به گزارش سایت روزنو،سیاست خارجی و جهت گیری اقتصادی دولت او هنوز مشخص نیست. رئیسی که فاقد تجربه دیپلماتیک یا کار اجرایی کشوری است از مارس 2019 میلادی رئیس قوه قضائیه بوده و تقریبا تمام عمر حرفه ای خود را در دادگستری سپری کرده است.

ظهور رئیسی پرسش هایی را در مورد آینده روابط ایران با غرب به ویژه امریکا ایجاد می کند. در طول سالیان گذشته او اظهارنظرهای ضد غربی و ضد امریکایی را ابراز داشته در دسامبر 2020 میلادی رئیسی به گروهی از دانشجویان گفته بود که امریکا ضعیف تر از هر زمان دیگری است.

او گفته بودکه اشتیاق بیش از اندازه داشتن برای مذاکره با امریکا به بیراهه رفتن و منحرف شدن از مسیر صحیح است. رئیسی به عنوان رئیس قوه قضائیه بارها درباره سیاست خارجی اظهارنظر کرده بود در حالی که این حوزه در صلاحیت و اختیارات او نبود.

او اخیرا گفته است سرکوبگری و رفتار مستکبرانه امریکا با روی کار آمدن جمهوری خواهان و دموکرات ها تغییر نمی کند و آن چه امریکا را ناامید می کند قدرت ایران اسلامی است. پس از ترور ژنرال سلیمانی در ژانویه 2020 میلادی رئیسی گفت که امریکا مظهر آشکار حمایت از تروریسم دولتی است و حضور امریکا در منطقه را باعث تشدید ناامنی، هرج و مرج و آسیب وارد شدن به ثبات منطقه دانست.

برخی از کارشناسان معتقدند دولت بایدن برای پیگیری پیشرفت های صورت گرفته در زمینه احیای برجام در دوره روحانی با رئیسی نیز تعامل خواهد داشت. با این وجود، سوابق بایدن و دموکرات ها نشان می دهد که موضوع حقوق بشر در سیاست خارجی برای آنان مهم است و همین موضوع می تواند برای رئیسی چالش آفرین باشد.

در نتیجه، امکان یا عدم امکان سفر رئیسی به غرب یک چالش جدی خواهد بود. احتمالا رئیسی اظهارات ضد غربی را مطرح خواهد کرد اما توافق هسته ای را لغو نخواهد کرد به خصوص اگر در روزهای پایانی دولت روحانی توافق حاصل شود چرا که این موضوع تحت نظارت و در اختیار مقام عالی رهبری خواهد بود.

هم چنین، احتمال آن زیاد است که دولت رئیسی درباره توانایی های موشکی ایران، حمایت مالی آن کشور از گروه های نیابتی مانند حماس و حزب الله و دولت اسد در سوریه و دولت مادورو در ونزوئلا مذاکره نکند تنها به این دلیل ساده که تصمیم گیری در این باره برعهده رئیس جمهور نیست.

تحلیلگران معتقدند یکی از نقاط ضعف رئیسی آن است که او فاقد یک برند و ویژگی سیاسی منحصر بفرد برای پروژه های داخلی و بین المللی است و ممکن است این موضوع منجر به فرسایش پایگاه حمایتی و میزان محبوبیت او شود.

او از جاذبه "محمد خاتمی" رئیس جمهوری دولت اصلاحات برخوردار نیست و هم چنین، عوام فریبی از نوع احمدی نژاد برای تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی را نیز ندارد. تیم سیاست خارجی رئیسی به احتمال زیاد از میان نمایندگان اصولگرای مجلس و دیپلمات های کم تر شناخته شده و از درون صفوف نهاد خاص خواهد بود.

هم چنین، او ممکن است از سعید جلیلی ایدئولوگ محافظه کار افراطی که مذاکره کننده هسته ای احمدی نژاد بود نیز کمک گیرد. جلیلی به مدت هشت سال فرصت تعامل با غرب را نابود کرد و نتوانست بن بست ایجاد شده در رابطه ایران و غرب را به پایان برساند.

