روز نو :علی اصغر سمیعی، رئیس اسبق کانون صرافان: با تورم 40 درصدی در شرایط کنونی، قیمت واقعی دلار 29 هزار تومان است، در صورتی که همین تورم پابرجا باشد، قیمت دلار در زمستان امسال به 32 هزار تومان میرسد.
برج لاجوردی میرداماد در حالی که هنوز سکانداری ندارد، قیمت دلار و سایر ارزهای چهارراهاستانبول اینروزها نوسانیتر از همیشه در حرکت هستند و به عبارتی تکلیف ارزها حتی با خودشان هم مشخص نیست. صندلی خالی از سکاندار بانک مرکزی در حالی است که این بانک متولی سیاستهای پولی در کشور است. سیاستیهایی که بر سطح قیمتها و نرخ تورم موثر است و نقش تعیین کنندهای در قدرت خرید مردم دارد؛ از سوی دیگر با توجه به نقش این نهاد در مبادلات ارزی مسئولیت تامین ارز و نوسانات نیز بر عهده این بانک است. از این رو به قول تحلیلگران، در دوره پیشرو بانک مرکزی میتواند پیشانی تیم اقتصادی باشد. اگر تحریمها برداشته یا تخفیف داده شود بانک مرکزی باید زمینه تبادل بانکی و مالی را فراهم کند و اگر تحریمها برداشته نشود این نهاد باید تدبیر اتخاذ کند تا نیاز ارزی کشوری با وجود تحریم تامین شود. در چنین شرایطی اما، اوضاع چهارراهاستانبول ناآرامتر از همیشه است و به نظر میرسد نوسانگیران از آب گلآلود ماهی میگیرند و نرخ دلار را که سایه سنگینی روی معیشت دارد را مدام بالا و پایین میکنند. دلار صبح دوشنبه بود که تحتتاثیر این جوسازیها، در صرافیهای بانکی ۲۶ هزار و ۶۸۶ تومان معامله شد؛ یعنی نسبت به روز یکشنبه، قیمت آن ۶۱ تومان کاهش داشت. از سوی دیگر، تا ساعت تنظیم این خبر، قیمت خرید و فروش دلار از سوی صرافی ملی به ترتیب ۲۶ هزار و ۱۵۸تومان و ۲۶ هزار و ۶۸۶ تومان اعلام شد که قیمت خرید و فروش آن نسبت به یکشنبه، به ترتیب ۵۹ و ۶۱ تومان کاهش داشت. همچنین، قیمت خرید یورو ۳۰ هزار و ۷۳۷ تومان و قیمت فروش آن ۳۱ هزار و ۳۵۷ تومان اعلام شد که قیمت خرید و فروش آن به ترتیب ۱۰۵ و ۱۰۸ تومان نسبت به یک روز قبل کاهش یافت. در بازار متشکل ارز نیز خبرهای مهمی در جریان بود؛ هر دلار با قیمت ۲۶ هزار و ۲۸۳ تومان و هر یورو با قیمت ۳۱ هزار و ۱۵۰ تومان معامله شد. همچنین هر دلار در بازار آزاد، در حدود قیمتی ۲۷ هزار و ۵۰ تومان معامله شد و در بعدازظهر دوشنبه با اندکی کاهش به 26 هزار و 990 تومان هم رسیده؛ قیمتی که چند لحظه بعد دلار را با 27 هزار تومان روی میز معامله برد. از سوی دیگر بر اساس گزارشها، روز گذشته با اعلام خبر بازگشایی بازار ارز کابل و همچنین افزایش احتیاط معاملهگران در خرید ارز به دلیل نگرانی از تداوم روند نزولی بازار، قیمت دلار روند نزولی گرفت؛ اما بهرغم اظهارات مثبت دو شب گذشته رییسی درمورد برجام، بخشی از گزارش بلومبرگ مبنی بر عدم دریافت نشانهای دال بر آمادگی ایران برای از سرگیری مذاکرات بیشتر مورد توجه معاملهگران قرار گرفت و منجر به افزایش قیمت دلار پشتخطی تا 27 هزارد و 170 تومان شد. هر چه که بود، همه خبرها دلار را روی موج نوسان قرار داد. علی اصغر سمیعی، رئیس اسبق کانون صرافان درباره پشتپرده نوسانات نرخ ارز در روزهای اخیر به «همدلی» گفت: «با تورم 40 درصدی که در شرایط فعلی وجود دارد، قیمت واقعی دلار 29 هزار تومان است، در صورتی که همین تورم پابرجا باشد و تغییری در روند افزایش سطح عمومی