مناظره نخست،در تراز ملت ایران نبود

در حالی که چیزی کمتر از دو هفته تا برگزاری انتخابات باقی نمانده فرصت‌های مختلف برای ترغیب مردم به حضور در انتخابات و ایجاد فضای انتخاباتی در جامعه که به یک می‌سوزند و طبق بررسی‌های انجام شده توسط سایت‌های نظرسنجی با افزایش ریزش میل مردم برای شرکت در انتخابات مواجه هستیم، مناظرات انتخاباتی یکی از عرصه‌هایی است که می‌تواند نقش به‌سزایی در ترغیب مردم به حضور داشته باشد که با برگزاری مناظره اول و نقش آفرینی که هر هفت کاندیدای ریاست جمهوری در آن داشتند، بدون ارائه برنامه و تنها با نشانه رفتن دولت مستقر و متهم کردن آن به کم کاری تنها به فضای دلسردی موجود دامن زده شد، مردم انتظار داشتند حالا که کاندیداهای جناح‌های اصلاح‌طلب و اعتدالگرا به نوعی غایب هستند نامزدهای باقی مانده در فضایی صلح آمیز به بیان برنامه‌های خود بپردازند تا این شرایط برای مردم فراهم شود که بتوانند هفت کاندیدای تایید صلاحیت شده را با یکدیگر مقایسه و از بین آنها به انتخاب درست برسند، ولی آیا متهم کردن دولت و یکدیگر غیر از فرافکنی در محضر مردم شریف ایران است که سال‌هاست با سخت‌ترین شرایط دست به گریبان هستند ولی با این حال همیشه در صحنه‌ها حضور حداکثری داشته‌اند؟ آیا صدا و سیما نمی‌تواند با تشکیل اتاق‌های فکر و طرح مسائل روز جامعه، فضای مناظرات را به سمت و سویی سوق دهد که مردم برای حضور پر شور در انتخابات انگیزه پیدا کنند؟ آیا کاندیداها نمی‌توانند به‌جای طرح دعواهای سیاسی در تلویزیون یا به‌جای تکرار وعده‌های فضایی خود برای مردم برنامه‌های تدوین شده دولت احتمالی خود را شرح دهند؟ در این راستا برای ارزیابی مناظره نخست نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، سخنان اخیر مقام معظم رهبری در مورد جبران ظلم و جفایی که به برخی کاندیداها رفت و وضعیت کاندیداها با جواد امام دبیر کل مجمع ایثارگران اصلاح‌طلب و فعال سیاسی اصلاح‌طلب به گفت‌و‌گو پرداخته است که می‌خوانید.

با توجه بــه تــحولات اخیر در جامعه و صحنه سیاست انتخابات پیش رو مشارکت مردم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در حوزه انتخابات ریاست جمهوری با وضعیتی که شورای نگهبان با رد صلاحیت‌ها پدید آورد من هیچ اتفاق جدیدی که تقویت کننده مشارکت مردمی باشد نمی‌بینم، خصوصا با اولین مناظره‌ای که از 7 کاندیدای تایید صلاحیت شده شاهد بودیم، اینکه فکر بکنیم راهکار قابل قبول و ملاحظه‌ای توسط این کاندیداها ارائه شده باشد متاسفانه چیزی ندیدیم، من فکر می‌کنم با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری به‌ویژه اشاره‌ای که روی موضوع ظلمی که نسبت به برخی از کاندیداها صورت گرفته داشتند انتظاری که جامعه داشت می‌توانست با تجدید نظر آنها اتفاق خوبی رخ دهد و جامعه را دوباره ترغیب به حضور کند که متاسفانه کاری صورت نگرفت، پیشاپیش باید هرگونه ناکامی در فضای انتخاباتی پیش رو را به نام افرادی که در این مهم نقش داشتند ثبت کرد، نه احزاب و گروه‌ها و نه مردم هیچ سهمی در به‌وجود آمدن چنین فضایی ندارند.

ســخن اخیر مقام معظم رهبری در خصوص ظلم و جــفایی کـــه بـــه بــرخی کاندیداها رفت و لزوم جبران دستگاه‌هــای مسئول را چگونه ارزیابی و تبیین می‌کنید؟

صحبت‌های مقام معظم رهبری خیلی صریح، روشن و شفاف بود و اولین واکنش توئیتری هم که آقای کدخدایی داشت، این بود که ضمن پذیرش موضوع گفتند شورای نگهبان هم مصون از انجام خطا نیست به همین منظور در اولین فرصت جلسه تشکیل می‌دهند و نسبت به دغدغه‌های رهبری اقدام می‌کنند ولی متاسفانه آنچه در اطلاعیه شورای نگهبان شاهد بودیم، هیچ نسبتی در آن برای رفع دغدغه‌های رهبری و جامعه و اعاده حیثیت کاندیداهای رد صلاحیت شده دیده نشد.