رئیسی اگر به عنوان رئیس جمهور محبوب و موفق نباشد فرصت کسب مقام های عالی تر در زمان ایجاد خلاء قدرت را از دست خواهد داد. ایرانیان باید خود را برای رویدادهای غیر قابل پیش بینی با ریاست جمهوری رئیسی آماده کنند چرا که اطلاعات کمی درباره برنامه او برای مدیریت اقتصاد و سایر زمینه های سیاست کشور برای خروج از بحران ویرانگر ناشی از کرونا ذکر شده است. اکنون یک موضوع واضح است: همه ارکان کشور تحت کنترل اصولگرایان است و آنان از این پس دیگر نمی توانند اصلاح طلبان را مقصر کمبودها معرفی کنند".

بخش عربی شبکه خبری "الجزیره" در گزارشی درباره نوع مواجهه رئیسی با مسائل مرتبط با سیاست خارجی می نویسد:"برنامه تفصیلی سیاست خارجی رئیسی را می توان به سه حوزه اصلی تقسیم کرد: کسب امنیت از طریق قدرت، حفظ صلح از طریق قدرت و مذاکرات و دیپلماسی با پیروی از اصل غرور و افتخار به خود و کسب منافع.

"حسین کنعانی مقدم" تحلیلگر اصولگرا معتقد است که برای سیاست خارجی ایران یک نقشه راه وجود دارد که توسط مقام عالی رهبری تعیین شده است و توسط رئیس جمهوری اجرا می شود و شامل دو مولفه است اولین مولفه تقویت محور مقاومت و توسعه روابط با همسایگان و کشورهای اسلامی و عربی و دومین مولفه مقابله با صهیونیسم و استکبار و مقابله با اقدامات خرابکارانه علیه جمهوری اسلامی ایران.

"کنعانی مقدم" در مصاحبه با "الجزیره" می افزاید:"در مورد موضوع توافق هسته ای، رئیسی تلاش خواهد کرد تا امتیازات بیش تری کسب کند و تحریم ها لغو شوند و در عین حال خواستار خروج امریکا از عراق، افغانستان و کل خلیج فارس خواهد شد".

"شعیب بهمن" تحلیلگر سیاسی اشاره می کند که رئیسی و اطرافیان او آماده خروج ایران از برجام نیستند و به آن پایبند باقی خواهند ماند. از دید او چالش اصلی پیش روی رئیسی لزوم تلاش برای در پیش گرفتن سیاستی است که به لغو کامل تحریم های وضع شده اروپایی ها و امریکایی ها علیه ایران بیانجامد.

بهمن معتقد است تغییری اساسی در سیاست های کلی جمهوری اسلامی از نظر داخلی و خارجی صورت نخواهد گرفت. او به "الجزیره" می گوید:"در دوره رئیسی روابط ایران با کشورهای عربی و کشورهای همسایه مانند عراق، سوریه، یمن و فلسطین افزایش خواهد یافت چرا که این کشورها به عنوان اعضای جبهه مقاومت در سیاست خارجی ایران تعریف شده اند و اولویت ویژه ای برای دولت رئیسی خواهند داشت. دولت رئیسی هم چنین به دنبال تقویت روابط اقتصادی با کشورهای عربی به ویژه کشورهای همسایه خواهد بود".

"الخلیج آنلاین" در گزارشی با اشاره به رویکرد احتمالی رئیسی در سیاست خارجی می نویسد:"او پرونده های زیادی روی میز خواهد داشت مهم ترین آن پرونده هسته ای و رابطه ایران با امریکا و قدرت های غربی و سپس تنش موجود میان ایران با برخی از دولت های خلیج فارس از جمله عربستان سعودی خواهد بود.

