به گزارش سایت روزنو،رادیو آلمانی "دویچلند فونک کولتور" که به دلیل پخش برنامه های فرهنگی و سیاسی از دهه 90 میلادی در آن کشور شهرت یافته است در گزارشی درباره تحولات ایران از جمله مذاکرات هسته ای و انتخابات ریاست جمهوری و پیامدهای آن می نویسد:"تاکنون ایران 16 برابر بیش از حد مجاز ذکر شده در برجام به غنی سازی اورانیوم پر داخته است.

ایران به طور مداوم به احتمال دستیابی به سلاح هسته ای نزدیک شده است. "کورنلیوس آدباهر" استاد علوم سیاسی دانشگاه برلین و پژوهشگر موسسه کارنگی که با مسائل ایران آشناست درباره تحولات اخیر آن کشور با "دویچلند فونک کولتور" گفتگو کرده است.

او معتقد است ایران نمی خواهد به سلاح هسته ای دست یابد چرا که رهبران ایران می دانند در آن صورت وجهه ای به شدت منفی پیدا خواهند کرد و چنین وضعیتی به نفع شان نخواهد بود. ایران از زمان خروج امریکا از برجام اقدامات بسیار حساب شده و دقیقی را انجام داده و به گونه ای گام برداشته که بازگشت پذیر باشد.

گام های ایران واکنشی به عدم رفع تحریم ها بوده اند. آدباهر در پاسخ به این پرسش که گره اصلی در جریان مذاکرات ایران و امریکا بر سر برجام چیست می گوید:"اختلاف در مورد گام های دقیقی است که دو طرف باید بردارند.

البته دست کم دو طرف توافق کرده اند که باید برنامه ای را ارائه دهند که بازگشت تدریجی به برجام را امکان پذیر سازد. مشکلاتی از نظر سیاسی و گاهی از نظر فنی در مسیر مذاکرات وجود دارند پرسش هایی که در حال حاضر طرفین در حال مذاکره درباره آن هستند.

قطعا یکی از نکاتی که امریکا می خواهد گنجاندن موضوع حمایت ایران از گروه های نیابتی در منطقه و برنامه موشکی ایران است. این دو جنبه در زمان مذاکرات هسته ای دولت ایران با دولت اوباما مطرح نشد. در آن زمان این موضوعات عمدا کنار گذاشته شدند چرا که در صورت مطرح شدن آن چشم انداز توافق هسته ای از بین می رفت.

ایده اصلی این بود که در حوزه هسته ای توافق صورت گیرد و پس از اجرای موفقیت آمیز در سایر حوزه ها نیز مذاکره و توافق امکان پذیر شود. خروج امریکا از برجام در دوره ترامپ باعث شد تا مفاد برجام با موفقیت اجرا نشوند. به همین خاطر، مسائل مرتبط با برنامه موشکی ایران و نقش آن کشور در منطقه کماکان باز ماندند و رویارویی با آن دشوارتر شده است.

با این وجود، برای آن که بتوان درباره این مسائل بحث کرد نیاز به توافقی اساسی در مورد مسئله هسته ای داریم. دو طرف ایران و امریکا باید در مورد بازگشت به توافق هسته ای با یکدیگر توافق کنند سپس می توانند در مورد موضوعات منطقه ای و موشکی با یکدیگر مذاکره کنند".

این تحلیلگر سیاسی معتقد است که ایران از توانایی های هسته ای در حال رشد خود در جریان گفتگو با قدرت های غربی به عنوان اهرم چانه زنی استفاده خواهد کرد. او می گوید:"اکنون ایران در جریان مذاکرات هسته ای می تواند خود را به عنوان یک کشور نوظهور از نظر هسته ای کشوری که هنوز بمب اتمی ندارد اما می تواند به سرعت به فناوری و قابلیت ساخت آن دست یابد نشان دهد و قوی تر به نظر برسد.

آدباهر معتقد است که پایان یافتن تحریم ها هدف اصلی رهبران ایران از مذاکرات هسته ای اخیر است چرا که آنان می دانند تحریم تا چه میزان آسیب جدی بر اقتصاد ایران وارد ساخته است. با این حال، اجماع بر سر جزئیات توافق تازه میان ایران و دولت بایدن بسیار دشوار خواهد بود.

