روز نو :داستان ویروس کرونا در ایران فراتر از مرگ‌ومیر و آمار بالای مبتلایان به این بیماری است. هرچقدر زمان که می‌گذرد این ویروس نامریی ابعاد جدیدی از رانت‌های پزشکی، مافیای دارو، نبود استراتژی درمان، ضعف‌های مدیریتی و دیپلماسی و غیره را آشکار می‌کند.

اگرچه سخن از سوء مدیریت در حوزه نظام سلامت کشور به‌ویژه دارو و واکسن کرونا موضوع جدیدی نیست، اما اظهار نظر اخیر معاون قرارگاه پدافند زیستی کشور در مورد تولید واکسن کرونا روسی در داخل و همچنین بی‌اثر بودن برخی از داروهای پرهزینه درمان کرونا جنجال جدیدی به‌پا کرده است. «محمد کریمی‌نیا» دو روز پیش در گفت‌وگو با جوان، از بدعهدی روس‌ها در رابطه با تولید واکسن روسی «اسپوتینگ‌وی» در داخل کشور پرده برداشت و گفت: «روس‌ها با شرکت اکتوور قرارداد بسته‌اند تا واکسن اسپوتنیک در ایران تولید و به روسیه تحویل داده شود نه ایران! در واقع روسیه برای تولید واکسن برون‌سپاری کرده‌است و واکسن اسپوتنیک‌وی که در ایران تولید می‌شود، به‌مصرف داخلی نمی‌رسد و خارج می‌شود.»

البته چند وقت پیش علیرضا رئیسی، معاون سعید نمکی، به‌صورت غیرمستقیم از بدعهدی روس‌ها گلایه کرده و گفته بود: «روس‌ها سر ما کلاه گذاشتند.» با این حال علیرضا رئیسی به‌جزئیات بدعهدی روس‌ها اشاره نکرده بود.

اسپوتنیک‌وی به‌نام ایران به‌کام روس‌ها

لازم به یادآوری است در اوایل تیرماه و در اوج تاخت‌وتاز کرونا در کشور خبری در مورد تولید محموله‌های آزمایشی واکسن روسی اسپوتنیک‌وی در ایران منتشر شد. روز پنچم تیرماه نیز تولید واکسن روسی اسپوتنیک در کشور با ظرفیت دو میلیون دوز در ماه با حضور سعید نمکی وزیر وقت بهداشت آغاز شد. این خبر در سطح گسترده رسانه‌ای شد و به همه کشور اعلام شد که به‌زودی ماهی ۲میلیون دوز واکسن اسپوتنیک به‌بازار ایران عرضه می‌شود.

بعد از افشاگری کریمی‌نیا در رابطه با تولید اسپوتینگ وی در داخل کشور برای ارسال به‌روسیه، بازار تایید و تکذیب‌ها نیز داغ شد. دیروز کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو به اظهارات کریمی‌نیا درباره تولید واکسن اسپوتنیک در ایران و صدور آن به روسیه واکنش نشان داد و گفت: «این اظهارات کذب محض بوده و هنوز طرف روسی محصول تولید شده اولیه واکسن اسپوتنیک لایت تولیدی شرکت خصوصی ایرانی را برای تولید انبوه تحت لیسانس تایید نکرده است.»

وی افزود: «خروج هرگونه واکسن کرونا از ایران ادعای کذبی است که مقصود و انگیزه گوینده از نشر این مطلب کذب در شرایط حاضر مشخص نیست.»

به گفته ‌جهانپور: «واکسن اسپوتنیک لایت به‌صورت بچ تست یا محموله اولیه تولید شده و هفته‌ها است که در انتظار تایید نهایی موسسه گامالیا روسیه برای ورود به‌چرخه تولید انبوه است و خروج و ورود هر نوع واکسن مستلزم مجوز سازمان غذا و دارو خواهد بود که چنین چیزی تاکنون در مورد واکسن‌های کرونا از جمله واکسن اسپوتنیک‌وی صادر نشده است و اظهارات نام برده صحت ندارد.»

این چندمین مورد از تناقض‌گویی مقام‌های ارشد بهداشتی کشور درباره واکسن کرونا است. جدل‌های لفظی این مقام‌‌ها گاه با فحاشی همراه بوده است.

هزینه‌های میلیاردی برای داروهای بی‌اثر

فقط موضوع واکسن کرونا نیست که جنجال برانگیز شده است. برخی از داروهای درمان کرونا نیز به‌موضوع جنجالی این روزها تبدیل شده و یک‌بار دیگر اسم مافیای دارو و کاسبان کرونا را سر زبان انداخته است. یکی از داروهای که خیلی از آن نام برده می‌شود و در اثر بخشی آن نیز تردید وجود دارد. داروی «رمدسیویر» است که در درمان کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سازمان‌های بین‌المللی اثرگذاری داروهایی همچون رمدسیویر را بر درمان کرونا رد کرده است. چند وقت اخیر نیز مصاحبه‌ها و نظرات کارشناسان مختلف مبنی بر تأثیر این دارو و برخی داروهای مشابه دیگر که در ۱۸ماه گذشته گردش مالی میلیاردها تومانی را برای نظام دارو و درمان کشور داشته منتشر شده است، اما با این حال هنوز این دارو تجویز می‌شود و در بازار آزاد هم با قیمت‌های نجومی دست‌به‌دست می‌شود!

