رئیسی تنش‌زدايي كند؛ اول داخلي بعد خارجي

روز نو :انتقال قدرت در ایران آغاز شده است و با جلسات اخیر سید ابراهیم رئیسی با حسنروحانی، وزرای اقتصادی دولت و از همه مهمتر کاندیداهای ریاست‌جمهوری شرایط به شکلی است که نشان می‌دهد او تلاش می‌کند در یک رویکرد عقلایی و مستقل دولت آینده را تشکیل بدهد؛ اقدامی که در نهایت به سود منافع ملی خواهد بود. با این وجود صداهایی از گوشه و کنار شنیده می‌شود که نشان‌دهنده سهم‌خواهی برخی از گروه‌های اصولگرا برای حضور در کابینه آینده است. به نظر می‌رسد سهم‌خواهی اصولگرایان تازه آغاز شده و یکی از چالش‌های مهم رئیسی در آینده سهم‌خواهی اصولگرایان خواهد بود؛ اتفاقی که می‌تواند از شکل‌گیری یک دولت فراجناحی در آینده جلوگیری کند. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع  با مهندس غلامعلی جعفرزاده، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی گفت وگو کرده است. جعفرزاده معتقد است: «‌شرایط شکل‌گیری یک دولت فراجناحی توسط آقای رئیسی خیلی سخت شده است. افراد و گروه‌هایی در انتخابات ریاست‌جمهوری اطراف آقای رئیسی بوده‌اند که تمامیت‌خواه هستند. این افراد و گروه‌ها نیز اجازه تشکیل یک دولت فراجناحی را به آقای رئیسی نخواهند داد. اگر آقای رئیسی در عمل چنین دولتی تشکیل بدهد هجمه به دولت وی بیشتر خواهد شد و کار را برای دولت سخت می‌کند. خواسته‌های این گروه‌ها نیز تمامی ندارد و هیچ‌گاه به پایان نمی‌رسد. این اتفاق آقای رئیسی را خسته می‌کند؛ همان‌گونه که آقای احمدی‌نژاد را خسته کردند. آقای رئیسی نباید گمان کند اگر چهار کرسی وزارت به آن‌ها بدهد ماجرا تمام خواهد شد و خواسته‌های آن‌ها به پایان خواهد رسید. درواقع چنین اتفاقی رخ نخواهد داد». در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

انتقال قــدرت از دولت حسـن روحــانی به دولـت

ابراهیم رئیسی باید با چه بایدها و نبایدهایی همراه باشد؟ رئیسی برای تشکیل یک دولت قوی و کارآمد چه ضرورت‌هایی را باید رعایت کند؟

اقدامی که آقای رئیسی انجام داد و کاندیداهای ریاست‌جمهوری را به دفتر خود دعوت کرد‌ باعث خوشحالی مردم شد و به نظر بنده اقدام شایسته‌ای بود. حتی کسانی که به آقای رئیسی رأی ندادند نیز از اقدام وی خوشحال شدند. این رویه همان رویه‌ای است که مردم به دنبال آن هستند. امروز مردم به دنبال این هستند که دعواهای سیاسی بین افراد و گروه‌ها به پایان برسد و کشور به نقطه‌ای برسد که در آن آرامش وجود داشته باشد. مردم دوست دارند تنها دغدغه مسئولان کسب قدرت نباشد؛ بلکه به دنبال حل کردن مشکلات مردم باشند. بنده امیدوارم این رویه در آینده نیز استمرار پیدا کند. نکته دیگری که آقای رئیسی باید به آن توجه کنند این است که هر چهار سال یک‌بار، که فردی در کشور به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب می‌شود، یک تسویه خونین در حوزه مدیریتی رخ می‌دهد. واقعیت این است که همه مدیران ناکارآمد و غیرمتخصص نیستند. از سوی دیگر همه مدیران کشور رانت‌خوار و سوءاستفاده‌گر نیستند. برخی چنین گمانی دارند که همه یا بخش‌های مهمی از مدیران کشور رانت‌خوار هستند. آقای رئیسی عنوان کردند مستقل هستند و بدهکار هیچ حزب و جناحی نیستند. به همین دلیل باید تلاش کنند از کسانی در دولت آینده خود استفاده کنند که خود را وقف مردم کرده و تلاش می‌کنند برای مردم کار کنند. گرایش سیاسی و جناح‌بندی‌ها باید در اولویت بعدی انتخاب مدیران کشور قرار داشته باشد. آقای رئیسی باید فضای سیاسی کشور را به سمتی هدایت کند که تنش‌ها کاهش یابد و از بین برود. بسیاری بر این باورند که آقای رئیسی در مرحله نخست باید تنش‌زدایی خارجی بکند. بنده معتقدم بهتر است

آقای رئیسی در ابتدا تنش‌زدایی داخلی را انجام بدهند و سپس به دنبال تنش‌زدایی خارجی باشند.

