ظلم شورای‌ نگهبان با عذرخواهی «جبران» می‌شود یا احراز صلاحیت؟

رهبر معظم انقلاب در سخنانی مهم به موضوع ردصلاحیت های اخیر شورای نگهبان ورود کردند. ایشان فرمودند: « به بعضی از افرادی که صلاحیتشان احراز نشد، ظلم و جفا شد و به آنها یا خانواده‌هایشان که خانواده‌های محترم و عفیفی بودند، نسبتهای خلاف واقع داده شد که بعداً  ثابت شد آن گزارشها غلط و خلاف است. »

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به انتشار این موارد در بین مردم و در فضای مجازیِ رها و بدون قید و بند، تأکید کردند: «حفظ آبرو جزو بالاترین حقوق انسانها است بنابراین خواهش و مطالبه من از دستگاههای مسئول این است که مواردی را که گزارش خلاف واقع راجع به فرزند یا خانواده کسی داده شده، جبران کنند.»

تفسیرها و واکنش ها به بیانات معظم له از همان دقایق ابتدایی آغاز شد و بسیاری علی لاریجانی را مصداق این تذکر رهبری به شورای نگهبان دانستند، برخی نیز از احتمال تایید صلاحیت چهره هایی دیگر چون پزشکیان و جهانگیری روایت کردند.

پس از سخنان رهبر انقلاب درباره ردصلاحیت شدگان کلاب هاوسی با  موضوع «بررسی بیانات رهبر انقلاب، صحنه انتخابات عوض می شود؟»  برگزار کرد که مشروح آن را می خوانید؛

رهبری با نگاهی که رای مردم را تزئینی می داند مخالفند 

*محمدعلی آهنگران، فعال سیاسی

سخنان امروز ایشان نشان داد اساس جمهوری اسلامی بر پایه نظر مردم است. نکته دوم پذیرش برخی دلخوری ها از ناکارامدی های نظام است و راه پذیرش این دلخوریها را رای دادن و آمدن پای صندوق دانستند. این نشانه بلوغ یک نظام سیاسی است که نارضایتی ها را بپذیرد و به فکر چاره بیفتد.مطلب سوم این که سخنرانی امروز یکی از اصلاح طلبانه ترین سخنانی است که یک رهبر می تواند بیان کند. شورای نگهبان در هر دوره ای از نگهبان عملکرد مورد انتقادی داشته است. سخنان امروز اینکه مقام معظم رهبری شیوه و روش شورای نگهبان را به ضرر نظام می دانند.

نکته آخر هم اشاره ایشان به گزارشهای خلاف واقع نهادهای اطلاعاتی است. این هم از فرازهای سخنان ایشان است. دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی اختیاراتی دارند ولی کنترل کردن این اختیارات و گزارشهای خلاف واقع و اعاده حیثیت به نظر می آید سرفصل مهمی است و فتح بابی است که اساسا ما به نظام اطلاعاتی خود باید بازنگری کنیم. گزارشهایی که از نهادهای اطلاعاتی به شورای نگهبان می آید و احساس می کند این گزارشها درست است و بدون بازیابی آن را مبنای عمل کند، این شیوه باید از عملکرد شورای نگهبان و برخی دستگاه های اطلاعاتی برداشته شود. به نظر می رسد این سخنان نه فقط این انتخابات و هم انتخاباتهای آینده و هم برخی روشهایی که دستگاه های اطلاعاتی برای برخی گزارشها دارند و برخی تاثیراتی که این گزارشها برای آینده سیاسی برخی افراد دارد تغییر می کند.

همه در شوک فرمایشات رهبر انقلاب

*حسن لاسجردی

الان همه در شوک فرمایشات رهبر انقلاب هستند و انتقاداتی که به عملکرد شورای نگهبان می شد، نقطه ارجاع به رهبر انقلاب بود. اصل این موضوع که بلوغ سیستم و نظام در رغبت به اصلاح خود بسیار بهجت انگیز است. درباره مشارکت مردم در انتخابات همیشه یکی از دغدغه های مردم بوده است. قابلیت سیستم به پذیرش خطاهای خود است. کسانی که به ولایت فقیه ایراد می گرفتند الان می توانند به عنوان یک نقطه قوت نظام اسلامی از ورود ولایت فقیه نگاه کنند. توان و هنر بازسازی اطلاعات هم مسئله مهم دیگری است. شورای نگهبان نهاد فراقوه ای است و می تواند به عملکرد خود نگاه کند. ممکن است مجموعه داده ها موجب خلل در تصمیمات شود و این که رهبر انقلاب که در شورای نگهبان نفوذ دارد تلاش برای اصلاح این رویه دارد. این اصلاحیه می تواند بخشی از ایرادات شورای نگهبان را حل کند که مورد نیاز جامعه است. نکته آخر هم این که سیستم های نظارتی ما به ویژه در مباحث انتخابات و مسایل کلیدی جامعه بعضا دارای خلا یا مشکلات و فواصلی هستند که باید حل شود و ورود رهبر انقلاب ناظر بر این است که دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی باید عملکرد خود را اصلاح کنند هم مهم است.

