بهطوریکه دلار و یورو در صرافیهای بانکی همزمان کانال عوض کردند. از طرفی، رفتار صرافان در بازار دیروز با روزهای گذشته کمی متفاوت بود و درحالیکه در روزهای گذشته معاملات بزرگ در بازار جریان نداشت، اما در صبح دومین روز هفته، بار دیگر معاملات از سر گرفته شد و قیمت دلار در صرافیهای بانکی ۲۵هزار و ۹۸۰تومان اعلام شد. هرچند قیمت دلار کاهشی اندک را نسبت به روز شنبه داشت اما آنطور که فعالان بازار میگفتند، بهواسطه تغییر کانال این کاهش بسیار مهم تلقی میشد. چراکه کاهش قیمت دلار در صرافیهای بانکی، زمینه را برای کاهش بهای دلار در بازار آزاد نیز مهیا کرد و در نتیجه بهای دلار در بازار آزاد به کف کانال ۲۷هزار تومان رسید و در نتیجه هر دلار در بازار به قیمتی در محدوده ۲۷هزار و صد تومان فروخته شد. در حالی روز گذشته بسیاری از فعالان بازار از کاهش قیمت دلار و سایر ارزهای بینالمللی در روزهایی که هنوز توافقی صورت نگرفته، متعجب بودند که چند روز پیش رئیسکل بانک مرکزی، درباره نوسانات قیمت ارز گفته بود: «خوشبختانه در روزهای اخیر در سامانه نیما عرضه بیشتر از تقاضا بوده و آرامش و ثبات خوبی در این زمینه داریم. در حوزه بازار ارز یک تعادل بسیار خوبی داریم. هم بازار حواله و هم بازار اسکناس ثبات خیلی خوبی داریم. عرضه و تقاضا در وضعیت متعادلی است. در دوره روسای قبلی بانک مرکزی در طی سه سال قیمت ارز از سه هزار تومان به ۳۰هزار تومان افزایش پیدا کرد و این افزایش یک تورمی بر اقتصاد ما حاکم کرده اما الان وضعیت رو به بهبود است.» بعدازاین، در دومین روز هفته دلار بالاخره کمترین قیمت خود در هفتههای اخیر را تجربه کرد و این اسکناس آمریکایی که در روز شنبه 190تومان نسبت به آخرین روز کاری هفته گذشته، رشد کرده بود، با رسیدن به کانال 27هزار تومانی روی میز معامله رفت. تأثیر این کاهش به بازار درهم اما نرسید، بهطوریکه برخلاف یورو، درهم نیز روز گذشته مانور زیادی از خود نشان نداد و با دو تومان رشد به هفت هزار و ۶۰۰تومان رسید. به گفته فعالان بازار، مهمترین عامل کاهش نرخ دلار در روزهای اخیر، اخبار روبهجلوی مذاکرات وین بوده است. همچنین، به گفته فعالان در روزهای اخیر، انتظارات قیمتی در بازار کاهشی بوده و عرضه در بازار تقویتشده است؛ اما مهمترین نکتهای که از نگاه فعالان بازار در ریزش اخیر دلار مؤثر بوده، خبرهای رسیده از قرارداد 25ساله میان ایران و چین است، هرچند اذهان عمومی چیزی از جزئیات این قرارداد نمیدانند، اما آنطور که از خبرهای رسیده برمیآید، دلار میرود تا جای خود را به یوآن چین بدهد. هرچند همهچیز فعلاً در حد حرف است و صحبتهای جدی در این زمینه مطرح نشده، اما بر اساس گزارشهای موجود در رسانههای بینالمللی خبرهای مهمی در این زمینه در راه است. بهتازگی گلوبال تایمز، یک روزنامه مرتبط با مسائل بینالمللی در چین گزارش داده، پس از ملاقات امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان مقامات چینی در چین، دو طرف مشترکاً به اجرایی شدن قرارداد 25ساله که بین دو کشور منعقدشده، تأکید کردند. خلاصهای از جزییات ملاقات این دو مقام در سایت وزارت خارجه چین منتشرشده است. بر اساس این گزارش درحالیکه هنوز جزییات قرارداد همکاری 25ساله دو کشور دقیق اعلامنشده است، انتظار بر این است که همکاریها بین دو کشور تقویتشده و شرایط به سمت هژمونی یوآن چین در قراردادهای تجاری جهان پیش رود. این قرارداد به نفع ایران هم خواهد بود؛ چراکه این کشور نیازمند زیرساختهای ارتباطی و دیگر پروژههاست.