رئیس‌جمهور جدید باید تلاش کند یک فضای آرامش را در فضای سیاسی کشور ایجاد کند و از همه‌کسانی که دوست دارند به کشور خدمت کنند استفاده کند. به‌صورت طبیعی هرکسی به‌عنوان مدیر انتخاب می‌شود باید تابع سیاست‌های رئیس دولت باشد. بنده معتقدم این مسائل بایدها و نبایدهایی است که دولت جدید باید رعایت کند تا بتواند در مسیر موفقیت و تعالی قرار بگیرد.

آیا حامیان اصولگرای رئیسی در انتخابات اجازه می‌دهند دولت آینده یک دولت مستقل باشد؟

متأسفانــه مــا مشـــاهده می‌کنیم که سهم‌خواهی‌ها شروع ‌شده‌ و همه ‌کسانی که‌ در ستادهای انتخاباتی فعال بوده‌اند با یک لیست به دنبال این هستند که در دولت آینده حضور داشته باشند. در شرایط کنونی برخی لیست‌ها برای وزرای دولت آینده مطرح می‌شود. واقعیت این است که اسامی‌ای که تاکنون مطرح‌ شده‌اند شرایط حل کردن مشکلات را ندارند و نمی‌توانند مشکلات مردم را حل کنند. آقای رئیسی باید متوجه این نکته باشند که کسانی که درگذشته عملکرد ناموفقی داشته‌اند و کارنامه خوبی ندارند را برای حضور در دولت خود انتخاب نکند. بدون‌تردید این افراد موردقبول مردم نیستند. مردم ‌دوست دارند یک ترکیب جوان، قوی و باانگیزه و عاقل در کابینه آینده حضورداشته باشند. کشور ظرفیت آموزشگاه ندارد که کسی بخواهد مدیر جوان یا مدیر لایق تربیت کند. در شرایط کنونی کشور دارای مدیران خوبی است و اگر آقای رئیسی بتواند بهترین مدیران را در دولت خود به کار گیرد می‌تواند در مسیر موفقیت حرکت کند. مدیران جدید نیز باید به ‌دور از هیاهو و تنش‌آفرینی به دنبال حل مشکلات مردم باشند. به‌هرحال آقای رئیسی شعارهای سنگینی داده‌اند و این شعارها مطالبات را نسبت به دولت آینده افزایش خواهد داد. برخی در فضای رقابت‌های انتخاباتی عنوان می‌کردند هر کسی ازدواج کند به وی یک‌ خانه داده می‌شود. ما آرزو می‌کنیم این شعارها تحقق پیدا کند اما درواقعیت چنین نیست و بیان چنین شعارهایی با واقعیت‌های موجود در جامعه همخوانی ندارد. مردم دیگر کشش ندارند که رئیس‌جمهور جدید وعده‌هایی به آن‌ها بدهد اما به آن وعده‌ها عمل نکند. همه هم باید به رئیس‌جمهور جدید کمک کنند به وعده‌هایی که به مردم داده عمل کند. وعده‌هایی که داده ‌شده وعده‌های خوبی است و کسی نمی‌تواند بگوید وعده‌ها خوب نبوده است. بااین‌وجود زمانی وعده‌ها کام مردم را شیرین می‌کند که عملی شود و مردم نتیجه آن را در زندگی خود مشاهده کنند. برخی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری وعده‌هایی به مردم می‌دادند که جای اماواگرها و تردیدهای زیادی داشت. وعده‌هایی باید به مردم داده می‌شد که در عمل امکان تحقق داشته باشد. واقعیت این است که موفقیت دولت، مجلس و قوه قضائیه، که به‌تازگی رئیس آن مشخص‌شده است، موفقیت مردم است. نباید باب نقد و انتقاد را بست. نقد و انتقاد کشور را می‌سازد و به پیشرفت کشور کمک می‌کند.
آیا شرایط برای شکل‌گیری یک دولت فراجناحی توسط آقای رئیسی وجود دارد؟ برای تشکیل یک دولت فراجناحی آقای رئیسی باید چه رویکردی را در پیش بگیرد؟