از آنجایی که رئیس جمهوری تازه ایران نزدیک به اصولگرایان است دیدگاه متفاوتی در مقایسه با تیم روحانی در مواجهه با امریکایی ها دارد. نکته مهم آن است که رئیسی در فهرست تحریم های امریکا قرار دارد.

رئیسی پیش تر گفته بود گفتگو با قدرت های جهانی برای لغو تحریم های امریکا علیه جمهوری اسلامی بی معناست. او گفته بود برخی سیاستمداران در حال مذاکره هستند تا تحریم ها لغو شوند و اگر به جای آن وقت صرف می کردند و در داخل کشور جلساتی را در مورد افزایش تولید و رفع موانع آن برگزار می کردند بسیاری از مشکلات تاکنون برطرف شده بودند. رئیسی اما در جریان مناظره تاکید کرد که به توافق هسته ای پایبند خواهد ماند اما تاکید کرد که برای اجرای آن به یک دولت قدرتمند برخلاف دولت روحانی نیاز است".

در این زمینه "فواد عطاءالله" تحلیلگر می گوید:"در مورد سیاست خارجی در ایران تفاوتی بین اصلاح طلبان و اصولگرایان وجود ندارد. سیاست خارجی در ایران در دست مقام عالی رهبری است و نهادهای امنیتی و نظامی در تصمیم گیری ها نقش ایفا می کنند. سیاستمداران راهی برای ورود به روند تصمیم گیری درباره سیاست های کلان را ندارند".

"عطاء الله" در ادامه به "الخلیج آنلاین" می گوید:"توافق هسته ای برای ایران بسیار سودمند است و احیای آن نفع زیادی برای آن کشور دارد چرا که تحریم ها اقتصاد آن کشور را فلج کرده و بحران های داخلی غیر قابل تحملی را ایجاد کرده است که با احیای توافق هسته ای می توان آن را برطرف کرد".

"عطاء الله" معتقد است سیاستمداران ایران درک کرده اند که دیگر نمی توانند با پافشاری بر اصول با غرب و امریکا روبرو شوند به خصوص پس از بحران کرونا، افزایش نرخ بیکاری و تورم ناشی از آن که ایران را بیش از هر زمانی به برقراری روابط نزدیک با غرب نیازمند ساخته است.

به نظر می رسد رویکرد رئیسی در سیاست خارجی قدری سخت گیرانه تر از روحانی باشد. با این وجود، او علاوه بر روابط نزدیک با روسیه، چین و هند خواهان ایجاد روابط نزدیک با کشورهای منطقه مانند ترکیه خواهد بود. عطاء الله معتقد است امریکا رئیسی را از فهرست تحریم خارج خواهد کرد اما نه بلافاصله و با فوریت.

روزنامه عراقی "الزمان" در مقاله ای به قلم "منقذ داغر" تحت عنوان "پس از پیروزی رئیسی چه رخ خواهد داد"؟ نسبت به تاثیر این پیروزی بر وضعیت عراق و منطقه امیدوار است و می نویسد:"ممکن است برخی ازعراقی ها بگویند دست ایران برای نفوذ در عراق بازتر خواهد شد و از این موضوع راضی نباشند.

با این وجود، واقعیت در تاریخ سیاست نشان داده دستیابی به توافق های استراتژیک تنها با رهبرانی قدرتمند صورت گرفته است که پشتیبانی سیاسی واحدی را پشت سر خود دارند یا دست کم در داخل کشورشان با مخالفت شدید مواجه نیستند.

رئیسی از این مزیت که روسای جمهوری پس از هاشمی رفسنجانی فاقد آن بودند برخوردار است. او به مقام عالی رهبری بسیار نزدیک و به شخص ایشان وفادار است. او از اوضاع وخیم اقتصادی ایران آگاه است. نرخ مشارکت در انتخابات اخیر نیز پایین بود.