چرا باید مناظره‌ها در این حد نازل برگزار شوند و بیشتر از نگاه کارشناسی، حواشی دیده می‌شوند؟
اساسا طراحی که برای مناظرات در نظر گرفته شده، طراحی درستی نیست و به نوعی این شکل از طراحی توهین هم به مردم و هم به خود نامزدهای انتخاباتی است، مگر کاندیدایی می‌تواند در عرض 3 دقیقه برنامه و راهکار خود را برای خروج از یک معضل اساسی که رئیس‌جمهوری می‌تواند برای آن برنامه‌ریزی کرده باشد به جامعه ارائه بکند و جامعه نیز دریافت خوبی از این راهکار داشته باشد و بخواهد به سمت آن کاندیدا تغییر جهتی را داشته باشد؟ اساسا این نوع مناظره و طراحی که برای آن صورت گرفته نه هیچ کمکی به اقناع جامعه می‌کند و نه امکان به تصویر کشیدن توانایی‌های آن فرد را ایجاد می‌کند و هیچ کمکی نیز به بهبود فضای جامعه برای حضور در انتخابات و اینکه بتوانیم تشخیص دهیم کدام نامزد برنامه دارد و مهمتر از آن امکان مقایسه برنامه‌های کاندیداها با یکدیگر را به ما نمی‌دهد، مناظره اول هیچ دستاورد مشخصی را به ارمغان نیاورد برنده‌ای نداشت ولی آنچه مشخص شد این است که این مناظره به هیچ وجه در تراز ملت ایران نبود.

بــسیاری از چهره‌ها از جمله آیت‌ا...سید حسن خمینی نیز به جمهوریت نظام و احتمال به خطر افتادن آن تاکید داشته‌اند‌، اساسا چرا برخی جریانات دنبال برخی رویکردهای جمهوریت گریز هستند؟

به هر حال آنهایی که نمی‌توانند در راستای منافع مردم حرکت کنند، احساس می‌کنند به سمت جمهوریت حرکت کردن هم کار سختی است چون باید مورد پذیرش مردم واقع شوند و نیازمند رای اکثریت هستند و منافع حزبی و گروهی‌شان نیز اجازه پذیرش چنین سازوکاری را نمی‌دهد، زیرا اگر قرار باشد مردم تصمیم بگیرند و انتخاب را به مردم بسپارند آنهایی که مدنظرشان هستند مردود می‌شوند. به همین جهت مردم را محدود کنند که بیایند و به انتخاب شدگان رای بدهند، چیزی که مشخص است اینکه اساسا مردم رت نباید کنار گذاشت و باید پاسبان سندی که بین مردم و نظام به عنوان میثاق وجود دارد یعنی قانون اساسی باشند و برای حفظ حق مردم که نقش نظارت بر آن را دارند، تلاش کنند. متاسفانه شاهد این هستیم که آنها پاسبان یک جریان و اندیشه‌ای هستند که هیچ تناسبی با میثاق مردم ندارد به این دلیل به سمت مسیرهایی می‌روند که مردم ناگزیر باید از صحنه‌ها خارج شوند و هر چیزی که بقایشان را به خطر می‌اندازد سعی می‌کنند، حذف بکنند اگرچه نیاز امروز این است که ابتدا قانون اساسی اصلاح شود و مدل حکومتی ما از جمهوری تغییر کند با این اوصاف این جناح تندرو بدون نیاز به این مقدمات راسا وارد عمل شده‌اند و تصمیم‌هایی گرفته‌اند و مسیری را می‌روند که در عمل هیچ تناسبی با آرمان‌های انقلاب، اندیشه‌های امام راحل (ره) ، جمهوریت و خواسته‌های مردم به طور کامل ندارد. هر حکومتی که پشتوانه مردمی خود را از دست بدهد، بقای خودش را به خطر انداخته و با بزرگترین چالش‌ها مواجه خواهد شد، امروزه بزرگترین رقیب جریان تمامیت خواه خود مردم هستند و همه چیز به خود مردم بستگی دارد که اگر اراده کنند هر ناممکنی را ممکن خواهند کرد ولی آنها از هیچ کوششی برای ناامید کردن مردم برای حضور در صحنه فروگذار نخواهند بود.

بــرخی از کاندیداها بدون در نظر گرفتن شرایط کشور و ظرفیت‌ها و واقعیت‌ها وعده‌های عملا نشدنی می‌دهند، اساسا این نوع عملکرد از چه جهت است، نمی‌دانند یا هدف دیگری را دنبال می‌کنند؟