قیمتها اتفاق نیفتد، قیمت دلار در زمستان امسال به 32 هزار تومان میرسد. از سوی دیگر با این تورم، سال آینده نیز انتظار دلار 35 هزار تومانی وجود دارد، هر چند همه این پیشبینیها در حالی است که تورم فعلی وجود داشته باشد اما با کاهش نرخ تورم، بیشک قیمت دلار نیز کاهش مییابد». به گفته این کارشناس با تجربه بازار ارز: «در پاییز سال گذشته نیز بر اساس مستندات علمی پیشبینی میشد قیمت دلار از 17 هزار تومان آغاز شده و به 25 هزار تومان برسد، اما بر اساس اینکه بانک مرکزی سیاست ثبات در نرخ دلار را به کار نبرد، قیمت دلار از 14 هزار تومان شروع و به 32 هزار تومان در پاییز سال 99 رسید؛ در پایان سال گذشته نیز قیمت دلار به 25 هزار تومان رسید». کارشناس بازار ارز در ادامه به «همدلی» این توضیح را داد: «در مجموع باید گفت که با افزایش عرضه و کاهش تقاضا قیمت کاهش یافته و برعکس با بالا رفتن تقاضا و کاهش عرضه قیمت هر کالایی حتی دلار افزایش مییابد، اما سوالی که مطرح میشود این است که چه چیزی باعث شده تا در روزهای اخیر عرضه دلار افزایش و تقاضا کمتر شود؟» سمیعی در پاسخ به این سوال گفت: «واقعیت این است که همواره عدهای در بازار هستند که از نوسانات موجود در بازار سود خوبی را عاید خود میکنند، برای دستیابی به این هدف، نوسانگیران همواره به دنبال این هستند تا موضوعی را برجسته کنند و با مانور دادن روی یک اتفاق خاصی، به قدری ماجرا را پررنگ جلوه دهند که در نتیجه سود کنند. به عنوان مثال تصور کنید که یک نفتکش در دریا هدف گلوله قرار بگیرد، با چنین خبری نوسانگیران سعی میکنند تا این خبر انفجار را پررنگ کرده و بر تعداد خریداران افزوده و جلوی فروشندهها را بگیرند. برعکس این اتفاق نیز صادق است، مثلا وقتی خبری در زمینه پرداخت تسهیلات به صادرکنندهها منتشر شود، نوسانگیران اینبار هم با پررنگ کردن این اتفاق، جلوی تقاضای بیشتر دلار را گرفته و در نتیجه قیمت را نزولی میکنند». سمیعی در ادامه به «همدلی» گفت: « در این میان یکی از سیاستهای بانک مرکزی ایجاد ثبات در قیمت دلار است، چرا که کار نوسانگیران برای سود جزئی طبیعی است، اما آنچه که غیرطبیعی است، عملکرد بانک مرکزی است که موفق نشده جلوی نوسان قیمت را بگیرد، بانک مرکزی باید سعی کند دلار را در قیمت واقعی خود نگه دارد و جلوی نوسان را بگیرد، مثلا اگر بر اساس محاسبات علمی برآورد شده که قیمت دلار 28 هزار تومان است، بانک مرکزی نباید اجازه دهد قیمت از این کانال به پایینتر سقوط کند، اگر قیمت 27 هزار تومان بر اساس محاسبات صحیح است، نباید اجازه داده شود تا قیمت بالاتر برود. در این صورت ثبات به بازار منتقل شده و جلوی فعالیت نوسانگیران هم گرفته میشود. ثبات دلار به این معنی نیست که قیمت افزایش نیابد، بلکه به این معنی است که دلار در محدوده واقعی خود سیر کند. بنابراین حداقل انتظار از بانک مرکزی این است که اجازه ندهد تا روزانه بیش از یک درصد در بازار نوسان ایجاد شود». باید دید با روی کار آمدن رئیس بانک مرکزی و اتفاقات کشورهای همسایه از قبیل افغانستان چه سرنوشتی در انتظار دلار است؟. به نظر میرسد سیاستهای بانک مرکزی در این زمینه در کنار تحولات افغانستان و حتی تورم موجود در سطح کشور، تاثیر قابلتوجهی بر قیمت ارز در روزهای آتی داشته باشد.