به گزارش سایت روزنو،این اندیشکده اسپانیایی می نویسد:"ابراهیم رئیسی در جریان روند مهندسی شده انتخاباتی پیروز شد تا از هرگونه شگفتی و غافلگیری جلوگیری شود. این موضوع سبب می شود تا او موقعیت خود را برای دوره خلاء قدرت تقویت کند.

واقعیت آن است که رئیسی در حوزه سیاست خارجی بدون اجماع و توافق در داخل محموعه تصمیم گیری نظام به ریاست مقام عالی رهبری قادر به اجرای طرح و برنامه ها نخواهد بود. رئیسی علیرغم موضع قاطعانه ای که در مورد برخی از مسائل از جمله رابطه با امریکا و توافق هسته ای اتخاذ کرده در عمل با عملگرایی ذاتی در سیاست خارجی ایران مواجه خواهد شد و به همین خاطر محدود شده و توان ابتکارعملی نخواهد داشت. این وضعیت احتمالا مانع از تغییر اساسی در سیاست خارجی ایران در چهار سال آینده خواهد شد.

اکنون که اصولگرایان نهادهای دولتی انتخابی و غیر انتخابی را کنترل خواهند کرد این بدان معنا نیست که نزاع قدرت درون هیئت نخبگان ایران از بین خواهد رفت. با این وجود، ممکن است این یکدستی، تصمیم گیری در سیاست داخلی و خارجی را در چهار سال آینده تسهیل کند.

علیرغم آن که مقام عالی رهبری قدرتمندترین موقعیت را در نظام سیاسی ایران دارند با این وجود، مقام ریاست جمهوری از اهمیت خاصی در حوزه سیاست خارجی برخوردار است و دست کم از سال 1997 میلادی به این سو روسای جمهوری مختلف ایران از خاتمی تا احمدی نژاد و روحانی بر سیاست خارجی ایران تاثیرگذار بودند و اقدامات مختلف بین المللی و ابتکارعمل های دیپلماتیک را از خود نشان دادند و واکنش های متفاوت و مختلفی را در میان کشورهای همسایه و قدرت های بزرگ برانگیختند. به همین ترتیب، پیروزی رئیسی نیز به دلیل سابقه و سبک خاص او و هم چنین شرایط پیروزی وی پیامدهای داخلی و بین المللی خواهد داشت".

این اندیشکده اسپانیایی در ادامه می افزاید:"به دلیل آن که این تصور ایجاد شده که رئیسی می تواند در دوره خلاء قدرت نقش مهمی ایفا کند و حتی به دنبال کسب مناصب عالی تر است او باید به نهادهای سیاسی و تمام ایرانیان نشان دهد که شایسته این موقعیت و فرد صاحب صلاحیت و لایقی برای دوره خلاء قدرت است.

به دنبال پیروزی اخیر رئیسی به نظر می رسد اردوگاه اصلاح طلبان و عملگرایان اعتدالی با دو شکست انتخاباتی پیاپی (انتخابات مجلس در سال 2020 و ریاست جمهوری در سال 2021) قدرت خود در جامعه ایران و کنترل شان بر نهادهای انتخابی و غیرانتخابی را از دست داده اند.

خاتمی، موسوی و کروبی از حضور در سیاست ایران منع شده اند و روحانی و ظریف نسبتا بی اعتبار شدند و هیچ شخصیت سیاسی دیگری که مورد حمایت گسترده مردم باشد شانس ظهور و بروز ندارد. البته این بدان معنا نیست که نظام سیاسی ایران اکنون یکپارچه است و هیچ اختلافی درون آن وجود ندارد.

دو روز پیش از انتشار فهرست نهایی نامزدها توسط شورای نگبهان خبرگزاری "فارس" وابسته به نهاد خاص فهرست نامزدهای تایید شده را منتشر کرد تا شورای نگهبان را درباره تایید صلاحیت نامزدهای مدنظر خود و نزدیک به نهاد خاص تحت فشار قرار دهد. نکته دیگر آن که رد صلاحیت "علی لاریجانی" توسط شورای نگهبان با مخالفت هایی حتی در میان اصولگرایان نیز همراه شد.