شورای نگهبان چطور این ظلم خود را جبران خواهد کرد؟

*عبدی، روزنامه نگار 

من در دقایق اخیر به ساختار شورای نگهبان فکر می کنم و این که عده ای فقیه تصمیمی را گرفتند که نتیجه آن ظلم و جفا است. آقای کدخدایی با حمایت از شورای نگهبان گفتند مخالفت با این شورا امری غیرقابل قبول است. حسین شریعتمداری درباره عدم احراز صلاحیتها گفت این کار اوج نجابت شورای نگهبان است.

آقای مرتضی آقاتهرانی گفته بود نباید اعتراض کنید. افراد ردصلاحیت شده باید خود را اصلاح کنند. آیت الله مجتهد شبستری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت هیچکس حق اعتراض به نظر شورای نگهبان را ندارد و در واقع ساکت کردن صدای منتقدان از سوی افراد روحانی است که لباس دین به تن دارند. وقتی می شنوید ظلم و جفا به مردم است، فارغ از این که در خصوص چه کسی گفته شود، این که ظالم یا مظلومی است و این استیفای حق به گوش رهبری انقلاب برسد، به این فکر می کنم به چه کسانی ظلم شده که نتوانسته اند حقوق خود را استیفا کنند.

با این سخنان رهبری، روی دیگری از انتخابات ۱۴۰۰ را خواهیم دید و منتظر این می شویم که شورای نگهبان با چه ادبیات و نگاهی قرار است این ظلم و جفای خود را جبران کند. آیا اساسا این ظلم و جفا قابل جبران است؟ نه فقط در حق آقای لاریجانی بلکه در حق کسانی که به آنها تهمتهای زیادی در جریان تایید صلاحیت ها زده شد. اگر این نامزدها که قطعا به گردونه رقابتها بازمی گردند حق آنها چگونه در سهم خواهی از تبلیغات تلویزیونی و صدا و سیما مشخص می شود؟

در صدا و سیمایی که خود را منسوب رهبری می داند و هر چه خود تشخیص دهد عمل می کند. در خصوص فرزندان آقای لاریجانی و شایعه ای که درباره اقامت فرزند او در آمریکا منتشر شد خبرگزاری فارس جزو پیشروهای این شایعه سازی بود و عملکرد این خبرگزاری مشخص است، باید دید کسانی که به این جفا دامن زدند از جمله کسانی که به سیستم امنیتی دامن زدند (در جریان مازیار ابراهیمی به اشتباه به اتهام ترور دانشمندان هسته ای به زندان افتاد و شکنجه شد) چطور این خطاها جبران می شود و آیا اساسا کسانی که در قامت تصمیم گیری قرار دارند اعتقادی به سرای باقی دارند؟

سخنان رهبری یادآور خطبه نماز جمعه خرداد ۸۸ بود 

*روح‌الله جمعه‌ای، مشاور وزیر کشور

 مقام معظم رهبری برای اینکه یک مسیری ایجاد شده بود و واقعیت و حقیقت نظام جمهوری اسلامی ایران درباره مردمسالاری دینی شبهه ایجاد شده بود، نظام را به مسیر برگرداند. فرمایشات ایشان من را یاد خطبه جمعه ۲۹ خرداد ۸۸ انداخت و ایشان نسبت به جفایی که به مرحوم آیت الله هاشمی و آقای ناطق نوری شده بود، موضوع را اصلاح کردند. باید این فرمایشات را فارغ از مصادیق نگاه کنیم. اتفاقات و رویدادهای آینده را هم باید در همین زاویه نگاه کرد و این که جمهوریت نظام را باید در اسلامیت دید و اسلامیت در جمهوریت نهفته است و نمی توان ایندو را تفکیک کرد. نکته بعدی این است که اگر چه نهادهای حاکمیتی وظیفه و مسئولیتی دارند باید با دقت و اشرافیت به این مسئولیت بنگرند. نه تنها این تصمیمات بازتاب شخصی دارد بلکه تاثیر زیادی روی مردم نسبت به تحکیم حاکمیت دارد و ایشان تذکر داد نهادهای حاکمیتی باید با مسئولیت بیشتری و دقیقتر به مسئولیت خود بپردازند. ایشان فرمودند ناتوانی ها نمی تواند رافع مسئولیت باشد. سخنان ایشان دارای مسایل حقوق اساسی است که می تواند منشا تجدیدنظر در مسایل حاکمیتی باشد.

صحنه انتخابات تغییر می کند

*احمد بیگدلی، نماینده ادوار مجلس

حکم حکومتی قبلا هم در سال ۸۴ سابقه داشته است و چیز تازه ای نیست. برخی دوستان باید رعایت کنند. هر کسی ممکن است اشتباه کند یا در پرونده هر کسی اشتباهاتی شده است. فرمایشات رهبری نکات مهمی داشت. با توجه به حداقل مشارکتی که داشت اتفاق می افتاد و بحث جمهوریتی که مدنظر ایشان بود و چند روز پیش هم بزرگان نظام از جمله آقاسیدحسن خمینی فرمایشاتی داشتند، رهبر انقلاب بحث جمهوریت و جمهوری اسلامی ایران را به صورت واضح شفاف و تبیین فرمودند.

