انتخابات ریاست جمهوری 1400 نیز به پایان رسید تا دفتر سیزدهمین دوره انتخابات نیز بسته شود و سید ابراهیم رئیسی با 17 میلیون رای مسافر پاستور شود. هر چند که مقایسه این انتخابات با انتخابات سال 96 گویای بسیاری از چیزها است. با این حال امروز رئیسی رئیس جمهور است و از فردای انتخابات همه باید رقابت‌های انتخاباتی را به دست فراموشی بسپارند و به رئیس جمهور منتخب در راستای حل مشکلات مردم و کشور کمک کنند. هر چند رئیسی گفته رئیس جمهور همه است و از همه نیروها استفاده خواهد کرد. اما باید دید این مهم تا چه میزان در عرصه عمل تحقق خواهد یافت. در این راستا برای بررسی انتخاباتی که گذشت، مشارکت مردم و مسائل پیش روی دولت جدیدبا محمد هاشمی عضو سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام و برادر مرحوم آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی به گفت و گو پرداخته است که می‌خوانید.

انتخابات ریاست جمهوری، مشارکت مردم و حـــواشی آن را چــگونه ارزیابی می‌کنید؟

انتخاباتی کـــه گـــذشت مــتاسفانه چندان انتخابات مطلوبی نبود چون عملکرد شورای محترم نگهبان با مشی و گرایش سیاسی متناسب با شرایط کشور، شرایط جهانی، منطقه‌‌ای و گروه‌ها به شمار نمی‌رفت. احترامی به افکار متکثر قائل نبودند و به هر حال بر اساس مصلحت اندیشی و عدم احراز صلاحیت انتخابات را پیش بردند. چنانکه کسی که رای دارد نباید شرکت کند و کسی که رای ندارد شرکت می‌کند. مثل تفاوتی که میان مرحوم آقای هاشمی و آقای احمدی نژاد قائل شدند و مصلحتشان این بود که احمدی نژاد را روی کار بیاورند و آقای هاشمی را طرد کنند که مسئولیت نداشته باشد. بر همین اساس بلایی به سر کشور آوردند که هنوز مردم جریمه آن را می‌دهند و معلوم نیست چگونه بشود این مسائل را برطرف کرد. حال در این انتخابات نیز متاسفانه دیدیم که چندان وضع مطلوبی نبود و 5 نفر از یک جریان و با یک تفکر به میدان آمدند و دو نفر با تفکر متفاوت حضور یافتند. این مساله باعث شد تا در ابتدای امر گروه‌هایی صاحب رای هستند و در کشور حضور داشتند و وجود دارند اعلام کنند که در انتخابات شرکت نمی‌کنیم. البته برخی هم در خارج از کشور شروع به تحمیل این قضیه کردند اما برخی از جریانات داخلی نگفتند تحریم و صرفا بیان کردند که رای نمی‌دهیم. حال آن دو نفر چقدر تلاش کردند که بتوانند بخشی از جامعه که قصد رای دادن نداشتند را قانع کنند تا در انتخابات مشارکت کنند اما نتیجه نهایی ضریب مشارکت مردم مطلوب نبود. این مساله نیز باعث شد تا گروه‌های خارجی تبلیغ کنند که برای اولین بار در جمهوری اسلامی کسانی که رای ندادند از کسانی که رای دادند بیشتر بودند که مفهوم این گفته این است که تعداد مخالفین بیشتر از موافقین است. بنابراین متاسفانه عملکرد شورای نگهبان انتقاد آمیز بود و حال اینکه مبنای مصلحت‌شان این بود که شخص خاصی رئیس جمهور شود یا اینکه مردم سالاری دینی و دموکراسی در کشور حاکم باشد و همه بتوانند کاندیدای خود را داشته باشند و مشارکت کنند. اینها کدام به مصلحت است؟ آیا مصلحت این است در شرایطی که با دنیا و منطقه مواجهیم و دشمن داریم مردم را از خودمان دور، طرد و برنجانیم یا اینکه آنها را جذب کنیم. متاسفانه شورای نگهبان سیاست طردی و حذفی پیش گرفته بود تا سیاست جلبی و جذبی. دلسوزان نظام قصد داشتند ضریب مشارکت را بالا ببرند همانطور که مقام معظم رهبری نیز فرمودند که اگر ضریب مشارکت بالا برود باعث اعتبار نظام، اعتماد مردم و بازدارنده است، اما به رغم کوشش و تلاش دلسوزان با فضایی که شورای نگهبان درست کرده بود شرایط به نحوی پیش نرفت مشارکت را بیش از آنچه بود بالاتر از 50 درصد ببرند. به هر حال برای اولین بار در طی نظام جمهوری اسلامی بعد از 42 سال این اتفاق افتاد که چندان اتفاق خوشایندی نیست. بالاخره نظام ما از ابتدا به فرمایش حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری با تکیه به مردم بوده است و هیچگاه تکیه‌ای به دولت‌‌های خارجی نداشته است. ما همواره به مردم خودمان تکیه کردیم و حال اینکه شرایط به نحوی پیش برود که بخشی از مردم انگیزه‌ای برای مشارکت نداشته باشند و پشتیبانی مردمی نظام را کم کنند از موارد نابخشودنی و خطرناک است. از طرفی اینکه در نتایج و آرا چه اتفاقی افتاده و چگونه بود خیلی نمی‌توانم ورود کنم و اطلاعات زیادی ندارم، اما بعضا آمار و ارقام متفاوتی از پیشتازی نامزدها در فلان شهر منتشر می‌شد اما بعدا نتایجی که اعلام شد دیدیم که چه وضعیتی یافت.