آدباهر می گوید به احتمال زیاد یک تندرو (رئیسی) رئیس جمهوری ایران خواهد شد. او اشاره می کند رئیسی و تندروهای اطراف او مطمئنا ترجیح می دهند موفقیت در مذاکرات هسته ای به نفع آنان ثبت شود تا روحانی رئیس جمهوری فعلی و میانه رو ایران نتواند آن را دستاورد دولت خود معرفی کند. آدباهر اشاره می کند انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایران نقطه عطفی خواهد بود چرا که رئیسی به دنبال سخت گیری بیش تری در عرصه داخلی خواهد بود اما مطمئنا تغییری در کلیت نظام سیاسی ایران ایجاد نخواهد کرد. او چهار سال پیش در مقابل روحانی شکست خورد اما این خیلی هم برای او بد نبود و گویا تنها نوعی گرم شدن او برای رقابت اصلی بود. او سپس رئیس قوه قضائیه شد و اکنون نامزد اصلی در انتخابات قلمداد می شود که احتمالا در خلاء قدرت قریب الوقوع نقش مهمی را ایفا خواهد کرد".

آدباهر درباره طیف بندی های سیاسی در داخل ایران می گوید:"اصلاح طلبان، اعتدال گرایان و تکنوکرات ها همگی حامی نظام جمهوری اسلامی ایران هستند. آنان می خواهند یا دست کم می خواستند از درون تغییراتی را ایجاد کنند اما آنان نمی خواهند ساختارها و بنیان های اساسی یک حکومت دینی را تغییر دهند. این ویژگی اصلی آنان است که تفاوتی جدی با محافظه کاران ندارد. در سیاست داخلی اختلاف نظرهایی میان آنان وجود دارد.

اعتدال گرایان و اصلاح طلبان از آزادی های مدنی بیش تر حمایت می کنند اما اصل اساسی همه این نیروها پایبندی به نظام جمهوری اسلامی ایران و تلاش برای بقای آن است. البته امروز دیگر روحانی اصلاح طلب خوانده نمی شود.

او شعار میانه روی در سطح سیاست خارجی را داده بود و در سال 2013 میلادی برای حل بحران هسته ای و لغو تحریم ها پیشتاز بود. با این وجود، فراتر از مذاکره هسته ای که در سال 2015 به برجام منتهی شد و تنها دستاورد او بود روحانی نتوانست در زمینه پرونده موشکی ایران و درگیری در یمن و سوریه کاری انجام دهد چرا که تصمیم گیری درباره آن پرونده ها برعهده نهادی خاص است نه شخص رئیس جمهور".

این تحلیلگر سیاسی می افزاید:"میزان مشارکت مردم در انتخابات ایران همواره تعیین کننده بوده است. مشارکت این دوره پایین خواهد بود و این امر باعث تعمیق شکاف میان مردم ایران و نظام سیاسی و دور شدن آن دو از یکدیگر خواهد شد به خصوص آن که رئیسی احتمالا هیچ برنامه و دستورالعملی برای حل بحران اقتصادی ایران نخواهد داشت.

این انتخابات نقطه عطفی واقعی است. انتخابات در ایران هیچ گاه از نوع انتخابات در دموکراسی های اروپایی یا امریکا نبوده است. انتخابات در ایران همواره بیانگر مشروعیت بخشی به سیستم سیاسی حاکم از سوی مردم از طریق مشارکت بالای رای دهندگان بوده است.

در گذشته همواره برای سیاستمداران جمهوری اسلامی ایران مهم بود که میزان بالایی از مردم رای دهند فارغ از آن که چه فردی در نهایت پیروز می شد. اکنون اما یک نامزد بسیار محافظه کار برنده خواهد شد اما احتمالا با مشارکت بسیار پایین رای دهندگان. این موضوع بیانگر آن است که شکاف میان مردم و سیستم سیاسی در ایران افزایش یافته است. این یک نقطه عطف واقعی است".

