روز نو :طالبان که همزمان با خروج نیروهای خارجی برای پایان دادن به جنگ بیست ساله در افغانستان، خود را برای شکست دولت تحت حمایت آمریکا در کابل تجهیز کرده بود، در حال حاضر با سرعت دادن به پیشروی‌‌‌‌‌های خود، تقریبا کل مرزهای افغانستان را در کنترل خود قرار داده و بالغ بر ۸۰ درصد افغانستان را به تصرف خود درآورده است. این در حالی است که اگر چه بر اساس توافق میان طالبان و آمریکا، قرار بر این بود که نیروهای طالبان، مراکز استان‌ها و ولایات را مورد هجوم قرار ندهند، اما حمله به لشکرگاه، مرکز هلمند و هرات نشان داد که دیر یا زود طالبان فشارهای خود را بر مراکز ولایات تشدید خواهند کرد. این در شرایطی است که هم اکنون تمامی ورودی‌‌‌‌‌های افغانستان در دست طالبان است و ورورد کالا از ایران، پاکستان و مراکز شمالی به این کشور با نظارت طالبان انجام می‌شود. از همین روی، با توجه به ‌‌‌‌‌این‌که افغانستان عمده نیازهای خود را از طریق تجارت با کشورهای همسایه برطرف می‌کند، تصرف مرزهای افغانستان به دست طالبان چشم‌انداز مطلوبی برای دولت کنونی افغانستان به شمار نمی‌رود.

در همین حال، طالبان روز گذشته مدعی شد که کنترل ولایت‌های نیمروز در جنوب غرب و جوزجان در شمال افغانستان را به دست گرفته است. این در حالی است که خبرگزاری اسپوتنیک روز جمعه گزارش داده بود که بر اساس اعلام دولت کابل، کنترل شبرغان، مرکز ولایت جوزجان از دست طالبان خارج شده است.

اوایل روز گذشته، رسانه ملی افغانستان گزارش کرد که درگیری‌ها در شبرغان در جریان است و همچنین طالبان برخی از مناطق از جمله زندان ولایتی را در جوزجان تحت تصرف و کنترل خود درآورده است. طالبان همچنین در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ولایت‌های نیمروز و جوزجان تحت کنترل طالبان است.» طالبان در ویدئویی که در توئیتر منتشر کرد همچنین نشان داده که زندانیان دارند از زندان جوزجان می‌گریزند. شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز نیز جمعه به دست طالبان افتاد و به نخستین مرکز ولایتی در افغانستان تبدیل شد که توسط این گروه شبه نظامی تصرف شده است.

این در شرایطی است که تشکیل جلسه اخیر شورای امنیت سازمان ملل با حضور نماینده نماینده حکومت مرکزی افغانستان نیز، نتیجه‌ای جز اعلام مواضعی شفاهی در بر نداشت و در این جلسه نماینده ویژه سازمان ملل در امور افغانستان، تعهد طالبان به یک سازش سیاسی را زیر سوال برده و گفت که جنگ افغانستان وارد فازی مرگبارتر و ویران‌گرتر شده است و در این زمینه ماه گذشته بیش از ۱۰۰۰ غیرنظامی در جریان حملات طالبان کشته شدند.

به گزارش خبرگزاری رویترز، دبورا لیونز، نماینده ویژه سازمان ملل در امور افغانستان گفت:«اکنون روند این تخاصم کاملا تغییر کرده و درگیری‌‌‌‌‌های اخیر سوریه اخیر و حتی سارایوو را در گذشته‌ای نه چندان دور، به ذهن می‌آورد. حمله به مناطق شهری، وارد آوردن آگاهانه خسارت‌های عظیم و تلفات غیرنظامی عظیم است. با این وجود به نظر می‌رسد تهدید مناطق شهری بزرگ یک تصمیم راهبردی از سوی طالبان است که قتل‌عام احتمالی متعاقب آن را پذیرفته است. سازمان ملل انتظار دارد که امسال شمار مهاجران قانونی و غیرقانونی افزایش یابد.»
در همین حال واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل در نشست شورای امنیت گفت که وخامت اوضاع در افغانستان عمیقا مایه نگرانی است و با توجه به خروج نیروهای خارجی، چشم‌انداز تیره ‌تری هم دیده می‌شود. نبنزیا گفت: «این چشم انداز که افغانستان به سمت جنگ داخلی تمام عیار و طولانی برود، متاسفانه یک واقعیت تلخ است.» باربارا وودوارد، سفیر انگلیس در سازمان ملل هم گفت، شورای امنیت باید جای تردیدی برای طالبان باقی نگذارد که اگر آنها به حملات نظامی خودشان ادامه دهند، اقداماتشان تبعاتی را به دنبال خواهد داشت. او همچنین متعهد شد که اگر یک دولت طالبان به زور در افغانستان به قدرت برسد، انگلیس آن را به رسمیت نشناسد.

