم

رورنو :برخی می‌گویند ماموران پلیس از ترس شلیک نمی‌کنند و برخی دیگر می‌گویند باید تجهیزات دیگری به جز اسلحه بکار گرفته شود تا مامور بدون ترس با مجرم برخورد کند.

وقتی خبر شهادت مامور پلیس در شیراز آمد فضای مجازی پر از مطالبه گری برای تغییر قانون بکارگیری سلاح شد. بسیاری معتقد بودند به علت نقص قانونی، مامور از سلاح در برابر شرور استفاده نکرده است و جانش را به همین خاطر از دست داده است.

در این میان، اما عده‌ای هم اعتقاد داشتند قانون هیچ نقصی ندارد و عدم آموزش صحیح و علم کم به قانون باعث شده است تا مامور دست به اسلحه نبرد و قاتل هم به راحتی با چاقو مامور پلیس را به قتل برساند. این در حالی است که ماموران پلیس هم در برخی موارد بدون رعایت بکارگیری قانون اسلحه متهمان را مورد اصابت گلوله قرار داده و همین باعث شده است تا ماموران دچار ترس بعد از شلیک شده و از شلیک خودداری کنند.
امکانات داریم، اجازه استفاده نداریم

 در همین رابطه سردار حمیدی فر، جانشین معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی کشور در مورد حادثه شیراز اظهار کرد: هنوز ذهنم به این حادثه تلخ و وحشتناک درگیر است و فیلم‌های منتشر شده از این حادثه و حوادث مشابهی که در طول خدمت شاهد آن بوده ام از جلو چشمانم می‌گذرد. چه این حادثه که در آن مامور انتظامی به دست شروری سنگدل به شهادت رسید و چه حوادث مشابهی که طرف مقابل در درگیری با ماموران به قتل رسیده است (مانند شروری که در کرج پس از مزاحمت‌های متعدد برای شهروندان و درگیری با مامور انتظامی به قتل رسید).

وی افزود: همزمان اظهار نظر‌های مختلف و متنوع مسئولان و اقشار مختلف مردم و شهروندان در مورد این (حادثه اخیر و منجر به شهادت مامور) و آن (حوادث مربوط به قتل طرف مقابل مامور) ذهنم را به شدت مشغول کرده بود که اهم آن‌ها اشاره به نقص قانون، عدم حمایت قانون از مامور، لزوم اقتدار پلیس، اشاره به نمونه‌های قبلی، فیلم‌ها، قیاس‌ها و اقدامات پلیس سایر کشور‌ها به ویژه پلیس آمریکا در اینگونه موارد، داشت.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی کشور تصریح کرد: همچنین همدلی و همدردی با خانواده شهید، اظهارنظر در مورد ویژگی‌های شخصی شهید این حادثه اخیر و موارد مشابه و اظهارنظر‌هایی در مورد آن (حادثه کرج و موارد مشابه) مانند خطای پلیس در استفاده از اسلحه، انتقاد از عملکرد پلیس در این صحنه‌ها (مانند گزارش صدا و سیما)، ناکافی بودن آموزش، حمایت و همدلی از سوی برخی افراد و گروه‌ها در داخل و خارج به ویژه رسانه‌های غربی و معاندین در این اظهارنظر‌ها خودنمایی می‌کرد.

سردار حمیدی فر افزود: ضمن احترام به عقاید و اظهارات همگان به ویژه اظهارنظر‌های دلسوزانه و حمایتگر در حادثه اخیر باید نگاهی دیگرگون به این (حادثه اخیر و موارد مشابه) و آن (حادثه کرج و موارد مشابه) داشته باشیم و آن اینکه هر دوی این و آن حادثه‌ای باخت- باخت است، چرا که در مورد حادثه اخیر ماموری به شهادت رسیده و قاتل او هم قصاص خواهد شد و در حوادث مقابل شهروندی ولو قانون گریز و شرور (که در واقع ساخته و برساخته جامعه است) به قتل رسیده و در بسیاری از موارد مامور قصاص و یا زندانی شده و شرایط سختی را تحمل کرده است.

وی ادامه داد: این در حالی است که در هر دوی این موارد هزینه‌های اساسی، جانبی و حاشیه‌ای زیادی را برای حاکمیت، جامعه و افراد تحمیل می‌کند چرا که ارزش ها، اصول، باورها، اعتقادات، آداب و رسوم در جمهوری اسلامی ایران و به تبع آن پلیس جمهوری اسلامی ایران منحصر به فرد است که مجال پرداختن به این موضوعات و هزینه و حواشی نیست.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی کشور یادآور شد: این حادثه و آن حادثه و موارد مشابه، نه اولین است و نه آخرین. در تاریخ سوابق متعددی موجود و در آینده موارد متعددی را شاهد خواهیم بود، اگرچه در سابق هم اقداماتی از جمله اصلاح قانون و اظهاراتی متین و گاهی هیجانی و احساسی صورت گرفته، لیکن نتیجه موثری در بر نداشته و این اتفاقات تکرار شدنی است.

جانشین معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی کشور با بیان اینکه ایده پیشنهادی من مناسب سازی و متناسب سازی استعداد نیرویی و تجهیزاتی براساس ماموریت‌های اعزامی است، تاکید کرد: یقینا استفاده از نیروی کافی، حرفه‌ای و تجهیزات و سلاح‌های غیر کشنده و زنده گیری باعث تبدیل حادثه باخت-باخت به ماموریت موفق و برد-برد خواهد شد. البته برخی از تجهیزات پیشنهادی در پلیس ایران و جهان موجود است که صرفا با یک دستور و تدبیر باید به عنوان تجهیزات همراه مامور به ویژه در ماموریت‌های امنیتی و انتظامی و یا با هزینه‌های اندک بکار گرفته شود و آن دسته که هنوز اختراع و ساخته نشده است به صنعتگران داخلی و خارجی پیشنهاد می‌شود.

