صدای واحد از دولت بلند شود؛ هم در اقتصاد ، هم فرهنک
روزنو :به هر حـــال امروز آقای رئیسی رئیس جمهور همه کشور است و در رأس قوه مجریه قرار دارد. واقعیت این است که امروز آقای رئیسی و اعضای دولت ایشان با گزینه‌های مختلف مواجه نیستند
روز نو :اصلاح‌طلبان پس از انتخابات ریاست جمهوری به یک سکوت معنادار فرو رفتند. سکوتی که خیلی زود بر احزاب، رسانه‌ها و جامعه مدنی کشور را نیز تحت تأثیر قرار داد و دولت رئیسی در حالی کار خود را آغاز کرد که جریان رقیب هیچ گونه کارشکنی در مسیر دولت انجام نداد. این این وضعیت را با ابتدای دولت حسن روحانی در سال92 مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که تفاوت‌های معناداری بین رفتارشناسی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان نسبت به دو دولت وجود دارد و دولت حسن روحانی در حالی کار خود را آغاز کرد که به صورت جدی از سوی رقیب انتخاباتی خود مورد نقد و هجمه قرار می‌گرفت. با این وجود بیش از100 روز از عمر دولت رئیسی گذشته و در این مدت نقاط قوت و ضعف دولت قابل شناسایی شده است. برای بررسی این موضوع با حسن رسولی عضو جبهه اصلاح‌طلبان ایران گفت وگو کرده است. در ادامه ماحصل این گفت وگو را می‌خوانید.
در شرایطی که بیش از100 روز از عمر دولت آقای رئیسی می‌گذرد چه نقاط ضعف و قوتی در دولت مشاهده کردید؟
یکی از نقاط قوت دولت آقای رئیسی حضور در بین مردم و ارتباط نزدیک با اقشار مختلف مردم است. ارتباط مستقیم با مردم سبب می‌شود که رئیس‌جمهور بدون واسطه با مشکلات مردم آشنا شود که می‌تواند کمک زیادی به حل مشکلات مردم کند. نکته دوم اینکه آقای رئیسی در جمع کارشناسان و نخبگان شنونده خوبی است و به خوبی به سخنان و دیدگاه‌های کارشناسان گوش می‌دهد .نکته سوم اشتهار آقای رئیسی و خانواده ایشان به پاکدستی و عدم دست اندازی به منابع عمومی از سوی نزدیکان و وابستگان ایشان است. در این زمینه من براساس شناخت قبلی از که ایشان دارم گواهی می‌دهم. با این وجود دولت آقای رئیسی دارای نقاط ضعفی نیز بوده است. یکی از این نقاط ضعف این است که آقای رئیسی و اعضای دولت ایشان در طول این مدت نتوانستند متناسب با واقعیت ها و مشکلات مردم تصمیم گیری کنند. به همین دلیل نیز مشاهده می‌کنیم که دولت آقای رئیسی هنوز در زمینه اقتصاد داخلی و سیاست خارجی به یک طرح راهبردی و نقشه عملی کمک به برون رفت کشور از این شرایط دشوار نداشته است. مقایسه شاخص ها در طول این 100 روز، افزایش میزان گرانی‌ها و فرار مغزها و سرمایه ها نشان دهنده فقدان یک نوع جهت گیری راهبردی از سوی دولت سیزدهم است. نکته دیگر عدم انسجام نظری و عملی بین اعضای دولت رئیسی است. این موضوع در حوزه‌های اقتصــادی و فــرهنگی و سیاسی مشهود بوده و به همین دلیل صدای واحدی از دولت آقای رئیسی شنیده نمی‌شود. بیشتر وقت دولت به گفتاردرمانی، جلسه درمانی، صدور و دریافت دستور سپری می‌شود.
یکدستـی و حمــایت همه جانبه چه تأثیری در روند دولـت داشته است؟ آیا دولــت از این فرصت به خوبی استفــاده کرده است؟
یکدستی و حمایت‌هایی که از دولت آقای رئیسی صورت می‌گیرد زمینه را برای هرگونه اقدام و تصمیمی فراهم کرده است. این در حالی است که دولت‌های گذشته دارای چنین شرایطی نبودند. به همین دلیل آقای رئیسی در این مدت می‌توانست تصمیمات مهم حتی اگر دشوار بود اتخاذ کند. به هرحال حمایت همه ارکان قدرت از دولت رئیسی وضعیتی را فراهم کرده که شرایط هرگونه تصمیم گیری برای دولت به‌وجود آمده است. اگر به هشت سال دولت آقای روحانی دقت کنیم متوجه می‌شویم که در طول این دوران ما کمتر شاهد چنین وحدت نظری در بین ارکان قدرت نهادهای حاکمیت در راستای حمایت از دولت بودیم. شاید اگر این حمایت ها از دولت آقای روحانی صورت می‌گرفت برخی تصمیمات سخت و دشوار زودتر اتخاذ می‌شد. امروز گفت وگوهایی که صورت می‌گیرد فاقد علامت و نشانه‌هایی از عزم مشترک و منسجم بین ارکان دولت است. در حوزه سیاست داخلی نیز همین ضعف مشهود است.کافی است به کلمات و جملاتی که وزیر کشور دولت آقای رئیسی در این100 روز در مناسبت‌های مختلف عنوان کرده‌اند دقت کنیم و بارمعنایی این جملات و کلمات را تحلیل کنم. به نظرم که در این حوزه دارای تجربه هستم این ادبیات و نگرش‌ها فاصله زیادی با جایگاه وزارت کشور در راهبری سیاست داخلی دولت دارد. وزرایی که مسئول بخش فرهنگی، آموزشی و هنری اعم از وزارت علوم، آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد هستند نیز ضمن اینکه از ضعف گفتمانی برخوردار هستند، به نظر می‌رسد راهبردی برای پیشبرد اهداف بخشی خود ندارند. در حوزه سیاست خارجی به‌رغم سیاست‌های اعلامی‌عدم انسجام و بلاتکلیفی مانند حوزه اقتصادی و سیاست داخلی مشهود است.