حتی شخص رئیسی نیز از عدم رقابتی بودن انتخابات و رد صلاحیت های گسترده گلایه داشت. حتی پس از تذکر مقام عالی رهبری نیز شورای نگهبان تصمیم اش را تغییر نداد. سوم آن که میزان رای کسب شده 18 میلیونی این دوره رئیسی به شکل چشمگیری بیش از رای کسب شده در انتخابات قبلی نبود و نشان می داد او نتوانسته پایگاه اجتماعی اصولگرایان را برای جذب رای به نفع خود بسیج کند و هم چنین، نتوانسته فراتر از افرادی که از نظر عقیدتی به او رای داده بودند سایرین را متقاعد به رای دهی به نفع خود کند.

رئیسی علیرغم لحن سرسختانه سخنان اش نشان داد که قابلیت گفتگو را دارد. او در حال ایجاد وجهه ای برای خود در افکار عمومی منطقه و در عرصه بین المللی است. حتی در صورت موقعیت مستحکم او کسب حمایت از سوی مقام عالی رهبری و بازیگرانی چون نهاد خاص، رئیسی برای تایید تصمیم گیری هایش نیازمند کسب حمایت از سوی مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام است. مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط "صادق لاریجانی" هدایت می شود و ممکن است در برخی موارد با رئیسی مخالفت کند.

علاوه بر آن، رئیسی در تلاش برای ایفای نقش در دوره خلاء قدرت باید نشان دهد از نظر ایدئولوژیک برای این مرحله مناسب است و مدیر، سیاستمدار و سخنران عمومی مناسبی است. رئیسی تاکنون تنها نشان داده از نظر ایدئولوژیک و عقیدتی صلاحیت ایفای نقش در دوره خلاء قدرت را دارد اما در سه مورد بعدی از خود استعدادی نشان نداده است.

هم چنین، در فهرست تحریم امریکا بودن رئیسی می تواند سفرها و حضورش در مجامع جهانی را محدود کند که نقصی برای برنامه دیپلماتیک او خواهد بود. جلسه اخیر رئیسی به عنوان رئیس جمهوری منتخب با سایر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری تلاش او برای نشان دادن چهره یک مدیر و سیاستمدار خوب از خود بود. برخی معتقدند او در تلاش برای کسب محبوبیت بیش تر ممکن است در کابینه اش از افراد میانه رو نیز استفاده کند.

رئیسی در مورد سیاست خارجی اشاره کرده که با بایدن دیدار نخواهد کرد. باید اشاره کرد که تاکنون هیچ یک از روسای جمهوری ایران با رئیس جمهوری از امریکا دیدار نداشته اند. در این میان، اگر مذاکره هسته ای با امریکا انجام شود بدلیل آن است که مقام عالی رهبری آن را تایید کرده و رئیسی موظف به پیروی از این تصمیم است. علیرغم صحبت های سرسختانه رئیسی، دیپلماسی هسته ای ایران تغییر اساسی نخواهد کرد و عملگرایی کماکان اصلی ترین عامل تعیین کننده سیاست خارجی دولت رئیسی خواهد بود.

رئیسی به احتمال زیاد با پیروی از فتوای مقام عالی رهبری علیه ساخت سلاح هسته ای ایران را در چارچوب ان پی تی یا پیمان منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی نگه خواهد داشت و نظارت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی بر تاسیسات ایران حفظ خواهد شد. با این وجود، بی اعتمادی رئیسی نسبت به نهادهای بین المللی و به امریکا می تواند باعث تاخیر در بازگشت به شرایط پیش از ترامپ شود. در سیاست منطقه ای انتظار می رود رئیسی به مذاکرات آغاز شده با عربستان سعودی برای کاهش تنش ادامه دهد.

کاهش تنش با ریاض برای کلیت نخبگان سیاسی ایران فارغ از گرایش ایدئولوژیک اعضای آن اهمیت دارد. احتمال آن وجود دارد که رئیسی با تمرکز بر مسائل اقتصادی و نه اجتماعی و عدم سخت گیری و عدم اعمال محدودیت های اجتماعی به خصوص در قبال جوانان از موج تازه فرار مغزها جلوگیری کند فراری که به اقتصاد از کار افتاده ایران نیز آسیب می رساند به خصوص آن که شیوع کرونا نیز به مشکلات اقتصادی ایران بیش از گذشته دامن زده است".