صحنه انتخابات تغییر می کند. امروز یا فردا شورای نگهبان جلسه اضطراری می گذارد و مجددا بررسی های انجام می شود و روی یک فرد تصمیم گرفته نمی شود بلکه روی ۴-۵ نفر دوباره بررسی صورت می گیرد. امیدوارم بر آقای لاریجانی احتمالا آقای دکتر پزشکیان و آقای دکتر جهانگیری تایید می شوند و بحث مردمسالاری دینی را داریم. بزرگان دین جلوی اشتباهاتی را می گیرد. کسانی که تصمیم گرفتند معصوم نیستند و می توانند اشتباه مرتکب شوند. بهترین زمان و فرصت این اتفاق افتاد. انتخابات سال ۷۶ را در نظر بگیرید و طی ۴-۵ روز آقای خاتمی رئیس جمهور شد. در انتخابات دیر نشده است و مناظره ها از فردا شروع می شود. افرادی هم که پیش بینی می شود برگردند معروف هستند و همه مردم ایشان را می شناسند و این که در ۱۰ روزه قبلی بودند یا نبودند اثری در رای شان ندارد. آقایان لاریجانی، جهانگیری و پزشکیان را همه مردم می شناسند و حتی در ۴ روز آخر انتخابات اگر اعلام حضور می کردند می توانستند رای مردم را جلب کنند. این به نفع مردم و خواسته های آنان است و امیدوارم مردمسالاری دینی به طور کامل اتفاق بیفتد و این که هر کس می تواند برای مردم قدمی بردارد، تایید شود.

تذکر رهبری نباید به یک عذرخواهی تشریفاتی منجر شود

*عمار کلانتری، روزنامه نگار

ورود رهبری و صحبت ایشان متکی به گردش کار مشخصی است که در دفتر ایشان انجام شده و ناشی از پیگیری های آنان بوده. این از یک سو ضعف سیستم اطلاعاتی کشور را می رساند و از سوی دیگر ضعف سیستم اطلاعاتی را می رساند باز هم ناشی از گزارشهای نادرست بوده است. این که یک سیستم با گزارش نادرست می تواند سرنوشت یک کشور را دچار مشکل کند، باز هم مشخص است باید در این سیستم ها تجدیدنظر شود. 

نکته دیگر این است که شیوه عجیب ردصلاحیت در انتخابات امسال با شیوه رهبری که نوعا به رای مردم باورمند و متلزم بودند، از جمله در سال ۹۲ که دیدیم که آقای روحانی با میزان اندکی بالاتر از ۵۰ درصد برنده شدند، در تعارض است. سخنان رهبری با سابقه ایشان در اتکا به آرای عمومی می خواند. اگر این صحبت ایشان منجر به نتیجه عملی نشود و صرفا یک عذرخواهی لفظی و تشریفاتی باشد، پیامدهای خوبی ندارد.

کدهای رهبری به سمت تایید صلاحیت لاریجانی است

*بهروز نعمتی، نماینده ادوار مجلس

با توجه به فضای جامعه نخبگانی و مردم خوشحال شدم با منویات مقام معظم رهبری موج جدیدی در کشور ایجاد شد و امیدوارم همه آنهایی که حقشان است در انتخابات به عنوان نامزد حضور داشته باشند، شورای نگهبان تجدیدنظر کند. مقام معظم رهبری مبنای خوبی برای این دوستان گذاشتند و اصلاح را در مقابل آنها قرار دادند. تذکر همیشه مفید است. تذکر مقام معظم رهبری می شود امید را به جامعه برگرداند. فضا به گونه ای است که همه دوستانی که حقشان است به انتخابات برگردند.

کدهایی که مقام معظم رهبری دادند به سمت آقای لاریجانی رفت. نظام ما رنگین کمانی است که همه سلایق را دربرمی گیرد. هنوز هم جا هست که نیروهای دیگر هم وارد میدان شوند.

کدهای ایشان امروز بیشتر به آقای لاریجانی می خورد و فضاها به گونه ای است که نگاه ها به این سمت و سو است. اعتقادم این است که حالا با این اتفاق، همه نگاه های سیاسی باید دچار تغییر شوند. باید شورای نگهبان از همه دوستانی که در احراز صلاحیتها ظلم شده باشد، عملکرد خود را اصلاح کند. با حضور حداکثری مردم مشروعیت نظام تقویت می شود.

حالت قدسی شورای نگهبان از سوی شخص اول نظام زیر سوال رفت

*سیدمرتضی علوی، روزنامه نگار

اتفاق نادری افتاد و حالت قدسی شورای نگهبان توسط شخص اول مملکت زیر سوال رفت. اشاره ایشان به دستگاه های امنیتی هم به نوعی شورای نگهبان را تطهیر کرد. تلنگر رهبری این فضا را بازتر می کند و پالایشی در دستگاه های امنیتی اتفاق می افتد و باید دید کدام دستگاه امنیتی این گزارش خلاف واقع را به رهبری داده است. نکته بعدی این است که ایشان در روز ۱۴ خرداد نکات کلیدی و مهمی را مطرح کرده اند به نظرم شور و شوق انتخاباتی در بین مردم ایجاد می کند و فضای انتخاباتی را ایجاد می کند. به نظرم می رسد این بازگشت تنها مربوط به آقای لاریجانی نیست و ایشان نمی پذیرد تنها وارد رقابتها شود. آقای احمدی نژاد، آقای پزشکیان، آقای لاریجانی و دیگران هم هستند. به نظر می رسد به این ۷ نفر کسی اضافه نمی شود.