با این تفاسیر حال پس از انتخابات چه باید کرد و به نظر شما رئیس جمهور منتخب باید چگونه عمل کند؟
همچنان که خود آقای رئیسی هم فرمودند رئیس‌جمهور همه هستند. رئیس‌جمهور همه بودن به این معنا است که در کابینه و بین همکاران به همه جناح‌ها توجه داشته باشیم. اینکه حال هر سه قوه و نهادهای عمومی مثل مجمع تشخیص، مجلس خبرگان و ... یکدست شده و بقیه طرد شوند این رویکرد به زیان کشور است. امروز جدا کردن مردم از حکومت و نظام خواست دشمن است و آنها تلاش می‌کنند که مردم را از نظام جدا کنند، اما اگر فرمایش آقای رئیسی بدین معنا باشد که وقتی رئیس جمهور همه است به همه توجه دارد و در استفاده از نیروهای با تجربه و شایسته فقط به یک جناح و گروه توجه ندارد و از همه استفاده می‌کند اینگونه بخشی از امور جبران می‌شود، اما اگر مثل دولت آقای احمدی نژاد باشد که تا آبدارچی‌های ادارات و وزارتخانه‌ها را با چه الفاظ و تعابیری بیرون کردند و بعدا هم به رغم اینکه بیشترین درآمد نفتی را داشتیم بیشترین فساد را در کشور در آن دولت و مقطع زمانی شاهد بودیم نمی‌توان چندان امیدی داشت. بنابراین ما امیدواریم که آقای رئیسی همچنان که خود گفت رئیس جمهور همه باشد به معنای استفاده از همه نیروها و جریانات و گرنه منتخب مردم در حالت عادی رئیس جمهور همه کشور است.

مــوانع و مشکلات دولت بعدی را به لحاظ اولویت بندی چه چیزهایی می‌دانید؛ اساسا مسائل اقتصادی و مـعیشتی یا امور دیگری نیز مدنظر قرار خـواهد گرفت؟

مسلما دغدغه‌های معیشتی و اقتصادی از اولویت بیشتری برخوردار خواهد بود. هر چند مباحثی که در تبلیغات و مناظره‌ها توسط آقای رئیسی و کاندیداهای پوششی اصولگرایان مطرح شد فراتر از مسائل اقتصادی بود. مسائل اقتصادی جزئی از مسائل بود و مسائل فرهنگی، بین‌المللی و برجام که بین عده‌ای خوب نبود و از آن به بدی یاد می‌کردند اما در مناظرات دیدیم که همه طرفدار برجام شدند که برجام سند بین‌المللی است که باید اجرا شود. یا لوایح FATF که باید پیش از این مجمع به تصویب می‌رساند را مورد توجه قرار دادند و تاکید داشتند. لذا صرفا نگاه آقای رئیسی و دیگران روی مسائل اقتصادی نبود. مسائل معیشتی بین همه مطرح بود و طوری مطرح می‌کردند و وعده‌‌هایی می‌دادند که بعضا شاید کمتر قابل دسترسی بود مثل یارانه 450 هزار تومانی. اما برخی چون کاندیدای پوششی بودند مجموعه صحبت‌هایشان نشان دادن در باغ سبز بود. لذا وقتی وعده‌هایی که در زمان مناظره‌ها و تبلیغات داده شد را مرور می‌کنیم اگر ده درصد این وعده‌ها نیز عملی شود ایران بهشت روی زمین خواهد شد.