او می افزاید:"نظام سیاسی ایران براساس مشارکت رای دهندگان بنا نهاده شده است. با این حال، در این دوره با فهرست بد تنظیم و تعیین شده نامزدها از سوی شورای نگهبان به نظر می رسد سیستم سیاسی ایران خود خویش را در گوشه دیوار قرار خواهد داد چرا که در نهایت به هیچ وجه انگیزه ای در مردم برای رای دادن وجود ندارد".

او درباره رئیسی می گوید:"سیستم به روحانی با دیده تردید می نگریست و نگران از این بود که او بتواند تغییراتی هر چند نسبی را ایجاد کند. او گاهی اوقات از لزوم برگزاری همه پرسی و تغییرات ساختاری صحبت می کرد. اکنون اما سیستم معتقد است ریاست جمهوری رئیسی می تواند این اطمینان را ایجاد کند که هیچ رویدادی مشابه گلاسنوست (ایجاد فضای باز، اصلاحات سیاسی و مشارکت بیش تر مردم) و پروستریکا (اصلاحات اقتصادی به سوی حمایت از بخش خصوصی) رخ داده در دوران اتحاد جماهیر شوروی این بار در درون ایران به وقوع نخواهد پیوست.

این محاسبه را می توان در رد صلاحیت نامزدهای با پیشینه نظامی نیز مشاهده کرد. به نظر می رسد فهرست تنظیم شده بسیار محاسبه گرانه بوده است. مقام های عالی نظام به این نتیجه رسیدند که اکنون نیازی به حضور رئیس جمهوری نظامی وجود ندارد. نیاز فعلی به رئیس جمهوری محافظه کار است و چه بهتر که این فرد یک روحانی باشد در غیر این صورت ممکن بود افزایش قدرت نظامیان و نهاد خاص بسیار زیاد باشد که می توانست تهدیدی برای روحانیون قلمداد شود. در نتیجه فهرست تعیین شده یک تصمیم گیری جهت دار بود".

آدباهر در پاسخ به این پرسش که آیا امکان به نتیجه رسیدن توافق هسته ای پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران وجود دارد یا خیر می افزاید:"برای مدت زمانی طولانی ناظران مذاکرات هسته ای انتظار داشتند که پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران این دور از مذاکرات به نتیجه رسد.

تحقق این انتظار غیر ممکن نیست. سوال این است که بیش از هر چیز از منظر سیاسی مقام عالی رهبری ایران چه رویکردی در قبال مذاکره هسته ای خواهند داشت؟ آیا مقام عالی رهبری می خواهند پیش از انتخابات مذاکرات با موفقیت همراه باشد و به مردم کشور نشان داده شود که همه چیز در حال پیشرفت است و آن کشور در آستانه لغو تحریم هاست یا آن که ترجیح می دهند که نتیجه احتمالی تنها پس از به قدرت رسیدن رئیس جمهوری محافظه کار به عنوان موفقیتی اولیه حاصل شده و گفته شود:"رئیس جمهوری میانه رو (روحانی) موفق نشد مذاکرات هسته ای را به نتیجه رساند.

این رئیس جمهوری محافظه کار است که موفق شد با امریکا به توافق دست یابد". فراتر از همه چیز شما باید شرایط سیاسی و تاکتیکی داخلی ایران را بسیار جدی بگیرید".

رادیو "دویچلند فونک کولتور" در ادامه این گزارش این پرسش را مطرح می کند که ایران دارای مشکلات عظیمی است بحران اقتصادی، بیکاری بالا، تورم، فساد و شیوع کرونا که بیداد می کند. آیا محافظه کاران و شخصی مانند رئیسی برنامه ای برای حل این معضلات و بحران ها دارند؟ آدباهر می گوید:"تصمیم گیری های کلان در ایران برعهده رئیس جمهور نیست و هیچ ارتباطی با دولت ندارد از جمله تصمیم گیری درباره دریافت یا عدم دریافت واکسن از کشورهای غربی.

انتخاب رئیسی نیز تغییری در این وضعیت ایجاد نمی کند. در مورد توافق هسته ای نیز تصمیم گیری در بالاترین سطح یعنی از سوی مقام عالی رهبری صورت می گیرد. اکنون لغو تحریم ها قطعا به نفع ایران است و مقام عالی رهبری ایران نیز از این موضوع آگاه هستند.