باید فکری برای شورای نگهبان و دستگاه های امنیتی شود

*امیر پسنده پور

فروکاستن بحث به این که آقای لاریجانی بازمی گردد یا نه، ظلم به واقعیت بزرگ است. گزارش غلط بر اساس گزارش سازمان اطلاعات سپاه رفته است. آقای لاریجانی هم اعلام کرد این گزارش توسط وزارت اطلاعات رد شده است. بحث اول دستگاه های موازی اطلاعاتی است. بحث دوم شورای نگهبان است. 

نقد اساسی به این شورا وارد است و رهبری باید بازنگری و تجدیدنظر در عملکرد منسوبان خود کنند. آقای لاریجانی به عنوان یک شخصیت سیاسی برجسته می تواند ظلمی که بر او شده را به گوش مردم برساند ولی متهمان محیط زیستی که دستگاهی می گوید اینها جرم جاسوسی ندارند ولی دستگاه دیگری می گوید جرم جاسوسی مرتکب شده اند چه باید بکنند؟ رهبری باید فکری به حال شورای نگهبان و سیستم اطلاعاتی و امنیتی کند که هر وقت اراده کنند هرکسی که خلاف طبع این شورا و دستگاه ها است را از زندگی سیاسی ساقط کنند.

لزوم تغییر در ساختار شورای نگهبان

*امید سلیمی بنی، کارشناس حقوق

فرمایشات امروز مقام معظم رهبری نشان داد نظامی که ولایت فقیه دارد بن بست ندارد و اگر کارکرد سازمانها و نهادها مختل شود، مقامی به نام ولی فقیه می تواند گره ها را باز کند. برای همین از جنبه حقوقی به این مسئله نگاه می کنیم. فرمایشات امروز ایشان نشان داد که برخی از ساختارها نیاز به تغییر دارند. 

در فراز ابتدایی فرمایشات مقام معظم رهبری ما می بینیم که قدسی بودی شورای نگهبان زیر سوال می رود یعنی جایگاهی که این نهاد برای خود قائل است و می گوید از من بالاتر هیچکس نمی تواند تصمیم بگیرد، زیر سوال می رود و به این نقطه می رسیم که ساختاری مانند شورای نگهبان هم کژکارکردی دارد و باید لزوم تغییر در عملکردها و ساختارها را حس کنیم.

نتیجه دوم فرمایشات ایشان، لزوم تغییر در ساختارهای اداری-اساسی و هم ساختارهای امنیتی و اطلاعاتی است. این که می بینیم ایشان سخن از گزارش نهادها می گویند و عنوان می کنند این گزارشها خلاف واقع است نکته بسیار مهمی است.  واقعیت این است که در چهارچوب نهادهای امنیتی و اطلاعاتی از نظر حقوقی ما برخی از قوانین را داریم ولی این قوانین نه کافی است و نه شفاف. این که نظارت بر عملکرد نهادهای امنیتی و اطلاعاتی چگونه باشد خیلی جاها مشخص نیست. 

مثلا در مساله نظارت پذیری که یک بحث حقوقی است، ما قانون تشکیل وزارت اطلاعات را داریم و برخی از قوانین در حوزه قوانین پنجساله و توسعه ای را می بینیم. می دانیم وزیر به چه صورتی پیشنهاد می شود و مجلس رای اعتماد می دهد و در نهایت مجلس نظارت می کند ولی درباره سازمان اطلاعات سپاه چنین هنجار حقوقی را نمی بینیم. درست است اساسنامه تشکیل سپاه را داریم که خیلی گذرا در این اساسنامه و قانون تشکیل وزارت اطلاعات و همچنین در قانون آیین دادرسی کیفری به بخشی از اختیارات سازمان اطلاعات سپاه اشاره شده ولی هیچ متن حقوقی درباره نظارت بر این سازمان نداریم و این نظارت ناپذیری باعث می شود سازمان اطلاعات سپاه دارای متن حقوقی برای نظارت نباشد که این هم ضعف بزرگی است.

امیدوارم فرمایشات مقام معظم رهبری آغازی باشد برای این که ساختار متصلب و غیرقابل تغییر تغییر کنند، امیدواریم تغییرات در سطح عملکرد شورای نگهبان یا این که فلان آقا تایید شود نماند و به سطح ساختار حقوقی سازمانهایی که با حقوق اساسی و عمومی مردم مرتبطند برسد. ما در ساختارها در قانون اساسی مشکلات زیادی داریم از جمله در ساختار شورای نگهبان این مشکلات را می بینیم، در ساختارهای دیگر دستگاه ها از جمله قوه قضاییه و همچنین در مجلس این تغییرات مورد نیاز است و امیدوارم مقام معظم رهبری در چهارچوب اصلاح و تغییر قانون اساسی، دستور تغییر در ساختارهای مشکل دار قانون اساسی را صادر فرمایند و فرمایشات امروز ایشان، فتح بابی برای حل مشکلات اساسی کشور باشد.

