جهانگیری در مجمع یا لیدری اصلاح‌طلبان؟

روز نو :دولت دوازدهم روزهای پایانی خود را سپری می‌کند و دولت بعدی درصدد آماده سازی خود برای فعالیت در عرصه اجرایی کشور است. در این میان دولتمردان مستقر هر یک به فکر جایگاهی برای دوران پسادولتی خود هستند. برخی به دانشگاه باز خواهند گشت و برخی به مشاغل سابق خود و برخی نیز در مشاغل جدیدی ادامه کار خواهند داد، اما برخی چهره‌ها مثل معاون اول رئیس‌جمهور آینده مبهمی دارند و هنوز مشخص نیست که چه سرنوشت سیاسی پس از دولت در انتظار اسحاق جهانگیری خواهد بود. برخی معتقدند او با حکم مقام معظم رهبری به مجمع خواهد رفت و عده‌ای نیز معتقد به کارکرد حزبی و جریانی او هستند. گذشت زمان نشان می‌دهد که آینده جهانگیری را در کجا ببینیم.

جهانگیری می‌رفت، می‌ماند

شاید اگر آن روزها که هنوز چند ماهی بیشتر از دولت دوم
حسن روحانی نگذشته بود در 23 آذرماه سال 96 نوشتیم که «جهانگیری برود می‌ماند» این اتفاق می‌افتاد و معاون اول رئیس‌جمهور از سمت خود استعفا می‌داد اکنون شرایط به‌گونه دیگری رقم می‌خورد. نگاهی به جایگاه، نوع عملکرد و حوزه نفوذ اسحاق جهانگیری به عنوان معاون اول رئیس‌جمهور نشان می‌دهد که او آنچنان که باید و شاید در دولت دوم روحانی نتوانست مانند دولت نخست خوش بدرخشد و به عبارتی فرماندهی کند. وجود شخصی همچون محمود واعظی در قامت رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور کنار حسن روحانی که در ظاهر رئیس دفتر اما در اصل تصمیم‌گیر اصلی دولت بود، باعث شد تا آقای معاون اول خود بر این نکته اذعان داشته باشد که حتی توانایی تغییر منشی خود را نیز ندارد. در حالی که در دولت یازدهم همه امور با هماهنگی جهانگیری انجام می‌شد. واقعیت امر این است که جهانگیری در دولت دوم روحانی به پای بسیاری از تصمیمات غلط در دولت سوخت و آنها تصمیمات را به پای وی نوشته شد؛ لذا شاید اگر به چهار سال قبل برگردیم، جهانگیری هیچ‌وقت پست معاون اولی رئیس‌جمهور را قبول نمی‌کرد. چنانکه در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1400 در کلاب هاوس گفت: «به خاطر مردم در دولت ماندم» اما نکته اینجاست که جهانگیری ماند ولی این ماندن باعث شد تا هزینه برخی تصمیمات و عملکردهای نا موجه و بعضا اشتباه دولت را به نام او بنویسند که شاید مهم‌ترین آنها که به نام جهانگیری سند خورد، ماجرای ارز 4200 بود که به ارز جهانگیری معروف شد. هر چند ماجرای افزایش قیمت بنزین و تبعات پس از آن نیز به نام روحانی و دولت تمام شد، اما نام جهانگیری نیز در آن میان مطرح شد و او نیز آماج انتقادات بسیاری قرار گرفت. از همین روست که همان زمان گفتیم وقتی جهانگیری در دولت نمی‌تواند کارایی و اختیارات لازم را داشته باشد، برود بهتر است. اگر این اتفاق رخ می‌داد و جهانگیری بعد از به قدرت رساندن مجدد روحانی یگانه چهره سیاسی بود با بک‌گراندی سفید و عملکردی در خشان از ظرفیت‌‌های بالقوه برای انتخابات ریاست‌جمهوری 1400به حساب می‌آمد، اما اصرار او به حضور در دولت و اتفاقات پیش‌بینی نشده از جمله خروج آمریکا از برجام، بالارفتن نرخ ارز، ماجرای افزایش قیمت بنزین و... باعث شد که جهانگیری نتواند از ظرفیت‌های خود آنطور که باید و شاید استفاده کند؛ البته بخشی از آنچه می‌شد برای آقای معاون اول در نظر گرفت رخ داد، اما نه آنطور که باید. به عبارت دیگر جهانگیری در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت نام کرد اما با رد صلاحیت شورای نگهبان کنار رفت؛ هرچند که بسیاری معتقدند که وی اگر با رد صلاحیت هم کنار نمی‌رفت و در رقابت‌ها حاضر می‌شد به جهت ریزش محسوس سرمایه اجتماعی اصلاح‌طلبان و عملکرد نه‌چندان موفق دولت وی چندان رایی کسب نمی‌کرد.

آینده سیاسی جهانگیری

دولت دوازدهم به پایان کار خود رسیده و ساکنان پاستور کم‌کم بار و بندیل خود را جمع می‌کنند تا ادامه فعالیت‌های خود را در جای دیگری غیر از دولت ادامه دهند؛ چرا‌که کلید‌دار جدیدی به پاستور خواهد آمد و قدر مسلم با خود کابینه جدیدی خواهد آورد. در این راستا هر چند مطرح می‌شود به دلیل نوع نگرش رئیس‌جمهور جدید به همه نیروهای سیاسی و اینکه گفته مستقلم و انتخاب‌هایم بر مبنای شایسه‌سالاری است احتمال حضور برخی چهره‌های دولت دوازدهم در دولت سیزدهم نیز می‌رود، اما قدر مسلم دولت رئیسی چیزی جدای از دولت روحانی است و رویکرد دیگری را دنبال می‌کند. در این میان یکی از چهره‌هایی که آینده سیاسی وی پس از دولت دوازدهم محل پرسش و تامل قرار دارد، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور است. آنچه که مسلم است طبق سنت و روال معمول رئیس‌جمهور به مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌رود، اما اینکه تکلیف اسحاق جهانگیری چه خواهد شد هنوز چندان معلوم نیست. برخی بر این عقیده‌اند که وی از عالم سیاست فاصله گرفته و به استراحت خواهد پرداخت؛ عده‌ای دیگر معتقدند جهانگیری در جایگاه لیدری اصلاح‌طلبان قرار گرفته و کنش سیاسی اصلاح‌طلبانه و جریانی را پی خواهد گرفت، اما عده‌ای نیز این نکته را مطرح می‌کنند که شاید جهانگیری نیز با حکم مقام معظم رهبری به مجمع تشخیص برود. همانطور که در دوره‌‌های پیشین چهره‌‌هایی مثل محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور و سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی با حکم مقام معظم رهبری به مجمع پیوستند؛لذا این احتمال نیز دور از ذهن نیست. آنچه مسلم است باید منتظر ماند و دید آینده سیاسی اسحاق جهانگیری چگونه رقم خواهد خورد.