اظهارات تکان‌دهنده حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات دولت احمدی‌نژاد درباره عدم‌احراز صلاحیت آیت‌ا... هاشمی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال92 با واکنش‌های گسترده‌ای در فضای سیاسی کشور مواجه شده است؛ اظهاراتی که تصمیم‌گیری در پشت پرده را نشان می‌دهد و اینکه عده‌ای برای حضور مردم در صحنه انتخابات اهمیتی قائل نیستند. مصلحی مدعی است اگر آقای هاشمی در انتخابات حضور پیدا می‌کرد حدود30میلیون رأی داشت و به همین دلیل با هزینه فایده حضور یا عدم‌حضور آقای هاشمی شورای نگهبان را متقاعد کردم که صلاحیت آقای هاشمی را احراز نکنند. «آرمان ملی» در گفت‌وگو با دکتر غلامعلی رجایی، مشاور سابق آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی جزئیات جدیدی را درباره حضور مصلحی در جلسه شورای نگهبان مورد بررسی قرار داده است. دکتر رجایی در این گفت‌وگو از سه استراتژی مصلحی در جلسه شورای نگهبان صحبت می‌کند که در سه مرحله برای آقای هاشمی در نظر گرفته شده بود. این استراتژی‌ها نیز درباره قبل از انتخابات، حین برگزاری انتخابات و پس از انتخابات بوده است. از سوی دیگر دکتر رجایی عنوان می‌کند مرحوم آیت‌ا... هاشمی‌شاهروی در جلسه مرتبط با آقای هاشمی رأی نداده است. در ادامه ماحصل گفت‌وگوی با دکتر رجایی را می‌خوانید.

آقای مصلحی وزیر سابق اطلاعات در اظهاراتی عنوان کرده‌اند در سال 92 آقای هاشمی را به دلیل احتمال بالای پیروزی در انتخابات ردصلاحیت کرده‌اند. دیدگاه شما در این زمینه چیست؟

پس از رد‌صلاحیت آقای هاشمی یکی از اعضای شورای که به آقای هاشمی ارادت داشت، جزئیات جلسه را به آقای هاشمی گفتند و آقای هاشمی از جزئیات ردصلاحیت خود اطلاع داشتند. برخی از اعضای شورای نگهبان از جمله آیت‌ا... هاشمی‌شاهرودی هم کم‌لطفی کردند و در جلسه رأی‌گیری درباره آیت‌ا... هاشمی شرکت نکردند. این مرحوم در جلسه رأی‌گیری درباره آیت‌ا... سید‌حسن خمینی نیز شرکت نکرده بودند. آقای هاشمی به خوبی در جریان جزئیات جلسه قرار داشت. آقای مصلحی با چهار معاون خود در این جلسه شرکت می‌کنند. البته وی مدعی است شورای نگهبان از آنها خواسته در جلسه حضور داشته باشند. با این وجود با حضور معاونان مصلحی در جلسه شورای نگهبان مخالفت می‌شود و وی به تنهایی در جلسه شرکت می‌کند؛ اظهاراتی که آقای مصلحی به تازگی مطرح کرده ادعاهای عجیبی است. نخست اینکه آقای مصلحی عنوان می‌کند مصلحت نظام را در نظر گرفته و دست به چنین اقدامی زده است. این در حالی است که به نظر می‌رسد موضوع فراتر از مصلحی است و وی در اندازه‌ای نیست که بخواهد مصلحت نظام را در نظر بگیرد. مصلحی حتی با رئیس‌جمهور خود نیز مشکل داشته است و چنین فردی نمی‌تواند به تنهایی نظر شورای نگهبان را درباره آقای هاشمی برگرداند. آقای مصلحی عنوان می‌کند ما احتمال می‌دادیم ایشان در کف خیابان30 میلیون رأی دارد و در انتخابات پیروز خواهد شد. این در حالی است که حضرت امام همواره به اهمیت حضور مردم اشاره می‌کردند و می‌فرمودند پابرهنگان ولی‌نعمت ما هستند. در نتیجه حضور میلیونی مردم در انتخابات یک اعتبار ویژه برای نظام بوده است. آقای هاشمی به عنوان یک چهره برجسته سیاسی با بیش از نیم قرن مبارزه سیاسی هنگامی که خود را در 79 سالگی در معرض آرای مردم قرار می‌دهد به معنای ایثار و از‌خود‌گذشتگی ایشان است. در چنین شرایطی نظرسنجی‌ها از احتمال مشارکت 70 درصدی مردم و حتی تا 90 درصدی مردم در انتخابات خبر می‌دهند. اگر آقای هاشمی در انتخابات باقی می‌ماندند شرایط تغییر می‌کرد. با این وجود آقای هاشمی پس از اعلام عدم‌احراز ایشان عنوان کردند از تکلیفی که برعهده داشتم، راحت شدم.