این اندیشکده درادامه می نویسد:"عوامل زیادی وجود دارند که می توانند مانع از آن شوند که رئیسی تغییر فاحشی در سیاست خارجی ایران ایجاد کند. نخست آن که سازوکار تصمیم گیری در ایران پیچیده است. دوم آن که او برای رسیدن به مناصب عالی تر و هم چنین نامزدی برای دور دوم ریاست جمهوری نیازمند کسب تایید است و برای تثبیت موقعیت خود در عرصه بین المللی به عنوان یک رئیس جمهوری قانونی نیاز به تایید دارد. سوم آن که شرایط و محدودیت های اقتصادی و بین المللی از ابتدای کار رئیسی وجود خواهند داشت و در نتیجه، او مجبور به پراگماتیسم یا عملگرایی در تصمیم گیری در حوزه سیاست خارجی خواهد بود که کلیدی ترین مورد آن احترام به توافق هسته ای و مذاکرات درباره آن در وین خواهد بود".

همچنین نشریه "نیوزویک" در گزارشی در این باره که رئیسی با بحران های بی شماری از جمله اعتراضات در خوزستان و بحران اقتصادی مواجه خواهد بود می نویسد:"ممکن است اوضاع در خوزستان به اعتراضات گسترده تر نیانجامد اما رسیدگی به شکایات مردم آن منطقه و سراسر کشور و گلایه آنان از وضع بد زندگی چالش بزرگی برای دولت رئیسی خواهد بود.

رئیسی باید عملگرا باشد و از دانش تکنوکرات ها برای ایجاد ثبات در کشور در برابر بحران های مختلف داخلی از ناامیدی مردم نسبت به وضع موجود گرفته تا نارضایتی گسترده و مرگ و میر ناشی از شیوع کرونا و اعتصابات در بخش صنعت نفت ایران و حل بحران کم آبی در مناطقی از کشور استفاده کند".

"صنم وکیل" پژوهشگر اندیشکده "چتم هاوس" به "نیوزویک" می گوید:"ناظران خارجی نباید اعتراضات اخیر را نشانه ضعف سیستم ایران قلمداد کنند. نظام سیاسی می تواند وضعیت را کنترل کند. دولت رئیسی می خواهد از وضعیت بد فعلی استفاده کند و انگشت اتهام را به سمت دولت روحانی گرفته و او را مقصر بداند و بگوید:"خب، ما قطعا می توانیم بهتر عمل کنیم".

"سینا طوسی" از شورای ایرانی – امریکایی (نایاک) به "نیوزویک" می گوید:"توافق هسته ای و احیای آن به رئیسی کمک می کند تا تحریم ها لغو شده و تا حدی وضعیت اقتصادی داخلی ایران بهبود یابد. البته اگر تیم مذاکره کننده رئیسی تندرو بوده و به دنبال کسب امتیازاتی فراتر از توافق هسته ای باشند امکان تشدید تحریم ها علیه ایران وجود دارد و آن کشور در سطح بین المللی منزوی تر خواهد شد". طوسی می افزاید:"اگر رئیسی می خواهد رئیس جمهوری موفق باشد باید ایدئولوژی را در حاشیه قرار دهد و در سیاست خارجی و داخلی عملگرا باشد".

"صنم وکیل" می گوید:"تندروهای ضد ایران در امریکا نباید خوشحال باشند. اعتراضات اقتصادی اخیر بسیج شده نیست و در فضای ضعف جامعه مدنی نمی تواند به فروپاشی نظام سیاسی ایران منجر شود. تا زمانی که مردم نگران وعده غذایی خود هستند سازماندهی و بسیج اعتراضات صورت نخواهد گرفت".

وکیل به "نیوزویک" می گوید:"نظام سیاسی ایران براساس معیارهایی چون تولید ناخالص ملی یا رشد اقتصادی تصمیم به مذاکره با امریکا و یا خروج از برجام نمی گیرد. تصمیم گیری های نظام براساس اصل ثبات نظام و بقای آن اتخاذ می شوند. در یک دهه گذشته، بیش ترین آسیب اقتصادی ناشی از تحریم بر ایران اعمال شده و تصمیم گیرندگان نظام گمان می کنند شوک ناشی از آن جذب شده است".