پیامدهای این عدم انسجام و بلاتکلیفی در حوزه‌های اقتصادی،سیاسی و سیاست خارجی چه خواهد بود؟
اگر دولت آقای رئیسی به صورت فوری به این نقیصه‌ها پایان ندهد، آینده دشوارتری از امروز و دیروز فراروی مردم ایران است. اصلاح‌طلبان ضمن نقد مشفقانه و با بیانیه‌هایی که از طرف جبهه اصلاح‌طلبان صادر می‌شود بدون هیچ گونه چشم‌داشتی تلاش می‌کنیم که دیدگاه‌های جریان اصلاح‌طلبی را به آقای رئیسی منتقل کنیم. در چنین شرایطــی برون رفت از شرایط بلاتکلیفی و بــی‌تصمیمی مهم‌ترین نیاز امروز و فردای کشور و مــردم است که رئیس جمهور باید به این شرایط عدم اطمینان پایان بدهند و ورود شفاف، عینی و عملیاتی به بحران‌های کشور به‌ویژه در حوزه سیاست خارجــی،اقتصاد،فرهنگ و سیاست داشته باشند.
آیا چنین اراده‌ای را در دولت مشاهده می‌کنید؟
به هر حـــال امروز آقای رئیسی رئیس جمهور همه کشور است و در رأس قوه مجریه قرار دارد. واقعیت این است که امروز آقای رئیسی و اعضای دولت ایشان با گزینه‌های مختلف مواجه نیستند. چه اراده‌ای در این زمینه وجود داشته باشد و چه نداشته باشد مسئولیت سنگینی که رئیس جمهور براساس قانون اساسی در اختیار دارد قرار گرفتن ایشان و اعضای دولت در این مسیر اجتناب ناپذیر است. این سخن به معنای این است که دولت رئیسی راهی به جز حل بحران‌های کشور در زمینه‌های مختلف ندارد. راه دومی وجود ندارد و دولت آقای رئیسی باید به بحران‌های مهم کشور ورود کند و در این زمینه تصمیم گیری کند. هر چند این احتمال وجود دارد که برخی از تصمیم گیری‌ها سخت و دشوار باشد.به همین دلیل وجود یا عدم وجود اراده کافی در این زمینه فرع مسأله است و آقای رئیسی و دولت ایشان به دلیل اینکه در مقابل امروز و فردای مردم ایران مسئول هستند تصمیم‌گیری عاجل و فوری برای ایشان اجتناب ناپذیر است و انتخاب دیگری ندارند
در طول100 روز گذشته اصلاح‌طلبان در یک سکوت معنادار سیاسی فرو رفته بودند. دلیل این سکوت چه بود؟
من به نمایندگی از اصلاح‌طلبان صحبت نمی‌کنم اما به عنوان یک فرد از مجموعه اصلاح‌طلبان معتقدم گلایه‌های اصلاح‌طلبان نسبت به نحوه برگزاری انتخابات اخیر ریاست جمهوری و همچنین انتخابات مجلس در سال1398 که با سخت گیری بی‌سابقه به حذف اصلاح‌طلبان و بخش‌های مهمی‌از جریان اصولگرایی مانند آقای علی لاریجانی از گردونه قدرت منجر شد به‌جای خود باقی است و نمی‌توان آن را کتمان کرد. با این وجود اصلاح‌طلبان همواره مناقع ملی را بر منافع فردی و گروهی خود قلمداد کرده اند. به همین دلیل نیز در انتخابات ریاست جمهوری سال92 و96 به‌جای حمایت از آقای عارف که یک اصلاح‌طلب بودند از آقای‌روحانی حمایت کردند. امروز نیز به‌رغم همه بدرفتاری‌هایی که علیه بخشی از ظرفیت سیاسی کشور به‌خصوص اصلاح‌طلبان در دو انتخابات گذشته صورت گرفته با نگاه به آینده منافع ملی کشور مورد نظر اصلاح‌طلبان قرار دارد. در نتیجه اصلاح‌طلبان از هر نوع نقد غیرمنصفانه دولت آقای رئیسی اجتناب می‌کند و از جهت گیری‌های مثبت دولت حمایت می‌کند. نمونه بارز آن بیانیه اخیـری اســت کــه اصلاح‌طلبان در راستــای ضــرورت از سرگیری مذاکــرات هستـــه‌ای صادر کردند. اصلاح‌طلبان رفتــارها و رویکردهای مردمی‌آقای رئــیسی و دولت ایشان را مورد حمایــت قرار می‌دهند هر چند جریان اصــلاحات معقتد است عمــق مشکــلات کشور نیازمند ابتکاراتی عمیق تر و فراتر از این نوع رفتارهای مردم گرایانه دولت است. اصلاح‌طلبان این نوع رفتار را رد نمی‌کنند و آن را لازم می‌دانند اما کافی نمی‌دانند.