*حسن لاسجردی، فعال رسانه ای

در سیستم های سیاسی ما عنوانی به نام آنتروپی داریم. سیستمی که قفل می کند و انعطافی ندارد. اگر سیستمی مانند جمهوری اسلامی آمد و اشتباهات خود را پذیرفت و اعاده حیثیت کرد و شان افراد را خواست ترمیم کند به طور حتم به این نظام نمی توان خیلی خرده گرفت که چرا خودت را اصلاح می کنی. مقام معظم رهبری هم در معرض اخبار و اطلاعات و نهادها و نظامهای مختلف است و ایشان آمده اند بنیان درستی را بنیان گذاری کند که اگر سیستم اشتباه کرد، اشتباه خود را اصلاح کند. اصلاح اشتباه نشانه خودافزایی و بلوغ سیستم است. حتی جایی مانند شورای نگهبان اشتباه کند، کسی خواستار اعاده حیثیت برای افراد باشد و عنوانی را به کار ببرد که مقام معظم رهبری می فرماید «جفا شده و باید ترمیم شود» این ایراد را فهمیده اند و نمی توان گفت ایشان از غیب خبر دارد. 

جمهوریت نظام به خطر افتاده بود

*دیاکو حسینی متخصص روابط بین الملل

از زاویه سیاست خارجی دو نگرانی داشتم. اول این که اتفاقی رخ داده بود در شورای نگهبان و فضای عمومی جامعه این تلقی را ایجاد کرده بود که جمهوریت نظام به خطرافتاده و این انعکاس خارجی هم داشت. ریزش و شکافی درون نیروهای وفادار به جمهوری اسلامی ایجاد شده که خطری بسیار زیاد برای روابط خارجی ما داشت.

در ۴ دهه اخیر قدرت نرم و الهام بخشی انقلاب ما و پویایی های دموکراتیک در ایران باعث تصویر خارجی خوبی شده بود ولی اقدامات اخیر این تصویر را مخدوش کرده بود. این باعث می شد دولتی که در آینده کار را به دست می گرفت با مشکلات زیادی مواجه شود. صحبتی که امروز مقام معظم رهبری داشتند این تلقی را ایجاد کرد که پویایی های دموکراتیک در ایران جای خود است و ما شاهد بودیم در داخل و خارج شکلی از تئوری های توطئه چیده و تبلیغ می شد. 
باید مشارکت بالا باشد و این سخنان به مرحله عمل برسد و اعتمادسازی دوباره بین نیروهای وفادار به نظام در داخل ایجاد شود. تا اینجای کار ما یک قدم پیش رفتیم و امیدواریم در مراحل بعدی کار، تصویری از دموکراسی پویا را داشته باشیم. این که چه کسی دولت را بر عهده می گیرد اهمیت بعدی است. مهم آن است که این تصویر مخدوش شده در داخل و خارج بازسازی شود و نشان دهیم ما یک دموکراسی سالم داریم و مردم به نتیجه رسیده و کسی را انتخاب کرده اند. امیدواریم آسیبی که ایجاد شده برطرف شود.

شورای نگهبان به عذرخواهی اکتفا می کند

*سیدحمید حسینی، فعال اقتصادی

در ۳۲ سال پیش شاهد حضور میلیونی مردم در تشییع رهبر فقید انقلاب بودیم. امروز هم ما آیت الله خامنه ای بدون روتوش را دیدیم. این تصویر را برای امام هم داشتیم در اختلاف بین شورای نگهبان و مجلس این مسئله را دیدم که ایشان دخالت کرد. آیت الله خامنه ای هم با نگاه احیای تمدن اسلامی و قدرت ایران، دغدغه ایران قدرتمند را دارند. شورای نگهبان فقط نگهبان شرع و اسلام نیست. به نظر می رسد نگاه شورای نگهبان به بحثهای جمهوریت تضعیف شده و رهبری این روند را اصلاح می کنند. امروز آیت الله خامنه ای بدون روتوش را دیدیم. در زمان تبعید ایشان در ایرانشهر من پیش ایشان بودم و با دستور ایشان به میناب رفتم و با علما در ارتباط بودم. آیت الله خامنه ای آدم متفاوتی بود. از دکتر شریعتی دفاع می کرد، عارف مسلک بود و موسیقی را می دانست. برخی چهره ها بیرون از ایشان نشان داده می شود که با واقعیت شخص ایشان و عقایدشان متفاوت است. جاهایی برخی از سازمانها طوری عمل می کنند که شاهد برداشت متفاوت از ایشان هستیم. 

البته بعید می دانم تغییری در آرایش نامزدها ایجاد شود  و شورای نگهبان به عذرخواهی اکتفا می کند. مگر آنکه آمار واقعی شرکت کنندگان را کمتر از ۲۰ درصد نشان دهد. از سوی دیگر نظرات مراجع قم برای رهبری مهم است و تحرکات علما و نامه نگاری های علما برای بیان علنی ایشان مهم است.

