دولت از آستانه تحمل مردم عبور می‌کند؟

روزنو :همین چند هفته گذشته بود که انتشار نامه محرمانه محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهور در فضای مجازی درباره اجرای طرح بنزین برای همه موجی از نگرانی و هراس را دربین مردمی که اقتصادشان با رکود تورمی عجین شده به وجود آورد.

هنوز التهاب انتظارات تورمی ناشی از خبر حذف ارز ترجیحی فروکش نکرده بود که دوباره اعلام اجرای «طرح بنزین برای همه» آن را شعله‌ورتر ساخته و یکبار دیگر دولت را در کانون نقد و گلایه افکار عمومی، کارشناسان اقتصادی و صاحبنظران مستقل و حتی نمایندگان به اصطلاح همسو قرار داده است.

تمامی شواهد نشان می‌دهد که شعارهای پوپولیستی داده شده چه در هنگام انتخابات ریاست جمهوری و حالا که پنج ماه از فعالیت این دولت سپری می‌شود، نتوانسته مرهمی بر اقتصاد شود و شوک درمانی‌های دولت تا کنون نه تنها نتیجه‌ای در برنداشته بلکه بازار؛ حقایق خود را بر واقعیت‌های خلق الساعه دولت تحمیل کرده است.

نشانی آن را می‌توان در حذف ارز ترجیحی و طرح بنزین برای همه با این توجیه که می‌خواهند عدالت را در کشور اجرایی کرده و رفاه را برای همه به ارمغان بیاورند.

همین چند هفته گذشته بود که انتشار نامه محرمانه محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهور در فضای مجازی درباره اجرای طرح بنزین برای همه موجی از نگرانی و هراس را دربین مردمی که اقتصادشان با رکود تورمی عجین شده به وجود آورد.

با انتشار این نامه نوک پیکان انتقادات به سوی دولت سیزدهم نشانه رفت. کارشناسان اقتصادی مستقل، نسبت به اجرای این طرح به دولت هشدار دادند.

روایت دیگری از تغییرات بنزینی

اما رئیس کمیسون انرژی مجلس روایت دیگری از تغییرات بنزینی مطرح کرد. فریدون حسنوند در گفت وگو با خبرگزاری ایسنا گفت که در سال آینده افزایش قیمت بنزین نخواهیم داشت و بحثی در دولت و مجلس به ویژه کمیسیون انرژی درباره افزایش قیمت بنزین صورت نگرفته است؛ لذا قطعا چیزی تحت عنوان افزایش سوخت به ویژه بنزین در بودجه ۱۴۰۱ دیده نخواهد شد.

نماینده مردم شهرستان اندیمشک این را هم گفت که این طرح تنها یک ایده بوده که توسط کارشناسان و دولتی‌ها بیان شده است.

ابعاد این طرح که به گفته حسنوند تنها یک ایده بوده آنچنان نگران کننده است که خود در قامت منتقد به تبعات این طرح اشاره کرد: نگاه برخاسته از عدالت محوری آن است که کسانی که خودرو ندارند سهمیه سوخت ماهانه دریافت کنند این در سالهای قبل هم مطرح شد اما اجرای آن مشکلات عدیده و عوارضی به همراه داشت که از جمله آن قاچاق و نحوه نگهداری سوخت بین مردم و نحوه فروش آن است مشکلاتی که در نهایت باعث مخالفت با این طرح شد.

رئیس کمیسون انرژی مجلس همچنین نسبت به اینکه کشور دوباره به یک وارد کننده سوخت ناشی از اجرای این طرح تبدیل شود به دولت هشدار داد.

تصمیم‌های خلق الساعه جامعه را دچار تنش می‌کند

موضوع به اینجا ختم نشد و انتقادات از سوی نمایندگان همسو با دولت ادامه داشت. فریدون عباسی دیگر نماینده اصول گرای مجلس این طرح را غیرعلمی توصیف کرد و از ایجاد تنش در جامعه توسط دولتی‌ها با بازی با قیمت های سوخت انتقاد کرد: نباید با تصمیم‌های کارشناسی نشده و خلق الساعه جامعه را به لحاظ اجتماعی، روانی و اقتصادی دچار تنش کرد.

عباسی، نماینده مردم کازرون، با بیان اینکه متاسفانه مداوم بنزین، برق و یا گازوئیل را در چشم مردم می‌کنیم، به خبرگزاری ایسنا گفت: هرگاه ما درآمدها را درست دیدیم آنگاه باید هزینه برای مردم ایجاد کنیم. حقوق افراد باید واقعی باشد و سپس قیمت‌ها هم واقعی شود. آنگاه هیچ کس حرفی نخواهد زد. نباید با بنزین و گاز مدام در جامعه تنش ایجاد کنیم. باید در قانون بودجه این موضوع را ببینیم. به صورت شفاف به مردم بگوییم از سال ۱۴۰۱ قیمت گاز، بنزین و برق چقدر خواهد شد. دولت از این محل درآمد دارد حالا دولت با این درآمد یارانه را چقدر می‌دهد.