نکته دیگر اینکه مدت زمان کمی‌از عمر دولت رئیسی گذشته و در استمرار خط مشی اصلاح‌طلبی ضمن نقد مشفقانه دولت باید فرصت کافی به آقای رئیسی داده شود تا بتواند متناسب با اختیارات قانونی و مسئولیت خطیری که برعهده دارد در سکوت نجیبانه جریان اصلاحات در یک فضای امن و آرام تصمیم‌گیری‌های مهمی‌را برای بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی و متوقف کردن فرایند روبه رشد فقر و بیکاری و تورم کشور اتخاذ کند.
در شرایط که کشور در وضعیت تحریم قرار دارد و این تحریم‌ها یکی از دلایل اصلی مشکلات اقتصادی کشور است اما دولت آقای رئیسی با استراتژی مشخصی در زمینه برداشته شدن تحریم ها برخورد نکرده و تنها به بیان اظهارات کلی بسنده کرده است. از سوی دیگر افرادی که برای تیم مذاکره ایران انتخاب شده اند از جمله منتقدان جدی برجام بوده اند که در مذاکراتی که رد گذشته حضور دارند راه حلی برای برون رفت پیدا نکرده اند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟ دولت رئیسی چگونه قصد دارد تحریم ها را بردارد تا مشکلات اقتصادی را کاهش بدهد؟
برخی مردان دولت رئیسی در زمینه‌های مختلف از نظر توانایی و تجربه لازم در تراز دولت جمهوری اسلامی‌انتخاب نشده‌اند. در عین حال دولت براساس اختیارات قانونی که دارد مسئول اداره کشور در بخش‌های مختلف است. پرونده هسته‌ای ایران نیز فراتر از روابط و مناسبات دو جریان اصولگرایی و اصلاح‌طلبی است و باید در مقیاس منافع ملی ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد. پایگاه رأی آقای رئیسی تا قبل از ریاست جمهوری برای جلب آرای بیشتر در انتخابات ریاست جمهوری همواره تلاش می‌کرد با انتقاد از دولت آقای روحانی برای خود رأی بیشتری کسب کند. این در حالی است که شکل، محتوا و نتایج مذاکرات مرتبط با برجام یکی از مهم‌ترین موضوعاتی بود که مورد انتقاد حامیان دولت رئیسی و مخالفان دولت روحانی قرار داشت. با این وجود انتخابات به پایان رسیده امروز آقای رئیسی رئیس جمهور کشور است و 100 روز هم از عمر دولت ایشان گذشته است. انتظار این است که رئیس جمهور این شجاعت و شهامـت را داشته باشد که فراتر از چارچوب‌های انتخاباتی نسبت به موضوع پرونده هسته‌ای که اصلی‌ترین گلوگاه حــل مشکلات کشور است در کنار توجـه به ظرفیت‌های کشور تصمیمات مهم،ملــی و فراجناحی متناسب با شرایط امروز جامعه ایران بگیرد. اگرچه با تأخیر اعلام شد که مردان تیم مذاکره کننده وی روز8آذر در پای میز مذاکره حاضر خواهند اما اگر در این مذاکرات مسئولانه و متعهدانه رفتار شود و به دور از نیش و کنایه‌های بدنه جریان اصولگرایی این مأموریت مهم را به سرانجام برسانند تا حدود زیادی خواهند توانست نسبت به‌حل مشکلات عمیق کشور اقدام کنند. هرچند معتقدم تأخیری که در این زمینه صورت گرفت پیامدهای منفی برای اقتصاد و معیشت مردم کشور داشته است. با این وجود باید خوشبین بود وما نیز امیدواریم دولت در این مذاکرات به شکلی تصمیم‌گیری کند که منافع ملی و مردم ایران تأمین شود.امروز ارکان قدرت و نهادهای تصمیم گیر اعم از قوای سه گانه و سایر نهادها از دولت حمایت می‌کنند و این موضوع زمینه را برای تصمیم گیری‌ها مهم و دشوار فراهم می‌کند. امید این است که دولت بتواند از این فرصت در راستای منافع ملی و حل مشکلات مردم استفاده کند.