واقعیت این است که شرایط شکل‌گیری یک دولت فراجناحی توسط آقای رئیسی خیلی سخت شده است. افراد و گروه‌هایی در انتخابات ریاست‌جمهوری اطراف آقای رئیسی بوده‌اند که تمامیت‌خواه هستند. این افراد و گروه‌ها نیز اجازه تشکیل یک دولت فراجناحی را به آقای رئیسی نخواهند داد. اگر آقای رئیسی در عمل چنین دولتی تشکیل بدهد هجمه‌ها به دولت وی بیشتر خواهد شد و کار را برای دولت سخت می‌کند. خواسته‌های این گروه‌ها نیز تمامی ندارد و هیچ‌گاه به پایان نمی‌رسد. این اتفاق آقای رئیسی را خسته می‌کند؛ همان‌گونه که آقای احمدی‌نژاد را خسته کردند. آقای رئیسی نباید گمان کند اگر چهار کرسی وزارت به آن‌ها بدهد ماجرا تمام خواهد شد و خواسته‌های آن‌ها به پایان خواهد رسید. درواقع چنین اتفاقی رخ نخواهد داد. زمانی که لیست اعضای کابینه آینده مشخص و به مجلس تحویل داده شود مشاهده خواهیم کرد که هجمه‌ها نسبت به تصمیم آقای رئیسی آغاز خواهد شد. این در حالی است که انتخاب اعضای کابینه حق طبیعی رئیس‌جمهور جدید است. در چنین شرایطی باید به رئیس دولت کمک کرد در یک شرایط مناسب بهترین انتخاب را انجام بدهد.220 نماینده‌ای که با یک نامه از آقای رئیسی خواستند در انتخابات حضور پیدا کنند نباید انتظار داشته باشند در انتخاب افراد کابینه نیز دخالت داشته باشند و عنوان کنند باید بر اساس دیدگاه آن‌ها اعضای دولت انتخاب شوند. این روزها صداهایی از مجلس به گوش می‌رسد با این مضمون که دولت باید درباره انتخاب اعضای کابینه با ما نیز مشورت کند. استدلال این افراد نیز این است که ما بودیم که به آقای رئیسی گفتیم در انتخابات شرکت کند. کسی منکر مشورت نیست؛ اما نباید کسی را برای حضور در دولت به رئیس‌جمهور تحمیل کرد. امکان دارد یک مدیر قوی در هر وزارتخانه‌ای وجود داشته باشد اما نتواند با سیستم مدیریتی آقای رئیسی کار کند. در نتیجه نباید از چنین فردی استفاده کرد. آقای رئیسی قرار است دولت تشکیل بدهند. به همین دلیل مدیرانی که قرار است در دولت فعالیت کنند باید تفکرات خود را با تفکرات آقای رئیسی هماهنگ کنند؛ نه اینکه آقای رئیسی تفکرات خود را به آن‌ها هماهنگ کند.

بخشی از کسانی که در اطراف آقای رئیسی قرار دارند در کابینه احمدی‌نژاد حضور داشته‌اند. به همین دلیل این شائبه به وجود آمده که ممکن است رویکرد دولت آقای رئیسی نیز مانند دولت احمدی‌نژاد باشد. آیا درواقع چنین است؟