ناگفته پیداست اصرار بر تجویز و استفاده از داروهای غیر مفید مانند رمدسیویر در درمان کرونا پشت‌پرده‌هایی دارد و از فعالیت‌های مافیای دارو و درمان و برخی کاسبان کرونا در ساختار بهداشتی کشور حکایت می‌کند. به‌گفته قاضی‌زاده هاشمی عضو ستاد ملی کرونا مافیای دارو سود کلانی از فروش سرم و داروهای کرونا به دست آورد. مافیای دارو با فروش سرم و برخی داروهای کرونا در ماه ۳هزار میلیارد تومان به‌دست می‌آورد. به‌تعویق افتادن خرید واکسن کرونا نیر بی‌ربط به‌فعالیت مافیای دارو نیست، آنان با نفوذ در دستگاه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر خرید واکسن را عقب انداختند یا دستور خرید بیشتر واکسن را ندادند تا سود بیشتری کسب کنند. پیش‌تر علیرضا زالی، رئیس ستاد مقابله با کرونای تهران در مورد اعمال نفوذ برای خرید دارو رمدسیویر گفته بود: «ما ۷۲۰میلیون یورو خرج رمدسیویر کردیم و این پول را باید خرج واکسن می‌کردیم.، هزینه داروهای کرونا چند برابر واردات واکسن شده است اما اجازه خرید واکسن ندادند، چون فکر می‌کردند گران است.»

محمد کریمی‌نیا در مصاحبه‌اش نیز به‌این مافیا اشاره کرد. وی به استفاده گسترده از رمدسیویر انتقاد کرد و آن را به‌نفوذ مافیای دارو در سیستم نظام سلامت کشور ربط داد. محمدنیا در این زمینه گفت: «درمانگاه‌های سرپایی تزریق رمدسیویر ایجاد شده ‌است. اخیرا هم بیمه سلامت اعلام کرد از ابتدای شهریور ماه فاویپیراویر در لیست بیمه نیست، اما هیچ‌کس نمی‌پرسد چرا چنین دارویی را تصویب و توزیع کردید و چرا در نهایت ردش کردید؟»

چین رمدسیویر بی‌اثر را به‌ایران فروخت

به‌تازگی علی اصغر زنده‌دل، یکی از پزشک‌های معروف پایتخت، در یک برنامه تلویزیونی در شبکه افق با اشاره به‌صحبت‌های دکتر قانعی، مسئول سابق کمیته علمی مقابله با کرونا در رد اثرگذاری داروهای رمدسیویر و فاویپیراویر و از قول او گفت: «ژاپن این دارو را تولید کرد و دید هیچ تأثیری ندارد و آن را به چین داد و چین با ایران مذاکره داشت و ایران هم بدون مطالعه این داروها را در سطح هزار میلیارد تومان خریداری کرد و این خرید هزارمیلیاردی را در چندمرحله تکرار کرد و این دارو را به‌تمام استان‌ها و دانشگاه‌ها فرستاد. با علم به اینکه این دارو هیچ تأثیری ندارد، مردم را مجبور به استفاده از این دارو کردند.

به مرور هم معلوم شد تنها کشوری که از این دارو استفاده کرده ایران بوده ‌است و ما خودمان داوطلبانه با وجودی که می‌دانستیم دارو اثری ندارد، آن را خریداری کرده‌ایم و از آن بدتر دستور داده شد تا تمام شدن این داروها مصرف شوند و پولش را از مردم بگیریم.»

افشاگری‌ها و اعتراف به بی‌اثر بودن داروهایی همچون رمدسیویر یا فاویپیراویر از یک‌سو و اصرار بر تجویز آن در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نشانگر نفوذ عمیق مافیا در نظام سلامت کشور است، مافیای که جان و‌سلامت مردم را به‌بازی گرفته تا سودهای میلیاردی نصیب‌شان شود. آشفتگی در حوزه درمان کرونا درحالی‌ست که ویروس لامبدا به‌یک قدمی کشور ما رسیده و وضعیت مرگ‌ومیر روزانه هم به‌حدود ۶۰۰ نفر رسیده است. هوا هم رو به سردی می‌رود و برخی پیش‌بینی‌ها از موج‌های تازه کرونا در فصل سرما حکایت دارد، امری که می‌تواند وضعیت کشور را از حیث شیوع کرونا بغرنج‌تر کند.