روز نو :دور هشتم مذاکرات وین، روز دوشنبه به پایان رسید و قرار است دور دوم آن از روز دوشنبه از سر گرفته شود. هرچند طرفین نسبت به ادامه مذاکرات خوش‌بین هستند ولی در دو دوره مذاکرات وین که از ۸ آذر شروع شد تاکنون نتیجه ملموسی حاصل نشده، چین و روسیه خوش‌بین هستند اما طرف اصلی و اروپا به آینده مذاکرات خوش‌بین نیستند. دراین‌ارتباط ستاره صبح گفتگویی با حشمت‌الله فلاحت پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی انجام داده که در ادامه می‌خوانید:

با توجه به اینکه برخی کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند دور هشتم مذاکرات وین پرتنش خواهد بود ارزیابی شما چیست؟

این دور مذاکرات برای هر دو طرف به متن رسیده‌اند و در داخل آن پرانتزهای زیادی وجود دارد و هر چه به آخر مذاکرات نزدیک می‌شویم اختلافات بر سر همین مطالب داخل پرانتزهاست، پیش‌بینی کارشناسان هم ناشی از همین نکته است. معتقد هستم مذاکرات رو به‌پیش و احتمال رسیدن به توافق بیش از گذشته وجود دارد منتهی طرفین باید تصمیمات سختی بگیرند. طبیعی است که در مذاکرات هیچ طرفی نمی‌تواند به سمت پیروزی حداکثری برود. در شرایط موجود طرفین باید بخشی از مقتضیات طرف مقابل را در نظر بگیرند تا بتوانند به توافق برسند. اگر طرفین به دنبال آن باشند که بر اساس «حد مقدورها» انتظار داشته باشند سرعت و اعتماد طرفین را بالا خواهد برد. خوشبختانه از مرحله تعارفات دیپلماتیک در حال عبور هستیم.

کدام‌یک از طرفین در مذاکرات وین با زیاده‌خواهی روند گفتگوها را کند می‌کنند؟

واقعیت این است که ایران زیاده‌خواهی نکرده است. ایران به لحاظ تاریخی به مذاکرات نگاه می‌کند که از این جنبه دو ضربه خورده؛ یکی به هنگام اجرای برجام آمریکا تحریم‌های رسوب شده را مطرح کردند یعنی مانع از این شدند که ایران بهره لازم را از برداشته شدن بخشی از ۹۱۵ تحریم را ببرد. از ۱۲۴۸ تحریم ۹۱۵ مورد آن برداشته شد که این بحث رسوب در تحریم‌ها مانع بهره‌برداری کامل از این نکته شد. لذا این مورد را نمی‌توان زیاده‌خواهی ایرانیان دانست بلکه بی تعهدی طرف آمریکایی را می‌رساند. در قوانین داخلی آمریکا داریم که برای اعمال سیاست‌های تحریمی اول صدور فرمان، دوم صدور بخشنامه، سوم صدور دستورالعمل و چهارم موافقت‌نامه با کنگره. این مواردی است که رئیس‌جمهوری آمریکا از این توان برخوردار است که تحریم‌های کنگره را به‌واسطه آن دور بزند یا به حالت تعلیق درآورد که متأسفانه برای تأمین نظر ایران این امر اجرایی نشد.

نکته بعدی بحث ثبات در قرارداد است، زیرا ایران به‌واسطه خروج آمریکا از برجام دچار ضررهای فراوانی شد.
فلاحت پیشه اضافه کرد: موزیانه ترین نقش را اروپایی‌ها در مذاکرات بازی می‌کنند. این کشورها ابتدا به‌عنوان میانجی هم پذیرفته نمی‌شدند اما امروز برای خودشان حوزه منافع برجامی متصور هستند. بنا به تعبیری که خود آمریکایی‌های منتقد اروپا از آن استفاده می‌کنند دارند، کشورهای اروپایی در مذاکرات «مفت سوار» هستند. همه کشورهای اروپایی نقش پلیس بد را بازی می‌کنند. به‌طور مثال فرانسوی‌ها نقش لابی اعراب و اسراییل را بازی می‌کنند و حتی در بعد کلان مکرون برای این موضوع قراردادهایی را با کشورهای عربی بسته است و کاملاً فرصت‌طلبانه عمل می‌کند. آلمان‌ها در حوزه توان دفاعی ایران سیاست‌هایی اعمال می‌کنند یعنی به‌نوعی بین خودشان تقسیم‌کار انجام می‌دهند. انگلیسی‌ها هم حافظ منافع امریکا در اروپا هستند و سیاست‌های آن‌ها را پیش گرفته‌اند. لذا باور دارم اگر دست اروپایی‌ها از میز مذاکرات بریده شود ایران و امریکا بهتر می‌توانند به توافق برسند.

چین و روسیه هم برای خودشان بخشی از منافع را تعریف کرده‌اند و ایران را بخشی از چالش‌های خود با آمریکا می‌بینند. لذا نگاه مستقلی به برجام ندارند. به باور من توافق در برجام اگر صورت نگیرد به ضرر دو کشور چین و روسیه خواهد بود

نظر شما در ارتباط با قانون اقدام راهبردی علیه تحریم‌ها که در مجلس فعلی وضع شد چیست؟

مجلس در قالب تقسیم‌کار عمل می‌کند. موضوع هسته‌ای ایران در شورای عالی امنیت ملی تصمیم‌گیری می‌شود، مجلس هم اگر قوانینی تصویب می‌کند در راستای نقشی است که رئیس مجلس در شورای عالی امنیت ملی دارد. لذا معتقدم این قانون جنبه‌های مثبت و منفی دارد. جنبه منفی آن این بود که کار با آژانس را سخت کرد. جنبه مثبت آن‌هم این بود که توان چانه‌زنی ایران را زیاد کرد. در کل این قوانین بستگی به نوع اجرای آن در خارج دارد. توجه به این نکته ضروری است که نباید دست دیپلمات در داخل بسته شود.

رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به وظیفه خودش در قبال موضوع هسته‌ای عمل نمی‌کند. به‌ویژه وظیفه‌ای که در حوزه دیپلماسی عمومی دارد.
مسئول پرونده هسته‌ای شورای عالی امنیت ملی است. لذا باید به‌نوعی عمل کند که چالش داخلی مدیریت شود. برجام و احیای آن دستاورد قابل‌احترامی است زیرا هر دو ایران را از تنش دور می‌کند. هرکسی ایران را از تنش دور کند به کشور خدمت کرده است و هرکسی کشور را به سمت تنش ببرد خیانت کرده است. لذا فاصله هیئت مذاکره‌کننده قبلی با فعلی فاصله خدمت و خیانت نیست. آفت پوپولیسم تصمیم‌های ما را در حوزه خارجی هزینه‌ساز می‌کند. مذاکره‌کنندگان فعلی و هواداران آن‌ها کسانی بودند که مواضع تندی علیه برجام داشتند درصورتی‌که همان برجام را شورای عالی امنیت ملی تصویب کرد. ولی ما می‌بینیم که یک نگاه پوپولیستی حاکم شده است و این پل‌سازی بین شعار و عمل را دشوار می‌کند. هیئت مذاکره‌کننده فعلی در حال احیای چیزی است که قبلاً اسم خیانت را برش گذاشته است. لذا نباید سیاست خارجی را پوپولیستی کرد. برخی در شورای عالی امنیت ملی اختلاف می‌اندازند تا مدیریت کنند. باید به‌نوعی عمل شود که تا این اندازه نظرات مخالفت وجود نداشته باشد که دیپلمات‌های ما بتوانند مذاکرات را به‌پیش ببرند.