بعید است جلسه فوری شورای نگهبان برای عذرخواهی باشد

*شهاب طباطبایی، فعال سیاسی اصلاح طلب  و عضو حزب ندای ایرانیان

اتفاق مهمی افتاد و شورای نگهبان به عنوان عالی ترین رکن نظام و تصمیم گیر در امور انتخابات، همیشه اصلاح طلبان این شورا را عامل خدشه به انتخابات می دانست و اکنون برخی اصولگرایان هم این نظر را داشتند. صحبتهای مقام معظم رهبری مخاطب خاص خود را پیدا کرد و پذیرفتند که مصون از اشتباه نیستند و این اتفاق مبارکی است. تحلیل ما معلوم نکرده که شورای نگهبان دارد چه سطحی را دنبال می کند. از عذرخواهی در حداقل حالت تا تایید صلاحیت در بالاترین حالت، را باید دید چه اقدامی شورای نگهبان می کند. رفتار شورای نگهبان تعیین کننده یک اتفاق دیگر است.

اگر اتفاق تعیین کننده ای از شورای نگهبان نیفتد، فضا از آنچیزی که بود سردتر می شود. نکته این است که جلسه فوری شورای نگهبان برای تصمیم گیری درباره عذرخواهی بعید است باشد. می توانستند تلفنی هم از اعضا استمزاج کنند و بیانیه عذرخواهی بدهند. نکته دیگر شروع اتهامات و انتسابات که همه اش اشتباه بوده، آن هم معلوم است از جانب کدام گروهها و چه کسانی اتفاق افتاده است. این هم گام بزرگی است. امروز دو رکن از ارکانی که تاکنون می گفتیم نمی توان آنها را نقد کرد، مورد انتقاد رهبری قرار گرفتند. این دو نکته بسیار مهم است و استقبال نیروهای دلسوز جمهوری اسلامی را می طلبد و باید پیگیر باقی ماجرا باشیم.

شاید بین ۴ تا ۶ نفر تایید صلاحیت شوند

*ایرج رضایی، عضو شورای مرکزی حزب مردمسالاری 

فرمایشان مقام معظم رهبری کاملا حقوقی و قانونی بود و در حوزه مجلس و شوراها هم این صحبتها کاربرد دارد. اطلاعات غلطی داده می شود و هماهنگ نبودن  موارد چهارگانه استعلام را داشتیم. اگر نیروی انتظامی کسی را به عنوان متهم به دادگاه معرفی می کند و در دادگاه این متهم برائت می شود ولی سامانه ضابطین با دادگاه هماهنگ نیستند و باعث خدشه دار شدن آبروی افراد می شود. فرمایشات مقام معظم رهبری حقوقی بود و اصلا حکم حکومتی نبود. امیدوارم در چند روز آینده یک تغییراتی در کشور ایجاد شود و حقوق امت اسلامی اعاده شود.

فرمایشات امروز ایشان چه در حوزه ریاست جمهوری چه مجلس و چه شوراها، راهگشاست. ایشان اشاره فرمودند حقوق حقه مردم نباید خدشه دار شود و بیشتر در راستای جمهوریت نظام بود. استدعای بنده این است که دوستان حقوقی که حضور دارند درباره احقاق حقوق حقه مردم و شوراها و مجلس و ریاست جمهوری فعالیت نمایند. با فرمایشات رهبری انتظار می رود برخی از عزیزان از جمله دکتر لاریجانی، دکتر کواکبیان، دکتر جهانگیری، دکتر پزشکیان و دکتر شریعتمداری تایید صلاحیت شود. تصور می کنم شورای نگهبان بین ۴ تا ۶ نفر را به انتخابات بازمی گرداند.

احتمال تایید صلاحیت محسن هاشمی وجود دارد

*سعید آگنجی، روزنامه نگار 

فرمایشات ایشان بسیار تاثیرگذار بود و بحث این که احتمال می رود تغییراتی از سوی شورای نگهبان انجام شود. به نظر می رسد در تایید صلاحیتها بیش از ۲ گزینه وارد نشوند. بحث خانواده و تهمتهایی که در این باره زده شده در فرمایشات رهبری بود. این به آقای لاریجانی بازمی گرددو اگر ایشان به عرصه انتخابات وارد شود، صحنه عوض می شود. حتی آقای محسن هاشمی هم امکان دارد به چرخه انتخابات بازگردند. به نظر می رسد امکان تایید آنها است. چه کسی باشد، شاید محتمل ترین اینها اشخاصی است که بیان شد و شاید روند انتخابات تغییر کند و شاید این امکان به وجود بیاید، چند روزی فرصت تبلیغات انتخابات اضافه شده و روز انتخابات تغییر کند. حتی در این زمان هم برگردند فضای انتخابات تغییر می کند. نکته دیگر در بحث حجاب بود که رهبری فرمودند و گریز جدی زدند و گفتند خیلی افراد با حجاب اجباری مخالف بودند. رویکردها نسبت به این مسایل دارد عوض می شود.