گفته میشود درصورتیکه قرارداد همکاری 25ساله به باارزش شدن ارزش پول چین منجر شود، پیشرفتهای زیادی را برای این کشور ایجاد خواهد کرد. بدیهی است که ایران به دنبال راههای مختلفی برای دور زدن تحریمهای اقتصادی آمریکاست و در این میان یوآن چین یکی از گزینههای جایگزین برای دلار آمریکا در مبادلات تجاری میتواند باشد. بر اساس گزارشها، بانک مرکزی ایران، یوآن چین را یکی از اصلیترین ارزها در مبادلات خارجی قرار داده است. علاوه بر این ایران و دیگر کشورها نظیر روسیه و ویتنام یوآن چین را بهعنوان ارز اساسی در مبادلات تجاری خود با دیگر کشورها قرار دادهاند که در این میان نهتنها باعث برآورده شدن خواسته چین بلکه بسیاری از نیاز کشورهای دیگر هم خواهد شد، اما هنوز روشن نیست که ایران چگونه با این روش تحریمها را دور زده و فروش نفت خود را که اکنون تحت تأثیر هژمونی دلار است افزایش خواهد داد؛ اما این نکته روشن است که بیشتر کشورها به همسویی لازم درباره سیاستهای دلارزدایی رسیدهاند.
بر اساس گزارش صندوق بینالمللی پول؛ ذخایر ارزهای خارجی که توسط بانکهای مرکزی نگهداری میشود، به رقم 708.14میلیارد دلار در سهماهه سوم سال 2021 رسیده که کمترین میزان از سال 1995 تاکنون محسوب میشود. در این میان چین توسعههای اقتصادی و تجاری خود را با 120کشور جهان ادامه میدهد و یک بستر بسیار مناسبی برای ارز یوآن ایجاد کرده که موردپذیرش شبکههای تجارت جهانی نیز قرارگرفته است. بر اساس آمارهای گمرک چین، سال گذشته حجم تجارت خارجی چین به رقم 6.05تریلیون دلار رسید و از رقم پیشین 6تریلیون دلاری که قبل از این به دست آورده بود عبور کرد. تجارت برونمرزی این کشور با یوآن نیز افزایشیافته، در فاصله ماههای ژانویه تا نوامبر سال 2021 مبادلات یوآنی با کشورها در مسیر جاده کمربند 25درصد نسبت به مشابه قبل افزایش یافته و در رقم 5.1تریلیون یوآن ایستاد و نیز مبادلات یوآنی این کشور با کشورهای همسایه 6.1تریلیون یوآن بوده که رشد 23درصدی داشته است. اکنون یوآن پنجمین ارز بزرگ پرداختی جهان به شمار میرود و در جایگاه پنجم ذخایر ارزی در جهان قرار گرفته است؛ بنابراین درحالیکه بدهیها و تورم شدید در آمریکا اعتبار دلار را کمرنگتر کرده، یوآن چین جایگاه بهتری در جهان ایجاد کرده است. از سوی دیگر ثبات اقتصادی و ظرفیتهای این کشور در رشد اقتصادی و نیز کنترل همهگیری بیماری کووید19 جایگاه این کشور را ارتقا داده است. همچنین گرایش زیادی از سوی چین برای ایجاد همکاری با شرکایی که مبادلات دلاری آمریکا را نمیپذیرند وجود دارد و این همکاریهای دوجانبه شرایط را برای این کشور در سالهای آتی بهتر خواهد کرد. هر چه هست، درصورتیکه دلار به 25هزار تومان در بازار آزاد برسد، تازه میرسد به نرخی که دولت سیزدهم آن را تحویل گرفته بود.
باید دید در ادامه چه سرنوشتی در انتظار دلار و سایر ارزهای بینالمللی خواهد بود.