حضور آقای هاشمی در انتخابات چه تغییراتی را به وجود می‌آورد؟

اگر آقای هاشمی در انتخابات حضور داشتند ما شاهد مدیریت آقای روحانی در کشور نبودیم و شرایط تغییر می‌کرد. در چنین شرایطی در چینش کابینه، ارتباط با منطقه و چانه‌زنی‌هایی که توسط حاکمیت صورت می‌گرفت وضعیت متفاوتی را شاهد می‌بودیم. امروز نیز خلأ وجود آقای هاشمی به خوبی احساس می‌شود. اگر ایشان در قید حیات بودند اجازه نمی‌دادند چنین حذف‌هایی در انتخابات صورت بگیرد. موضوع فراتر از مصلحی است و همان جریانی است که سید‌حسن خمینی را نیز از حضور در مجلس خبرگان رهبری بازداشت.در همان زمان آقای هاشمی گفتند براساس آماری که ما داریم در شرایط کنونی 13 نفر در مجلس خبرگان حضور دارند که امتحان نداده‌اند. ظاهرأ برخی از فقهای شورای نگهبان نیز به این موضوع اعتراض کرده‌اند که اگر موضوع امتحان است چرا برخی بدون امتحان در مجلس خبرگان حضور پیدا کرده‌اند و چرا تنها این موضوع درباره نوه حضرت امام مصداق دارد. در آن زمان آقای کدخدایی اظهارات چند‌پهلویی را عنوان کردند. هنگامی که شورای نگهبان قصد داشت آقای هاشمی را ردصلاحیت کند در ابتدا آقای لاریجانی و حسن روحانی را فرستادند تا آقای هاشمی را از ادامه حضور در انتخابات منصرف کنند.آقای هاشمی در پاسخ گفته بودند مگر مردم مسخره ما هستند که من کناره‌گیری کنم. مردم از من خواسته‌اند در انتخابات ثبت‌نام کنم و من نیز ثبت‌نام کرده‌ام. اگر از انتخابات کناره‌گیری کنم برخلاف خواست مردم عمل کرده‌ام و چنین کاری نخواهم کرد و در صحنه می‌مانم. در آن روز بنده خودم از آقای لاریجانی استقبال کردم تا به اتاق آقای هاشمی رفتند. چون جلسه خصوصی بود من در جلسه حضور نداشتم اما پس از پایان جلسه دوباره آقای لاریجانی را بدرقه کردم و ایشان به مجلس رفتند. پس از جلسه از آقای هاشمی جزئیات جلسه را پرسیدم که ایشان گفتند آقای لاریجانی برای این آمده بود که من از انتخابات کناره‌گیری کنم که من نیز در پاسخ گفتم چنین کاری نخواهم کرد و شورای نگهبان هر تصمیمی تمایل دارد بگیرد.

در جلسه شورای نگهبان درباره آقای هاشمی چه گذشته بود؟

یکی از حقوقدانان شورای نگهبان جزئیات جلسه را به آقای هاشمی گفته بودند. خود من از ایشان در این باره سوال کردم که در پاسخ گفتند در این جلسه درباره پرونده مهدی هاشمی صحبت شده بود که این عضو حقوقدان عنوان می‌کند من با تشر گفتم در این جلسه پرونده اکبر هاشمی مطرح است نه مهدی هاشمی. نکته دیگر اینکه این یک جلسه ویژه بوده که برای آقای هاشمی و چند نفر دیگر تشکیل شده بود. سابقه هم نداشته که کسی به جلسه شورای نگهبان دعوت شود. آقای مصلحی‌، فرد مستقلی نبوده و وزیر اطلاعات دولت احمدی‌نژاد بوده که خصومت و کینه احمدی‌نژاد نیز با آقای هاشمی برای همگان آشکار است. اینکه به چه میزان مصلحی با هماهنگی احمدی‌نژاد دست به چنین کاری زده مسأله‌ای است که باید برای افکار عمومی روشن شود. یکی از افراد اصلی مخالفت با آقای هاشمی احمدی‌نژاد بوده است. شرایط به شکلی بود که احمدی‌نژاد به وزارت امور خارجه دستور داده بود مقام‌های خارجی‌ای که به ایران سفر می‌کنند نباید به ملاقات آقای هاشمی بروند و اجازه چنین کاری را نمی‌داد. از سوی دیگر اگر منصوبان آقای هاشمی سفر خارجی داشتند وزارت امور خارجه احمدی‌نژاد با آنها همکاری نمی‌کرد. در جلسه مذکور با حضور چها معاون وزارت اطلاعات به دلیل اینکه نافی استقلال شورای نگهبان است، مخالفت می‌شود. به همین دلیل مصلحی به عنوان وزیر به تنهایی در جلسه شورای نگهبان حضور پیدا می‌کند. اظهاراتی که وی به‌تازگی مطرح کرده نیز صددرصد صحیح است. یکی از اعضای شورای نگهبان همین حرف‌ها را به صورت دقیق به آقای هاشمی زده و آقای هاشمی اطلاعات این جلسه را به صورت کامل از آن عضو گرفته‌اند.

