انتقاد از اصولگرایان به قم رسید

روز نو :این برای نخستین‌بار نیست که بزرگان حوزه از رفتارهای درون جریان اصولگرایی انتقاد می‌کند. در سال‌های گذشته هم جسته‌و‌گریخته نقدهایی از جنس درون‌گروهی متوجه این جریان سیاسی کرده‌اند. مهم‌ترین شاکله این نقدها هم روی نهی «سهم‌خواهی» متمرکز بوده است. گویا این خصیصه بیش از همه دامن‌گیر جریان اصولگرایی شده و آن‌قدر عیان است که صدای بزرگان را هم درآورده است. سال‌ها پیش در جریان انتخابات این آیت‌الله مهدوی‌کنی، رئیس وقت جامعه روحانیت بود که در‌این‌باره هشدار داد و حالا دیروز آیت‌الله محمدجواد فاضل‌لنکرانی هم به ابعاد دیگری از آن اشاره کرده است. او با اشاره به اینکه اصولگرایی باید مبتنی‌بر مکتب اهل بیت‌(ع) باشد، گفته است: اصولگرایی اگر بر این شاخص باشد، واقعا اصولگرایی است؛ اما اگر بر این شاخص نباشد، این اصولگرایی نیست. این شاخص فقط بحث معنویت و فرهنگ نیست... . اصولگرایی یعنی تمام ارکان و ابعادی که در مکتب اهل‌ بیت‌(ع) هست، توسط کسی که می‌گوید من اصولگرا هستم، رعایت شود. یک شخص اصولگرا نباید با لابی‌گری، ارتباطات، بازی‌های پشت‌پرده، تطمیع و برنامه‌ریزی خودش را به قدرت برساند و اگر کسی دنبال این است که این‌گونه در قدرت باشد، قطعا اصولگرا نیست. اصولگرا یعنی اگر یک مسئولیتی پیش آمد، به‌عنوان وظیفه شرعی بپذیرد، اگر هم پیش نیامد خودش دنبالش نباشد، دنبال پست و مقام نباشد، نگوید حالا این دولت جدید آمده ما اصولگراها هر‌کدام باید سهم و مسئولیتی داشته باشیم؛ این با مکتب اهل‌ بیت‌(ع) سازگاری ندارد. رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار‌(ع) گفته است: گاهی یک آقایی می‌گوید من چون در این انتخابات نقش داشتم، باید یک پستی در فلان‌جا به من بدهند، این نه اصولگرایی و نه مطابق با ضوابط دینی است. آیت‌الله محمد‌جواد فاضل‌لنکرانی با اشاره به ضربات فراوانی که در دو دهه اخیر به اصولگرایی وارد شده است، گفت: اصولگرایی از آن حقیقت اصلی خودش فاصله گرفته است. او گفته است: «اصولگرایی یعنی همه همّ‌و‌غم من این باشد که اگر فساد در جامعه هست، فساد از بین برود؛ اگر حق مردم پایمال می‌شود، بیش از آنچه حق خودم پایمال می‌شود، نگران و معترض باشم؛ اصولگرایی به این معناست که ثروت مسلمین درست و با ضابطه در اختیار مردم قرار بگیرد. این معنای اصولگرایی است؛ اما اگر کسی دنبال مقام یا مال و حقوق‌های کذایی باشد، این عنوان اصولگرایی را ندارد». آیت‌الله مهدوی‌کنی، رئیس سابق مجلس خبرگان رهبری و از شیوخ وقت اصولگرایان در جریان وحدت در بزنگاه انتخابات، سال 90 گفته بود: اگر بنا به حفظ نظام داریم، باید مرابطه داشته باشیم و اگر کسی مرابطه را بی‌اهمیت بداند خود از مجموعه حذف خواهد شد؛ چون این نظام مورد قبول مردم و حضرت ولی‌عصر‌(عج) است. گروه‌ها نگویند حتما کاندیدای ما باید بیاید؛ بلکه اصل باید شاخص‌ها و ملاک‌هایی باشد که برای خدمت به این نظام و مملکت مفید است. این گفته‌های مرحوم مهدوی‌کنی مربوط به زمانی بود که بحث سهم‌خواهی در انتخابات از‌سوی جریان جبهه پایداری در حال طرح‌شدن بود و اختلافات بین آنها با جریان اصولگرایی تازه در حال نمایان‌شدن بود و عمده