مامور پلیس نیاز به ابهت و حمایت دارد

بسیاری معتقدند پلیس مانند گذشته دیگر ابهت ندارد و با توجه به مماشات با ارذل و اوباش و افزایش جرم در کشور نیرو‌های پلیس جایگاه خود را در کشور از دست داده اند؛ به همین منظور گفتگویی را با محمدرضا غفاریان جرم شناس انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

غفاریان با اشاره به اینکه پلیس ایران کاملا با پلیس‌های دیگر متفاوت است، به جامعه ۲۴ گفت: آنچه باید همه به آن واقف باشند داشتن صلابت و اقتدار از سوی پلیس است. اگر حادثه شیراز را به عنوان نمونه درنظر بگیریم باید بگویم که پلیس در مقابل اشرار آن صلابت سال‌های قبل را ندارد و این موضوع شاید به نحوه پروتکل‌ها و برخورد‌های پلیس در سال‌های قبل برگردد. باید به این باور برسیم که پلیس بدون صلابت مانند شیر بی یال و دمی است که کسی از آن حساب نمی‌برد.

وی افزود: پلیس باید علاوه بر ابزار‌های روز دنیا که برای مقابله با متهمان و سارقان از آن برخوردار است، از حمایت قانونی، قضایی و مردمی نیز برخورد باشد. پلیس اگر به دنبال مطالبات مردم برود و قانون از آن‌ها در برابر گردنکشان و مجرمان حمایت قاطع کند، آن پلیس می‌تواند در برابر مجرمان ایستادگی کند و دیگر مانند حادثه شیراز مامور در برابر یک شرور چاقو به دست مستاصل نمی‌ماند.

چرا پلیس ما مانند آمریکا نیست؟

این جرم شناس با اشاره به رفتار پلیس‌های مختلف با مجرمان گفت: در آمریکا اگر فرد مجرم یا مشکوک، به پلیس نزدیک شود و به حرف او گوش ندهد مامور حق دارد مستقیم به او شلیک و حتی جان او را بگیرد. در بسیاری از موارد در آمریکا اگر مجرمی به حرف پلیس توجه نکرده و به سمت مامور حمله کند کشته می‌شود. در مواردی آن‌ها از شوکر یا گاز‌های اشک آور قوی برای متوقف کردن فرد خطاکار استفاده می‌کنند. در اروپا در کشور‌هایی مانند هلند هم فرد اجازه لمس پلیس یا تهدید او را ندارد و در وهله اول مامور با اشک آور و شوکر مقابله کرده و اگر متهم به اقدامش ادامه دهد، پلیس حق دارد به او شلیک کند. در برخی کشور‌های اروپایی از مایع چسبنده، یخ کننده و حتی بیهوش کننده به جای اسلحه استفاده می‌کنند که می‌توان در ایران هم از آن‌ها بهره برد.

غفاریان با اشاره به اینکه پلیس در ایران هم حق شلیک دارد، اما خوب آموزش ندیده است، تاکید کرد: در ایران اگر مجرمی به سمت مامور آمد او می‌تواند براساس قانون بکارگیری اسلحه ابتدا اخطار داده، سپس تیر هوایی شلیک و اگر مجرم برای مامور یا مردم ایجاد خطر کرد مامور حق دارد از کمر به پایین به سمت مجرم شلیک کند. متاسفانه به علت عدم آموزش صحیح و مداوم، ماموران گاهی دچار دوگانگی می‌شوند که اگر شلیک کنند بعد باید پاسخگوی دادسرا و حفاظت و بازرسی باشند و حتی بازداشت شوند. حال اینکه اگر مامور درست آموزش دیده باشد می‌داند که اگر قانون را رعایت و شلیک کند و گلوله به پایین تنه سارق یا شرور برخورد و حتی آن فرد به علت خونریزی فوت کند، هیج خطایی را مرتکب نشده و قانون او را مقصر نمی‌داند.

وی خواستار ارائه تجهیزات جایگزین به پلیس شد و به جامعه ۲۴ گفت: اگر پلیس دارای تجهیزات جایگزین باشد و بتواند از آن‌ها استفاده کند، ماموران بیشتر راغب به برخورد با مجرم شده و دیگر ترسی ندارند. پلیس می‌توانند مانند سایر پلیس‌های دنیا از شوکر‌های روز، مایع چسبنده، دستبند توری، گاز اشک آور و باتوم و سپر قوی استفاده کرده تا در صورت درگیری فرد را بدون کمترین آسیب راحت‌تر دستگیر کند.

این جرم شناس با بیان اینکه خطا در میان نیرو‌های عملیات کمتر است، تاکید کرد: همیشه نیاز نیست مامور پلیس اسلحه همراه داشته باشد یا گاهی یک سرباز با کلاشینکف در شهر گشت بزند. با استفاده از تجهیزات روز هم می‌شود راحت‌تر متهمان را دستگیر کرد و هم جرات استفاده را در میان ماموران افزایش داد. بهتر است گشتی‌های پیاده و سربازان از اسلحه استفاده نکنند و به جای آن تجهیزات روز در اختیار آن‌ها قرار گیرد.