جفری دی‌لورنتیس، دیپلمات ارشد آمریکا هم از طالبان خواست به حملاتش پایان داده و یک راهکار سیاسی را دنبال کرده و مراقب زیرساخت‌ها و مردم افغانستان باشد. او گفت: «طالبان باید حرف جامعه بین‌المللی را بشنود که می‌گوید تصاحب نظامی افغانستان یا بازگشت امارت اسلامی طالبان را نمی‌پذیرد.»
علاوه بر این، دای بینگ، معاون سفیر چین در سازمان ملل گفت که خروج نیروهای خارجی از افغانستان باید برای کشورهای منطقه‌ای شفاف‌تر باشد و باید از باقی گذاشتن تمام مشکلات برای آنها خودداری شود. او در جلسه شورای امنیت گفت: «آمریکا به تازگی قصد خود برای کمک به افغانستان در حفظ ثبات را اعلام کرده است. ما امیدواریم که آمریکا بتواند صادقانه به تعهدش عمل کند.»

همچنین غلام اسحاقزی، نماینده افغانستان در سازمان ملل از شورای امنیت خواست تا برای جلوگیری از یک وضعیت فاجعه‌بار اقدام کند. او پس از این جلسه به خبرنگاران گفت که اطمینان دارد ارتش افغانستان می‌تواند مقابل حملات طالبان بایستد و این کشور هنوز درگیر جنگ داخلی نشده است. نماینده افغانستان گفت: «ما یک برنامه امنیتی شش ماهه برای تثبیت اوضاع داریم. علاوه بر آن شاهد حمایت از جانب جوامع و روستاهایی هستیم که به تازگی مورد حمله طالبان قرار گرفتند... بنابراین ما انگیزه مردمی زیادی برای حمایت از این ارتش داریم.»

از سوی دیگر در حالی‌که خبرهای ضد و نقیضی در مورد ارتباط مسئولین طالبان با پاکستان منتشر شده و نشانه‌‌‌‌‌های موجود، حمایت اسلام‌آباد از این گروه را تایید کرده‌اند، مشاور امنیت ملی پاکستان تاکید کرد که اسلام‌آباد تصرف با زور افغانستان را نمی‌پذیرد و به جای آن از راه ‌حل صلح‌آمیز در این کشور حمایت می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری داون، معید یوسف، مشاور امنیت ملی پاکستان که همراه با رئیس سازمان اطلاعات نظامی پاکستان برای گفت‌وگو در زمینه افغانستان و طالبان به واشنگتن سفر کرده است، در نشست خبری در سفارت این کشور در واشنگتن دی.سی گفت:‌ «ما چنین اقدامی در افغانستان را نمی‌پذیریم. تاکید دارم که تنها راه‌حل برای صلح افغانستان فقط راه‌حل سیاسی است.» او ادامه داد: «قاطعانه گفته‌ایم که ما در این مورد در کنار جامعه بین‌الملل هستیم. اما جهان باید همچنان این مسئله را روشن کند که آمریکا در یک سازش سیاسی در افغانستان سرمایه‌گذاری می‌کند. لفاظی‌های تند دولت کابل علیه پاکستان حفظ رابطه خوب بین دو کشور را غیرممکن می‌سازد.»

مشاور امنیت ملی پاکستان همچنین تاکید کرد:«اگرچه کشورش به دنبال روابط خوبی با دولت کابل است، اما متاسفانه این لفاظی‌ها از سوی دولت افغانستان چنین روابطی را غیرممکن می‌سازد. دولت کابل و طالبان باید سازش کنند و به صلح برسند. پاکستان دیگر نمی‌تواند پناهنده‌های افغان را بپذیرد چون اکنون حدود ۳.۵ میلیون تن از آنها در داخل کشور هستند.» او ادامه داد: «صلح در افغانستان برای ما غیرقابل مذاکره است. ما به هیچ وجه آمادگی دیدن بی‌ثباتی طولانی مدت را در این کشور نداریم که در گذشته باعث سرازیر شدن آوارگان افغان به پاکستان شده است.»