مصلحی مدعی است من در یک هزینه فایده به این نتیجه رسیده‌ام که اگر آقای هاشمی به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شوند احتمال تقابل با نظام وجود دارد. چرا مصلحی چنین برداشتی کرده است؟

مصلحی در اندازه‌ای نیست که بخواهد درباره نظام مصلحت‌اندیشی کند و در پشت این ماجرا افراد دیگری نیز وجود داشته‌اند. در جلسه مصلحی با اعضای شورای نگهبان وی سه استراتژی درباره آقای هاشمی مطرح می‌کند. در مرحله نخست وی مدعی می‌شود رأی‌آوری آقای هاشمی برای نظام هزینه دارد و بهتر است قبل از پرداخت این هزینه‌ها در همین مرحله نخست ایشان را متوقف کنیم که هزینه کمتری به همراه خواهد داشت. مرحله دوم این بوده که اجازه بدهیم آقای هاشمی در انتخابات ثبت‌نام کنند، اما در فضای انتخابات به شکلی عمل کنیم که آرای ایشان تضعیف شود. مرحله سوم این بود که اگر آقای هاشمی در انتخابات به پیروزی رسید شرایطی را به وجود بیاوریم که ایشان زیاد نتوانند کار کنند و دولت ضعیفی داشته باشند. با این اوصاف وی به اعضای شورای نگهبان گفته بود که هزینه متوقف کردن آقای هاشمی در مرحله نخست از همه مراحل کمتر و بهتر است صلاحیت ایشان را احراز نکنید. پس از اظهارات مصلحی نیز رأی‌گیری می‌شود و صلاحیت آقای هاشمی احراز نمی‌شود. آقای کدخدایی در22 خرداد92هنگامی که مطرح شد مصلحی در جلسه شورا حضور پیدا کرده عنوان کرد شورای نگهبان براساس قانون می‌تواند درباره صلاحیت افراد از دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی استعلام کند. این در حالی است که استعلام متفاوت از حضور در جلسه شورای نگهبان است. نکته دیگر اینکه آقای هاشمی نیاز به استعلام نداشته و سوابق ایشان برای همگان آشکار است.