در نتیجه، در حال حاضر رهبران ایران چاره ای ندارند جز توافق با امریکا و قدرت های غربی. توافق بین ایران و غرب در دولت روحانی به دلیل مخالفت تندروها به تعویق افتاد اما در دوران ریاست جمهوری رئیسی چنین مخالفتی وجود ندارد.

در نتیجه، به زودی شاهد توافقی میان ایران و غرب خواهیم بود که در آن موضوع رفتار ایران در منطقه نیز مطرح خواهد شد. درست است که ایران به طور کامل از منطقه عقب نشینی نخواهد کرد و نفوذش را در دیگر کشورها متوقف نمی کند اما این کار را با اقدامات تحریک آمیز بسیار کم تری انجام خواهد داد و به منافع کشور بیش از گذشته توجه خواهد کرد.

ایران در دهه 90 میلادی نیز وضعیت مشابهی داشت و تمرکز اصلی خود را بر روی احیای اقتصاد متمرکز کرده بود و کم تر در منطقه حضور داشت. در نتیجه، گمان می کنم که کشورهای منطقه از جمله عراق از نظر نفوذ ایران و سرعت آن شاهد ثباتی نسبی در دوره رئیسی خواهند بود".

روزنامه اینترنتی مصری "اهل مصر" نیز در گزارشی به گمانه زنی درباره سیاست خارجی احتمالی دولت تحت ریاست رئیسی پرداخته است. "محمد سید احمد" تحلیلگر سیاسی در امور ایران به "اهل مصر" می گوید:"علیرغم تسلط تندروها بر سیاست ایران پیروزی "ابراهیم رئیسی" تاثیر اساسی و تعیین کننده در سیاست خارجی ایران ندارد چرا که اصولا وظیفه و اختیار رئیس جمهوری در ایران نه سیاستگذاری که مدیریت اجرایی است.

در نتیجه، مذاکره هسته ای ادامه خواهد یافت و اگر امریکا موفق به دستیابی به توافقی تازه شود به طور حتم در پرونده های مرتبط با منطقه نیز بازتاب این توافق را می توان دید به خصوص در پرونده های حساسی مانند سوریه، عراق، یمن و لبنان بازتاب این وضعیت را می توان در کشورهای عربی در حوزه خلیج فارس مشاهده کرد. این کشورها به امریکا وابسته هستند و بهبود روابط ایران و امریکا منجر به کاهش تنش در پرونده های جنجالی و حساس در منطقه خواهد شد.

"هانی سلیمان" تحلیلگر سیاسی اما خوش بین نیست و به "اهل مصر" می گوید:"گمان می کنم سلطه تندروها بر تمام نهادهای تصمیم گیری در ایران تثبیت شود. قدرت "محمدباقر قالیباف" رئیس مجلس و "ابراهیم رئیسی" رئیس جمهور افزایش خواهد یافت.

در سیاست خارجی ایران باید شاهد موضعی سخت گیرانه تر از قبل باشیم خواه در رابطه با مذاکرات با امریکا و یا پرونده هسته ای و یا تقابل ایران و امریکا در حیاط خلوت شان (عراق) و تشدید رویارویی های دریایی در خلیج فارس

او می افزاید:"رئیسی از تصمیم اش برای رسیدگی به پرونده های داخلی مانند مسائل اقتصادی و تلاش برای رسیدگی به آن سخن گفته است. با این وجود، این کار آسان نیست. به نظر می رسد سیاست خارجی در اولویت خواهد بود و هزینه رویکرد تندروها را شهروندان ایران خواهند پرداخت.

مسیر نزدیک شدن عربستان سعودی و ایران به یکدیگر نیز دشوارتر خواهد شد. رئیسی به دنبال احیای نفوذ ایران در منطقه است به خصوص با توجه به تهدیدات اخیر در لبنان و عراق به ویژه پس از ترور ژنرال سلیمانی. این موضوع کمکی به بهبود روابط ایران با عربستان سعودی نخواهد کرد".