معید یوسف همچنین از ‌‌‌‌‌این‌که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا تاکنون با عمران خان، نخست‌وزیر تماس برقرار نکرده، انتقاد کرد. این انتقاد در زمانی مطرح می‌شود که طالبان در افغانستان به پیشروی خود ادامه داده و روز پیش توانست برای اولین بار کنترل مرکز یک ولایت را در دست گیرد. تا پیش از این آمریکا همواره با پاکستان برای فشار بر طالبان در تماس مستقیم بود، اما معید یوسف به روزنامه فایننشال تایمز گفته است که عدم برقراری تماس بایدن با عمران خان در زمینه افغانستان سیگنال‌هایی می‌فرستد. او گفت: «اگر تماس تلفنی یک امتیاز است، اگر رابطه امنیتی یک امتیاز است، پاکستان گزینه‌هایی دارد اما توضیح بیشتری در این باره نداد.»

در همین زمینه محسن پاک‌آیین رئیس سابق ستاد امور افغانستان وزارت خارجه در گفت‌وگو با ایسنا و در ارزیابی خود از تحولات افغانستان، اظهار کرد:«دولت افغانستان غرب‌گرا است و گرایش به آمریکا دارد، اما متمایل به نتیجه گرفتن مذاکرات صلح هم است. اما متاسفانه دیدگاه‌های دو طرف در مورد صلح از هم دور است. دولت افغانستان و طالبان باید سریع‌تر به سمت دستیابی به یک راه حل سیاسی برود در غیر این صورت با راه نظامی نه تنها درگیری‌ها تمام نمی‌شود بلکه قربانی اصلی مردم هستند.»

او تصریح کرد:«در واقع شرایط به گونه‌ای است که انعطاف در طرفین به اندازه کافی وجود ندارد و این باعث شده درگیری‌‌‌‌‌ها ادامه یابد. به نظر می‌رسد در هر دو طرف هم اراده برای صلح وجود دارد هم اراده برای جنگ. البته اولویت دولت حداقل مذاکره و دستیابی به صلح است ولی به دلیل اختلاف نظرهایی که وجود دارد مانند این که طالبان ساختار قانونی افغانستان را قبول ندارد خواهان تغییر اشرف غنی و برگزاری انتخابات زودرس است، در مقابل دولت غنی هم خودش را قانونی می‌داند به همین دلیل مشکلات فعلی به وجود آمده است.»

پاک آیین تصریح کرد:«با تکیه بر روش‌‌‌‌‌های نظامی، درگیری‌ها تمام نمی‌شود و طرفین باید سریعتر به دنبال این باشند که به یک راه حل سیاسی دست پیدا کنند اما قربانی اصلی در این مسیر و دستیابی به صلح مردم هستند. مردم افغانستان بیش از 20 سال است که ظلم و جنایت آمریکا را تحمل کردند مشکلات فراوانی را دیدند اعم از ویرانی‌‌‌‌‌ها و کشته شدن بستگان خودشان. لذا به دو طرف توصیه می‌شود که انعطاف نشان دهند و سعی کنند با راه حل سیاسی به نتیجه برسند.»

پاک آیین با بیان این که وظیفه کشورهای همسایه و علاقه‌مند به صلح این است که میانجی‌گری کنند تا آتش‌بس اتفاق بیفتد، گفت: «طالبان باید به این باور برسد که کشورهای منطقه با رویه جنگ‌طلبانه موافق نیستند، حتی اگر طالبان بتواند به هدف خودش برسد و کشورهای منطقه با او همراه نباشند موفق نشده و تجربه ناموفق گذشته را خواهد داشت که فقط سه کشور آن را به رسمیت شناختند.»

در همین حال موازی با گسترش ناامنی‌‌‌‌‌ها در افغانستان، سفارت آمریکا در کابل، روز گذشته با انتشار اطلاعیه‌ای درباره وخامت اوضاع امنیتی در افغانستان، از شهروندان آمریکایی خواست تا در سریع‌ترین زمان ممکن این کشور آسیای میانه را ترک کنند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، آن دسته از کارکنان آمریکایی این سفارتخانه در کابل که می‌توانستند از طریق دورکاری به اجرای مسئولیت‎هایشان بپردازند، طبق درخواست ۲۷ آوریل وزارت خارجه آمریکا از افغانستان خارج شده‌اند و همین وضعیت موجب می‌شود ارائه کمک به موقع به شهروندان آمریکایی در وضعیت فوق‌العاده دشوار شود.

در بیانیه سفارت آمریکا آمده است: «از شهروندان آمریکایی درخواست می‌شود فورا از طریق پروازهای تجاری موجود از افغانستان خارج شوند. با توجه به شرایط امنیتی و کاهش کارمندان، توانایی این سفارتخانه برای کمک به شهروندان آمریکایی حاضر در افغانستان حتی داخل کابل به شدت محدود است.» براساس اعلام این سفارتخانه، شهروندان آمریکایی حاضر در افغانستان که برای خرید بلیت پروازهای تجاری با مشکل مواجه هستند می‌توانند از وام‌های بازگشت به میهن استفاده کنند.