سخنان رهبری روشن و صریح است، تفسیر لازم ندارد

*محمد مبین، فعال رسانه ای

شورای نگهبان امروز جلسه دارد و بعد از صحبتهای رهبری با چند تن از علما صحبت کردم. رهبری گفتند تذکر می دهم و این مشخص است. این که می فرمایند جفا شد و با تاکید می فرمایند ظلم شد. انتخابات که نباید به ظلم برگزار شود. علما برای جبران ظلم می گویند جبران ظلم یعنی اعاده. اعاده یعنی این که درباره گزارشی که باعث عدم احراز صلاحیت شده، تجدیدنظر و اعاده شود. به نظر می رسد مدنظرشان آقای علی لاریجانی است، سخنان رهبری هم نیاز به تفسیر ندارد، دستگاه  مزبور هم شورای نگهبان است و کس دیگری نیست.

نمی دانم غیر از شورای نگهبان چه کسی دستگاه مزبور و ذی ربط می شود. به اعتقاد من شورای نگهبان اگر به لحاظ فقهی و شرعی هم بخواهد به موضوع بپردازد، حتما باید این وضع اعاده شود. رهبری می گویند من مطالبه می کنم. نمی گویند تذکر دادم. اگر بعد از انتخابات بود، موضوع حلالیت طلبیدن است. الان دو هفته به انتخابات مانده و فرصت کافی برای اعاده است و صراحتا رهبری فرمودند. از این صریحتر نمی شد حرف زد. الان شورای نگهبان است و سخنان رهبری که گفته اند فصل الخطاب رهبری است. 

الان وظیفه شرعی شورای نگهبان است که به سخنان رهبری عمل کند. وظیفه قانونی شورای نگهبان هم تجدیدنظر در تایید صلاحیت هاست که باعث سرخوردگی مردم شده است. جمهوری اسلامی ۱۲ سال رئیس قوه داشته و الان اینچنین مورد هجمه قرار داده اند که تعبیر درست «ظلم» را درباره ایشان دیدیم. رهبری به موقع و درست ورود کردند و انشالله امیدی که در دل مردم زنده شد، نتیجه داشته باشد. هر ثانیه تلفن ما زنگ می خورد و افراد می پرسند چه اتفاقی خواهد افتاد. اگر حق و قانون و شرع و عدالت قرار است برقرار شود حتما باید اعاده حیثیت شود. هر کسی که بعدا رئیس جمهور شد منتخب همه مردم است. انتخابات هم انشالا بالای ۶۰ درصد می شود نه با ۳۰ درصد.

از لاریجانی اعاده حیثیت می شود

*محسن ماندگاری روزنامه نگار

دوستان خیلی خوشبینانه نگاه می کنند. نه تنها آقای لاریجانی بلکه دوستان دیگر را هم میخواهند وارد گردونه رقابت کنند. به نظر می رسد اتفاق خاصی در انتخابات رخ نمی دهد و به احتمال زیاد هیچ تغییری در آرایش صحنه رخ نمی دهد. برداشتم از سخنان امروز مقام معظم رهبری ناظر بر اعاده حیثیت از آقای لاریجانی است نه تایید صلاحیت ایشان. برخی اشارات ایشان و بحث فضای مجازی، درباره بی اخلاقی هایی بود که رسانه های رسمی و فضای مجازی می گویند مثل اینکه خاندان لاریجانی ۱۸ فرزند در خارج از کشور دارد. عمدتا از طرف اصولگرایان این بی اخلاقی ها صورت گرفت و انتقاد رهبری هم متوجه این مسئله بود. 

گلایه مقام معظم رهبری از شورای نگهبان و نهادهای مرتبط را اگر بخواهیم به تایید صلاحیت ها برسانیم خیلی سخت است. ایشان گفتند نهادها و اسم نبردند. نهادها ناجاست، وزارت اطلاعات، اطلاعات سپاه و دیگران هستند. درباره اقای لاریجانی نهادها، ماجراهای زیادی را درباره آقای لاریجانی مطرح کردند. آقای صادق لاریجانی شوکه شد و در بیانیه شان هم مضمون غافلگیرانه داشت و فقها و حقوقدانان را تحت تاثیر قرار دادند که رای منفی به آقای لاریجانی بدهند. مواردی که به نظر بنده مدنظر مقام معظم رهبری است درباره خانواده و فرزندان آقای لاریجانی و موارد حاشیه ای است که بی اخلاقی و ظلم است. اطلاعات غلط بود و آقای لاریجانی توضیح دادند. پیش بینی می کنم شورای نگهبان تغییری در نظرش نمی دهد و صرفا سخنرانی امروز رهبری را تلاشی برای اعاده حیثیت از یک سیاستمدار خوشنام است. اتفاق دیگری نمی افتد.

سخنان رهبری یعنی عذرخواهی کردن از لاریجانی نه تایید صلاحیت

*علی سیدزاده فعال سیاسی

سخنان امروز رهبری به معنی تایید صلاحیت آقای لاریجانی نیست. این به معنی جبران کردن و عذرخواهی است. اگر رهبری می خواستند کسی تایید صلاحیت شود باید به طور محرمانه می گفتند یا حکم حکومتی می دادند. اگر این که فرمودند ظلم شده، جبران شود و شورای نگهبان هم تایید کند، با منطق خیلی جور نمی آید.