در نتیجه، صبر کردن تا روی کار آمدن یک رئیس جمهوری محافظه کار زمان مناسبی برای اعلام موفقیت اولیه توافق هسته ای خواهد بود تا از این طریق بتوان از مزایای توافق بهره مند شد. تا امروز رهبران ایران نخواسته اند گامی مشابه کره شمالی را بردارند.

آنان تجربه های مختلف را مطالعه می کنند و از آن درس می گیرند. آنان مثال لیبی را نیز دیده اند جایی که برنامه هسته ای و تسلیحاتی خود را رها کرد و سپس رژیم قذافی سرنگون شد. همه این موارد در تهران مورد بحث قرار می گیرند تا تصمیم گیری درباره این که کدام مسیر انتخاب شود صورت گیرد.

وضعیت ایران متفاوت از کره شمالی است و رهبران ایران این موضوع را به خوبی می دانند. ایران می خواهد کشوری در آستانه ساخت بمب اتمی به نظر رسد و این موضع را حفظ کند تا کشورهای همسایه همیشه مجبور باشند از ترس این که ایران می تواند بمب اتمی بسازد در رفتارشان محتاطانه عمل کنند. در واقع، ایران قصد دارد این حس ترس ایجاد شود اما در نهایت به سلاح هسته ای دست نخواهد یافت چرا که متوجه عواقب بین المللی آن خواهد بود".

آدباهر با اشاره به چشم انداز روابط ایران با دولت های منطقه می گوید:"خطوط قدیمی رقابت و درگیری میان کشورها در خاورمیانه با انتخابات ایران به پایان نخواهند رسید. دشمنان دیرینه ایران یعنی عربستان سعودی و امارات متحده عربی دوباره به یکدیگر نزدیک می شوند.

اسرائیل روابط خود را با دولت های عربی بهبود خواهد بخشید. در این میان، آلمان با روابط سنتی ای که با ایران دارد می تواند به ارتقای سطح گفت و گو میان ایران با دولت های عربی منطقه کمک کند. موضوع برای گفتگو به اندازه کافی وجود دارد از مقابله با شیوع کرونا گرفته تا مسائل زیست محیطی، امنیت دریایی و صادرات نفت.

آلمان باید همانند مذاکرات هسته ای که در کنار سایر قدرت های اروپایی از جمله فرانسه و بریتانیا حاضر شده میان ایران و کشورهای منطقه نیز در هماهنگی با سایر دولت های اروپایی عمل کند. هم چنین، نباید فراموش کرد که گفتگوی ایران و عربستان از دوره روحانی با هماهنگی دستگاه های امنیتی و موافقت مقام عالی رهبری آغاز شد در نتیجه، گفتگوهای منطقه ای می توانند ادامه یابند تنها تفاوت آن این است که یک دولت محافظه کارتر در ایران آن را ادامه می دهد".

این تحلیلگر سیاسی دانشگاه برلین در پاسخ به این پرسش که آیا ارتباطی میان آتش سوزی های اخیر در پالایشگاه های ایران با انتخابات ریاست جمهوری آن کشور می بیند این موضوع را رد کرده و می افزاید:"گمان می کنم بیش از آن که به انتخابات ربط داشته باشد مربوط به مذاکرات وین و مهم تر از آن رقابت اسرائیل و ایران باشد. اسرائیل و ایران مدت هاست که در حال جنگ نیابتی در خاک سوریه هستند.

در همان حال، یک جنگ سایبری میان ایران و اسرائیل در جریان است طرفین به تاسیسات یکدیگر متقابلا حمله می کنند به زیرساخت ها، بنادر، مراکز تامین و تصفیه آب و اقدامات خرابکارانه علیه تاسیسات هسته ای ایران را نیز باید در این راستا ارزیابی کرد. می توان انفجارهای اخیر را نیز در این راستا دید این یک پیام برای ایران از سوی اسرائیل است:"شما آسیب پذیر هستید. ما می توانیم در هر مکان و زمانی با شما رویارو شویم از تاسیسات نفتی و دریایی گرفته تا پالایشگاه ها".