کسب درآمد بیش از 8 میلیاردلاری با عوام فریبی

برپایه آمارهای وزارت نفت، مصرف روزانه بنزین ایران ۸۵ میلیون لیتر است و اگر برای هر فرد ماهی ۱۵ لیتر بنزین (نیم لیتر در روز) تعلق بگیرد، کل سهمیه بنزینی که روزانه دولت تحویل ۸۳ میلیون شهروند ایرانی خواهد داد، بیش از۴۱ میلیون لیتر خواهد بود و بقیه بنزین که حدود 45 ملیون لیتر است احتمالا با قیمت فوب خلیج فارس (۲۲ هزار تومان) تحویل خودروها خواهد شد که در این صورت درآمد دولت از محل فروش بنزین بیش از ۶ برابر خواهد شد.

احسان سلطانی می‌گوید: این دولت رویکرد لیبرالی به دنبال آزادسازی قیمتهاست و طرح بنزین برای همه در این راستا است که اگر به مرحله اجرا برسد گرانی بنزین قطعی بوده و تبعات ناشی از اجرای آن دهکهای کم درآمد جامعه را هدف قرار خواهد داد.

احسان سلطانی کارشناس و پژوهشگر اقتصادی در گفت وگو با پایگاه اطلاع رسانی «پیام نو»، با بیان این مطلب که منابع مالی دولت تمام شده گفت: دولت می‌خواهد با اجرای «طرح بنزین برای همه»، برای خود کسب درآمد کند.

سلطانی می‌گوید: صاحبان خودرو از باید باقی نیاز خود را بر اساس قیمت فوب خلیج فارس۲۲ هزار تومان خریداری کنند. برای سهمیه ۱۵ لیتری دولت حدود ۸ میلیارد دلار و برای سهمیه ۲۰ لیتری روزانه بیش از ۱۰۲۹ میلیارد تومان معادل ۶.۵ میلیارد دلار درآمد جدید نصیب دولت می‌شود.

مسئله‌ای که احسان سلطانی کارشناس اقتصادی نیز به آن اذعان دارد و متعقد است که دولت برای تامین منابع مالی دست به عوام‌فریبی زده و با این ترفند بنزین را گران خواهد کرد.

افزایش 15 درصدی هزینه‌های خانوارها

سلطانی به تراکم جمعیتی پایین در ایران و رشد حاشیه نشینی در شهرها اشاره می کند و می گوید: به دلیل فاصله زیاد مناطق جمعیتی با یکدیگر در بیشتر نواحی ایران و بالا بودن خوردوهای فرسوده مصرف سوخت به خصوص بنزین بسیار بالاست از این رو اجرای این طرح به افزایش هزینه‌ها می‌انجامد.

پرداخت مابه‌التفاوت ارز به اسم یارانه

غلامحسین حسن‌تاش، کارشناس مسائل انرژی نیز طرح بنزین برای همه را توجیهی برای گران کردن آن دانست. او در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت: هرزمان کفگیر به تهِ دیگ می‌خورد دنبال گران کردن حاملهای انرژی و خصوصا بنزین می‌روند و برای توجیه افزایش قیمت بنزین مرتبا حرف‌هائی تکرار می‌شود که بهانه عدالت اجتماعی هم در این بین از همه جذاب‌تر است، چون جنبه پوپولیستی هم دارد.

به گفته حسن‌تاش، در ساختار تورمی دائما سطح عمومی قیمت‌ها بالا می‌رود و قیمت دلار افزایش می‌باید، سپس قیمت بنزین را با قیمت منطقه‌ای آن (فوب خلیج‌فارس) در نرخ دلار جدید مقایسه میکنند و اسم مابه‌التفاوت آن را یارانه می‌گذارند.

این کارشناس انرژی با اعلام اینکه این طرح آثار تورمی خواهد داشت گفت: همیشه هم آثار تورمی آن بیش از همه به زیان اقشار با درآمد ثابت و فقیر تمام می‌شود. بنابراین این نوعی مغلطه است که بگویند فقط اقشار مرفه برخوردار می‌شوند، اتفاقا اقشار مرفه که صاحب درآمد ثابت نیستند و می‌توانند به‌راحتی افزایش قیمت‌ها و افزایش هزینه‌های خود را به دیگران تحمیل کنند.

اجرای «طرح بنزین برای همه» تصویری توهم‌زا از عدالت و رفاه را به طبقات پایین جامعه نشان می‌دهد. تصویری که وارونگی رفاه را از تغییرات بنزینی روایت می‌کند.