بنده همه اقدامات آقای احمدی‌نژاد را بد نمی‌دانستم. همواره نیز براین باور هستم که آقای احمدی‌نژاد حیف شد. همه کارهای آقای خاتمی هم خوب نبود. همین‌طور که همه کارهای آقای هاشمی و روحانی نیز بد یا خوب نبودند. هنر آقای رئیسی باید این باشد که همه اقدامات خوب دولت‌های قبلی را در دولت خود جمع کند و از آن‌ها استفاده کند.آقای رئیسی باید در انتخابات اعضای کابینه به کارنامه اجرایی آن‌ها توجه کند و نه کارنامه سیاسی. البته باید این تضمین وجود داشته باشد که افرادی که انتخاب می‌کنند تابع سیاست‌های ایشان باشند. آقای رئیسی باید حواس خود را جمع کند که نه در تله راست بیفتد نه در تله چپ. آقای رئیسی تاکنون نشان داده فرد عاقلی است. بهترین راه نیز این است که این عقلانیت را ادامه بدهد. هر چند حرکت در چنین مسیری در کشوری مانند ما کار سختی خواهد بود. بااین‌وجود وی باید حواس خود را جمع کند که در تله کسی یا گروهی نیفتد. رئیسی باید از تجربه اقدامات مثبت دولت‌های گذشته استفاده کند. به‌عنوان مثال کمترین میزان فساد در دولت آقای خاتمی وجود داشت. از سوی دیگر بیشترین رضایتمندی مردم در دولت احمدی‌نژاد وجود داشت. احمدی‌نژاد در بین مردم بود. معنای این پوپولیسم نیست. این به معنای آن است که مردم را فراموش نکرد. از کرونا نترسید و خود را جدا از مردم ندانست. رئیسی باید از این تجربه‌ها استفاده کند. نباید تجربه‌های گذشته را دوباره تجربه کرد.

یکی از نگرانی‌هایی که درباره دولت آینده وجود دارد این است که در زمینه سیاست خارجی مواضع تندی اتخاذ کند که برای کشور هزینه ایجاد کند. این در حالی است که وضعیت معیشتی مردم تا حدود زیادی به رویکرد دولت در عرصه بین المللی بستگی دارد. در این زمینه دولت رئیسی باید به چه نکاتی توجه کند؟
باید بین شعار و عمل تفاوت قائل شد. بین کسی که بیرون از گود ایستاده و شعار می‌دهد و کسی که درون گود است تفاوت وجود دارد. اگر تا دیروز آقای رئیسی بیرون از گود بود و شعار می‌داد امروز درون گود است و باید عمل کند. به همین دلیل باید شعارها را کنار بگذارد و با واقعیت‌های موجود زندگی کند. خیلی از حرف‌ها را می‌توان در بیرون درباره دولت مطرح کرد اما زمانی که باید آن را اجرا کرد شرایط متفاوت خواهد بود. مطالبه‌گری مردم موضوع جدی است. امروز چه کسانی که در انتخابات مشارکت داشته‌اند و چه کسانی که مشارکت نداشته‌اند جامعه هدفآقــــای رئیـــسی محسـوب می‌شـــوند و وی رئیس‌جمهور همه آنهاست. به همین دلیل زمانی که رئیسی وارد میدان عمل می‌شود داستان با زمانی که شعار می‌داد متفاوت خواهد بود. نکته دیگر اینکه آقای رئیسی باید این نکته را نیز در نظر داشته باشد که وضعیت قوه مجریه با قوه قضائیه متفاوت است. ان‌شاءا... که آقای رئیسی واقع‌بینانه عمل کنند.

دولـت آقـای رئیسـی بـا وضعیت نامناسب معیشتـی و اقتصـادی مـردم چه خواهد کرد و چگونه مـی‌تواند این ابرچالش مهم را حل کند؟

بدون‌تردید امروز مهمترین دغدغه مردم معیشتی و اقتصادی است. شاید روزی مردم دغدغه سیاسی یا فرهنگی داشتند اما امروز شرایط فرق می‌کند و مهمترین دغدغه مردم اقتصادی و معیشتی است. نکته مهم در این زمینه این است که آقای رئیسی باید در اولویت‌بندی‌های خود مردم را در اولویت نخست قرار بدهد. اگر همه پروژه‌های عمرانی نیز به نتیجه برسد اما سفره مردم خالی باشد فایده‌ای ندارد. به همین دلیل آقای رئیسی باید به فکر سفره مردم باشد و بقیه مسائل را در اولویت‌های بعدی قرار بدهد. کسانی که تلاش می‌کنند در فضای رسانه‌ای کشور خود را به دولت آینده تحمیل کنند افرادی نیستند که بتوانند مشکلات اقتصادی مردم را حل کنند. این افراد درگذشته امتحان خود را پس داده‌اند و برای مردم نتیجه‌ای به همراه نداشته است. بدون افراط‌وتفریط باید فکر کرد و اولویت نخست آقای رئیسی باید مردم باشد و مردم و مردم. بنده به‌صراحت عنوان می‌کنم روزی فاتحه این انقلاب خوانده خواهد شد که مردم فراموش شوند و مسئولان خود را از مردم جدا بدانند. چنین روزی فاتحه انقلاب خوانده خواهد شد.