واکنش اعضای شورای نگهبان نسبت به اظهارات آقای مصلحی چه بوده است؟

مخالفت‌هایی از سوی برخی اعضای شورای نگهبان با اظهارات آقای مصلحی صورت می‌گیرد. آقای کدخدایی نیز در روزهای گذشته عنوان کرد مخالفت‌هایی با اظهارات شورای نگهبان صورت گرفته و شرایط به شکلی نبوده که همه اظهارت آقای مصلحی مورد تأیید اعضا قرار گرفته باشد. آقای مصلحی مدعی است اعضای شورای نگهبان را متقاعد کرده به آقای هاشمی رأی ندهند. این در حالی است که این اظهارات صحت ندارد و برخی اعضای شورای با اظهارات وی مخالفت کرده‌اند. آقای هاشمی مشکل اطلاعات نداشتند و جزئیات جلسه را یکی از اعضای شورا به ایشان انتقال داده بود. شورای نگهبان باید یک‌بار برای همیشه این اتفاق تلخ را برای مردم شفاف‌سازی کند و مردم باید بدانند چه اتفاقی رخ داده که آقای هاشمی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال92 حضور نداشتند. بنده به خاطر دارم دو ماه قبل از درگذشت آیت‌ا... هاشمی از اساتید تاریخ دانشگاه‌ها دعوت کرده بودیم که اساتید در محضر آقای هاشمی دیدگاه‌های خود را به صورت آزاد مطرح کردند و در مقابل نیز آقای هاشمی صحبت کردند. در این جلسه آقای هاشمی سه استراتژی بیان شده توسط مصلحی در جلسه شورای نگهبان را بازگو و عنوان کردند براساس آماری که وزارت اطلاعات در اختیار داشته است بیش از70 درصد مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری سال92 شرکت می‌کردند و آقایان احتمال می‌دانند من با رأی بالایی به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شوم، به همین دلیل نیز صلاحیت بنده را احراز نکردند. در22 خرداد سال92 آقای کدخدایی مدعی می‌شود این یک روال معمولی است و چیز عجیبی نیست. این در حالی است که در پنجم مرداد ایشان مصاحبه دیگری می‌کنند و عنوان می‌کنند بزرگان نباید به برخی شایعات در این زمینه توجه کنند و اصل ماجرا را منکر می‌شوند. وی بیان می‌کند ما جایگاه افراد را بالاتر از این می‌دانیم که چنین موضوعاتی ساده‌انگارانه مطرح شود. منظور وی این بوده که رفتن آقای مصلحی به شورای نگهبان شایعه است و اگر کسی چنین حرفی را باور کند ساده‌انگارانه است. این در حالی است که آقای هاشمی پس از شش دهه تجربه سیاسی نمی‌تواند کسی باشد که دهن‌بین باشد و ساده‌انگارانه با مسائل برخورد کند. آقای کدخدایی در 21آبان سال95 در مصاحبه دیگری عنوان می‌کند شورای نگهبان از آقای مصلحی دعوت کرده و نهادهای رسمی باید به هم پاسخگو باشند و تنها گزارشات مردمی برای ما اهمیت ندارد. بنابراین باید از نهادهای رسمی هم دعوت کنیم و به همین دلیل از وزارت اطلاعات خواستیم در جلسه حضور داشته باشد و در این زمینه توضیح بدهد. با این وجود آقای مصلحی درباره آقای هاشمی حرفی نزده‌اند. این در حالی است که پرونده آقای هاشمی در دستور کار قرار داشته است. به همین دلیل مشاهده می‌کنیم نوعی تناقض‌گویی در اظهارات سخنگوی شورای نگهبان در این زمینه وجود دارد. از سوی دیگر عنوان می‌کنند صحبت‌های آقای مصلحی هیچ‌اثری روی اعضای شورای نگهبان نداشته است. سوال اینجاست که اگر اثر نداشته پس چرا چنین تصمیمی گرفته شده است. آقای کدخدایی در دوم دی ماه سال93 در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس عنوان می‌کند که یک دلیل خاص باعث ردصلاحیت آقای هاشمی بوده است.

در شرایط کنونی این سوال برای افکار عمومی ایجاد شده که آیا عدم‌احراز برخی افراد مانند آقای لاریجانی در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم نیز با چنین رویکردی صورت گرفته است؟یعنی عده‌ای احساس می‌کردند اگر آقای لاریجانی در انتخابات حضور پیدا کند، شرایط به شکل دیگری رقم می خورد؟

در این دوره ما با نوعی چینش انتخاباتی مواجه بودیم. در این انتخابات حضور سیدحسن خمینی به مصلحت دانسته نشد. از سوی دیگر دکتر ظریف را با انتشار یک نوار صوتی کنار گذاشتند و آقای لاریجانی و جهانگیری نیز بدون‌دلیل ردصلاحیت شده‌اند. به همین دلیل در شرایط کنونی آقای رئیسی رقیب جدی در انتخابات ندارند و نامزدهای دیگر جریان اصولگرا پوششی هستند و احتمالا در روزهای آینده از صحنه انتخابات کناره‌گیری خواهند کرد. از سوی دیگر گزینه‌هایی منتسب به جریان اصلاحات نیز گزینه‌هایی برای شکست انتخاب شده‌اند و گزینه‌هایی نیستند که بتوانند در جامعه اجماع ایجاد کنند و در انتخابات به پیروزی دست یابند. لذا بدون‌تردید اگر آقای لاریجانی و جهانگیری در رقابت‌های انتخاباتی حضور داشتند رقابت بسیار نزدیک می‌شد و احتمال اینکه انتخابات به دور دوم کشیده شود نیز وجود داشت. در چنین شرایطی ما شاهد شور و نشاط انتخاباتی بیشتری در بین مردم بودیم.