آنچه غیر واقعی است را هیچ نام دیگری جز فریب نمی‌توان بر آن گذاشت و جناح تندرو می‌خواهد با فریب افکار عمومی برای خود رای کسب کند. اگر کشور ما منابع لازم را داشت امروز تا این حد با مشکلات مواجه و جامعه ما در فقر غوطه‌ور نمی‌شد، وضعیت جامعه ما امروز به لحاظ معیشتی کاملا مورد تهدید است و مردم در سختی شدیدی به سر می‌برند، باید در سطوح مدیریتی کلان کشور به دنبال راهکارهای منطقی باشند تا بتوانند با تامین منابع و ایجاد راه‌های سرمایه گذاری رونق اقتصادی ایجاد بکنند، که یکی از مباحث اصلی آن ایجاد تعامل با دنیا و باز کردن درهای اقتصادی و گشایش مالی از طریق منابع مالی بین‌المللی و خارجی است که متاسفانه به‌جای آن راه تعامل توسط جریان تمامیت خواه بسته می‌شود و به‌جای سیاست‌های تنش‌زدا چیزی جز بحران خلق نمی‌شود که هیچ دستاوردی برای کشور نخواهد داشت، مردم هم دیگر به تجربه این فریب‌ها را تشخیص می‌دهند. اگر ما منابع لازم را داشتیم حداقل در زیرساخت‌هایمان سرمایه گذاری می‌کردیم و یکی از مشکلات روزمان که همه هم در این هوای گرم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند بحث کمبود انرژی برق است که مردم را با خاموشی‌ها مواجه می‌کند، اگر ما به اندازه کافی تولید انرژی داشتیم مردم تا این حد در تنگنا قرار نمی‌گرفتند، علت آن این است که صنعت ما امروز تعطیل است، اگر منابع داریم چرا این منابع در زیرساخت‌ها هزینه نمی‌شوند؟، مردم به‌رغم اینکه در همه این سختی‌ها قرار گرفته‌اند می‌فهمند که این وعده‌ها و شعارها همه عوام‌فریبانه هستند و امکان عملی شدن آن نیز وجود ندارد، دولت اگر از نظر اقتصادی مشکل داشته است ضمن اینکه در به کارگیری یک تیم قوی، ضعف داشته است، دلایلی نیز برای آن وجود دارد که مهمترین آنان این است که دیگر منابعی برای دولت باقی نمانده است، وقتی دولت در تحریم شدید اقتصادی است ولی هزینه‌هایش همچنان پا برجاست، باید ابتدا به فکر راهکارهای منطقی برای تامین هزینه‌ها و ایجاد منابع بود یا وعده یارانه ده‌برابری به مردم داد؟ به فرض هم پرداخت شود در چنین شرایطی چگونه می‌توان کنترل نقدینگی انجام داد که اگر انجام نشود چیزی جز تورم رخ نمی‌دهد باز در این وضع وقتی منابع هم موجود نیست می‌خواهند نقدینگی را از کجا تامین کنند؟ لابد با افزایش قیمت حامل های انرژی از جمله بنزین! در کدام دوره افزایش قیمت حامل‌های انرژی روی قیمت سایر کالاها اثرگذار نبوده است؟ بنابراین این وعده‌های انتخاباتی نه تنها عملی نیستند و مشکلی را نمی‌توانند حل بکنند بلکه شکی نیست که بر مشکلات هم اضافه می‌کنند.

صحبت‌های آقایان مهرعلیزاده و همتی نشان داد که می‌توانند گزینه‌های مدنظر اصلاح‌طلبان باشند و مردم را به مشارکت دعوت کنند، از نظر شما در روزهای آینده شاهد حمایت اصلاح‌طلبان و سرمایه اجتماعی آنان از این کاندیداها خواهیم بود؟

اصلاح‌طلبان مستقل از مردم و جامعه نیستند و منتظر واکنش جامعه هستند اگر واکنش مثبتی را نسبت به این دو کاندیدا شاهد بودیم آن وقت می‌تواند مورد نظر و بررسی در جبهه اصلاحات قرار بگیرند، پیش از اینکه جامعه نپذیرد و تجدید نظر نکند اصلاح‌طلبان هم با توجه به مسیری که تا به امروز آمده‌اند تصمیمی نمی‌گیرند.
دیدگاه شما درباره برخی که می‌گویند جریاناتی به دنبال یکدست شدن حاکمیت پس از انتخابات هستند چیست؟

برخی جاها مشخصا همین الان هم یکدست شده است و در حال مسدود کردن آخرین راه‌های باقی مانده برای مردم در زمینه تصمیم‌گیری هستند.

وضعیت و تاثیر موضوعات بین‌المللی چون احیای برجام در انتخابات 1400 به چه صورت است؟
وضعیت برجام و کرونا و تحریم از بحث‌های جدی است که اکنون هم کل نظام درگیر آن است، اما همانطور که قبلا هم گفتم به عنوان مثال مناظرات و سوالات آن مهندسی شده بود و در آن هیچ صحبتی از موضوعی به این مهمی به میان نیامد و در سوالات نیز جایی نداشت، وقتی FATF که بحث ارتباط پولی و مالی ما با دنیاست قطع می‌شود، وقتی برجام تعیین تکلیف نشود، وقتی تحریم‌ها برطرف نشود، هیچ گشایشی در معیشت مردم اتفاق نمی‌افتد و موضوعاتی از این دست، هیچ کجای مباحث مناظره جای نداشت، اگر قرار است با همین فرمان پیش برویم و اگر نخواهیم چالش‌هایی که مردم با آن مواجه هستند را حل بکنیم، پس کجا می‌خواهیم به این موضوعات برسیم؟ موضوعات بین‌المللی اثر قابل توجهی روی انتخابات پیش رو دارند، زیرا در ارتباط مستقیم با حل شدن مشکلات معیشتی مردم هستند که در قاعده جامعه قرار گرفته‌اند و همین قشر باید پای صندوق‌ها بروند.