نگرانی این بود که بابت همین سهم‌خواهی‌ها نتوانند به یک فهرست واحد برسند. تا جایی که ایشان در پاسخ به این سؤال که آیا اصولگرایان در انتخابات آن سال مجلس لیست واحدی را ارائه خواهند داد، گفته بود: «هنوز معلوم نیست، البته نظر ما این است که همه با توجه به شاخص‌ها به‌عنوان معیار دست‌به‌دست هم داده و سهم‌خواهی نکنند و انقلاب را مثل گوشت قربانی تقسیم نکنند و در این زمینه انتخاب صلاحیت‌ها را مدنظر قرار دهند؛ زیرا این‌گونه است که دیگر دعوایی صورت نمی‌گیرد». روزنامه جوان هم چندی قبل در ماجرای چینش کابینه رئیسی به همین ماجرای سهم‌خواهی‌ها اشاره کرده و نوشته بود: «پیشنهاد با اعمال فشار فرق می‌کند و همین است که میان مواضع و رفتار‌های افراد مختلف درباره کابینه دولت جدید، در هفته‌های اخیر تفاوت ایجاد می‌کند. برخی با لابی، برخی با ژست پیشنهاد، برخی با ابزار رسانه و برخی با سوءاستفاده از حق قانونی خود در رأی اعتماد به وزرا در مسیر اعمال فشار بر ابراهیم رئیسی برای به‌کارگیری فرد دلخواه خود هستند. در‌این‌میان ابراهیم رئیسی و آنهایی که مورد مشورت او هستند، مسیری سخت پیش‌رو دارند تا تحت تأثیر این فشار‌ها قرار نگیرند یا فریب دلسوزی‌های کذایی را نخورند. گلایه‌هایی غیررسمی از رئیس‌جمهور منتخب در جلسات غیررسمی و خصوصی شنیده می‌شود که نگران گرفتن رأی اعتماد از مجلس برای وزرایش است. از آن‌سو شنیده‌هایی هم وجود دارد که حکایت از باج‌خواهی معدودی از نمایندگان مجلس دارد؛ یا حرف من در چینش کابینه باید اعمال شود یا در هنگامه رأی اعتماد به کابینه می‌دانم چه کنم! بیراه نیست اگر بگوییم در میان همه افراد و جریاناتی که علاقه دارند در کابینه دولت سیزدهم حضور داشته باشند، دست نمایندگان مجلس برای اعمال فشار و تهدید! رئیس‌جمهور منتخب بازتر از بقیه است؛ زیرا می‌توانند به وقت رأی اعتماد مشکل ایجاد کنند و اگر لابی‌گران ماهری باشند، جمعی را هم با انگیزه‌های مختلف با خود همراه کنند، شاید حتی باعث رد وزیر مربوطه شوند. از معدودی از نمایندگان مجلس خبر می‌رسد که پی سهم‌خواهی هستند. آنها البته وزنی برای همراه‌کردن مجلس با خود ندارند؛ اما اصل چنین رفتاری گرچه تأثیری در چینش کابینه ندارد؛ اما بی‌اخلاقی است و برای بی‌اخلاقی باید نقد نوشت و تذکر داد». در ماجرای چینش کابینه رئیسی یکی از جریان‌هایی که متهم به سهم‌خواهی بود و در هنگامه رأی اعتماد به کابینه همه یکصدا در صف مخالفان وزیر پیشنهادی اطلاعات درآمد، جبهه پایداری بود. آقاتهرانی، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، دو ماه پیش گفته بود: «در‌حال‌حاضر برخی از افراد تبلیغات و سروصدای زیادی می‌کنند و افراد حزب‌اللهی را مورد انتقاد و تخریب قرار می‌دهند تا نیروهای انقلابی در دولت به کار گرفته نشوند. هدف این افراد آن است که رئیس‌جمهور منتخب را تحت تأثیر قرار دهند تا از افراد انقلابی و حزب‌اللهی در دولت استفاده نکند».

به نظر می‌رسد چیزی که امروز مورد توجه اصولگرایان است، رقابت برای بعد از انتخابات است. حتی بعد از چینش کابینه این رقابت تا چینش مدیران میانی ادامه پیدا می‌کند و همین چالش‌هایی که امروز غالبا نهفته است، بیشتر سر باز خواهد کرد.