ترانه علیدوستی (زادهٔ ۲۲ دی ۱۳۶۲) بازیگر و صداپیشهٔ ایرانی است. او در فیلمهای فیلمسازان برجستهای چون رسول صدرعاملی، واروژ کریممسیحی و اصغر فرهادی بازی کرده؛ و عناوین فراوان سینمایی از جمله جایزه بهترین بازیگر زن، پنجاه و پنجمین جشنواره فیلم لوکارنو سوئیس، جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره فیلم آسیایی و عربی اوسیان سینه فن و سیمرغ بهترین بازیگر زن در جشنواره فیلم فجر را گرفتهاست. او در جشنوارههای فیلم وزول فرانسه ۲۰۱۴ و فیلم هانوی ویتنام ۲۰۱۲، یکی از اعضای هیئت داوران بود.
علیدوستی به زبان انگلیسی مسلط بوده و مترجم ادبی است.او جایزه ادبی پروین اعتصامی را در پنجمین دوره برگزاری آن در قسمت ادبیات داستانی با ترجمه رؤیای مادرم، نوشته آلیس مونرو بدست آورد. ترانه علیدوستی در ویژهنامه شماره ۱۰۰ ماهنامه صنعت سینما که نگاهی است به سینمای ایران در دهه هشتاد، به انتخاب ۱۳۰ نویسنده و منتقد سینمایی به عنوان بهترین بازیگر زن دهه انتخاب شد. پویان علیدوستی تنها برادرش بود که در چهارشنبهسوری سال ۸۳ او را از دست داد. ترانه ازدواج کرده و صاحب یک فرزند دختر به نام «حنا» است.
ترانه علیدوستی گفته که به بیماری «کلاستروفوبیا» یا «ترس از محیط بسته» مبتلا است و به همین خاطر نمیتواند از اتوبوس یا مترو استفاده کند. او از طرفداران جریان فمینیسم است.
ترانه علیدوستی در خانه سینمای ایران، سال ۱۳۹۲
ترانه علیدوستی در دورهٔ دبیرستان مشغول تحصیل در رشتهٔ علوم تجربی بود که در کلاسهای بازیگری امین تارخ ثبت نام کرد. سال ۱۳۷۹ از طریق همین کلاسها برای بازی نقش «ترانه پرنیان» در فیلم من، ترانه ۱۵ سال دارم انتخاب شد. پس از این فیلم او تا سال ۱۳۸۲ در هیچ فیلمی حضور پیدا نکرد.
علیدوستی بازی در عرصه تئاتر را نیز با نمایش «فنز» تجربه کرد. سال ۱۳۸۰–۱۳۷۹ یک دورهٔ فیلمنامهنویسی در کلاسهای حوزه هنری گذراند.
ترانه علیدوستی یکی از سرمایهگذاران فیلم اژدها وارد میشود! ساخته مانی حقیقی بود.
صداپیشگی ترانه علیدوستی
ترانه علیدوستی در پویانمایی جمشید و خورشید صداپیشه نقش «خورشید» بود.
نمایشنامه خوانی ترانه علیدوستی
ترانه علیدوستی در نمایشنامه آنا کارنینا که به کارگردانی هما روستا، در ۱۵ آذر ۱۳۹۳ در کتابخانه ملی و در حمایت از هنرمندان مبتلا به سرطان نمایشنامهخوانی میشد، نقش «آنا کارنینا» را اجرا کرد.
همچنین این نمایشنامهخوانی بار دیگر به مناسبت چهلمین روز درگذشت هما روستا (۲۳ آبان ۱۳۹۴) در کتابخانه ملی برگزار شد که این بار هم در حمایت از هنرمندان مبتلا به سرطان مراسم اجرا شد.
ترانه علیدوستی و نویسندگی
علیدوستی علاوه بر پیشینه بازیگری، برای نویسندگی در وبگاه شخصیاش نیز شناخته میشود. علاوه بر اینها، داستانهای کوتاه و نقدهای گوناگون او در مجلهها و روزنامههایی مانند روزنامه شرق منتشر شدهاند. در سال ۲۰۱۰ در پی انتشار مطلبی از او در وبلاگش در پشتیبانی از اصغر فرهادی که در دفاع از هنرمندان دگراندیش مطلبی منتشر کرده بود، وبلاگ این بازیگر سینما و تئاتر به دستور کمیته دولتی فیلترینگ، حذف شد و بدین ترتیب آرشیو این وبلاگ نیز از روی سایت بلاگفا حذف شدهاست.
ترانه علیدوستی در کار ترجمه
ترانه علیدوستی با ترجمه داستان رؤیای مادرم اثر آلیس مونرو در نوزدهمین دوره کتاب فصل، در گروه ادبیات، شایسته تقدیر شناخته شد.در آذر ۱۳۹۵ ترانه علیدوستی با ترجمه رمان تاریخِ عشق به قلم نیکول کراوس توانست صدرنشینی پر فروشترین کتاب نشر مرکز را به خود اختصاص دهد و با استقبال بینظیر مردم و طرفدارانش رو به رو شد.
علیدوستی در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر
علیدوستی یکی از طرفداران جریان فمینیسم است. وی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام، در دفاع از این دیدگاه خویش نوشت:
«اگر سوءتفاهم یا واهمهای از این کلمه دارید به جای اتکا به روایت رسانههایی که عمری است اخبارمان را تحریف و روند رسیدن اطلاعات به ما را مهندسی میکنند، از گوگل استفاده کنید. خودتان تحقیق کنید و اگر فمینیسم همان فرقهٔ عقدهگشایانهٔ مردستیز و خانمان براندازی بود که در گوش ما خواندند، باز آن را پس بزنید.»
سریالهای تلویزیونی ترانه علیدوستی
ترانه علیدوستی که تا کنون در هیچ سریال تلویزیونی حضور نداشته دربارهٔ حضور نیافتن خود در سریالهای صدا و سیما اینگونه سخن گفت:
«من در تلویزیون بازی نمیکنم. ۱۲ سال هم هست که بازی نمیکنم. چون معتقدم یک خیانت فرهنگی است. قبلاً هم گفتهام. انتخاب کردهام. حتی سریالهای سطح بالاتر ما نهایتاً دستخوش یک جهتگیری بیموردی در پخش میشوند. من کسانی را که در تلویزیون کار میکنند قضاوت نمیکنم ولی مردم حق دارند قضاوت کنند. ما در این جایگاه قرار داریم که قضاوت شویم.»
تحریم اسکار ۲۰۱۷
در پی دستور دونالد ترامپ مبنی بر لغو صدور روادید برای مهاجران ۷ کشور از جمله ایران، ترانه علیدوستی در اعتراض و واکنش به این تصمیم و با نژادپرستانه خواندن این اقدام در صفحهٔ توئیتر خود اعلام کرد که در مراسم اهدای جوایز اسکار در لس آنجلس شرکت نخواهد کرد.