تنها مسیری که می توان انتخابات را نجات داد

*کامبیز نوروزی حقوقدان

در چند ساعت دیگر تصمیم شورای نگهبان درباره مصداق سخنان رهبری روشن می شود. گرچه به احتمال قریب به یقین مقصود رهبری آقای لاریجانی است. به دو سه نکته حقوقی اشاره می کنم. رهبری موازنه ای بین جمهوریت و اسلامیت در نظام داشتند. در ماههای اخیر بحثهای زیادی درباب کاستن از جمهوریت و افزودن به وزن اسلامیت نظام می شنویم. این سخن مبانی دینی ندارد و از لحاظ قانون اساسی هم مطلقا ممنوع است. جریانهایی که در سالهای پیش از انقلاب فعال بودند و پس از انقلاب مدتی به کنار رفتند و دوباره برکشانده شدند، در ماههای اخیر میدان وسیعی یافتند تا از نقش مردم و اداره کشور با آرای عمومی بکاهند. این صحبت ایشان بسیار مهم است و نباید در تب انتخاباتی فراموش شود. ایشان تصریحا بر این موازنه تاکید کردند. این را نباید نادیده گرفت. یک مجادله حقوقی هم در جاهایی که از چشم ما پنهان است جریان دارد. 

در مورد نقد و ایرادی که ایشان با تعبیر جفا و ظلم داشتند باید گفت اگر مقصود شورای نگهبان باشد، از آن دستگاه هایی که ایشان نام نبردند، یا دستگاه های اطلاعاتی و انتظامی و قضایی در نتیجه امر فرقی ندارد. تصمیم شورای نگهبان در موردآن فرد یا افرادی که مقصود نظر رهبری بودند محکوم به بطلان است. یا اطلاعات درست داده شده و شورای نگهبان تصمیم غلط گرفته یا اطلاعات اشتباه داده شده است. در هر دو حالت تصمیم شورای نگهبان غلط است. اگر شورای نگهبان از تصمیم خود برنگردد و اصرار بر تصمیم خود کند، تمام انتخابات را از مشروعیت ساقط کرده است.

به دلیل آن که یک نامزد صاحب صلاحیت انتخاباتی را بدون رعایت قانون از ورود به عرصه انتخابات منع کرده است. شاید گفته شود در مورد خیلی از افراد این مسئله مطرح است ولی هیچ موقع چنین آشکار و صریح مشخص نشده است. مسیر دیگر این است که شورای نگهبان از تصمیم خود برگردد و نامزدی را که صلاحیتش احراز نشده را تایید کند و او هم وارد انتخابات شود. این تنها مسیری است که می تواند انتخابات را نجات دهد. این که فضای انتخابات تغییر می کند یا نه، به اعتقادمن فضای انتخابات تغییر کرد و اهمیتی ندارد شورای نگهبان بر تصمیم خود اصرار یا عدول کند. بعد از سخنان رهبری در این مدت کوتاه فضای انتخابات تغییر کرد. منتهی ممکن است رقابت انتخاباتی تغییر کند. به فرض آقای لاریجانی وارد انتخابات شوند، از وضعیت تک قطبی و کاهش مشارکت عمومی خارج می شود، گرمتر شده و شاید بر مشارکت عمومی اثر بگذارد. ولی فضای عمومی انتخابات تغییر کرد. اگر شورای نگهبان بر نظر خود اصرار کند –هر چند بعدی است- این انتخابات از مشروعیت می افتد و بر همان میزان نازل انتخابات هم اثر شدید می گذارد و با هم به کاهش میزان مشارکت اثر می گذارد. 

اقای کدخدایی امروز توییت کرد ما مصون از خطا نیستیم. این حرف واقعی نیست. کسانی که خود را مصون از خطا نمی دانند طبیعتا وارد گفتگو می شوند و توجه می کنند دیگران چه گفته اند و با این گفتگو احتمال خطای خود را کاهش می دهند ولی دیدیم شورای نگهبان کمترین اعتنایی به هیچ نقد و نظری نمی کند. یا خود را حق مطلق می داند و جز حق مطلق را نمی پذیرد یا عزمی داشته که در نهایت به رفتار غیرحقوقی منجر می شود. در دادگاه هم ممکن است قاضی خطا کند ولی حداکثر تلاش خود را می کند تا این خطا را کاهش دهد. شورای نگهبان در سر یک دوراهی قرار گرفته که اصرار بر نظر خود و از بین بردن مشروعیت انتخابات است یا کمک به مشروعیت بیشتر انتخابات.

انتخابات را می شود به تعویق انداخت ولی مهم شروع به کار دولت جدید است. تاریخ انتخابات را می شود تغییر داد و تشریفات انتخابات را تا زمان شروع جدید دولت که چندم مرداد است، این تشریفات را می توان انجام داد. از نظررعایت عدالت و انصاف اگر نامزد جدیدی به نامزد موجود اضافه شود، درست تر این است که چند روزی انتخابات را به تعویق بیندازند تا او هم وارد عرصه رقابت عادلانه شود.

جبران ظلم، به اصلاح خطای شورای نگهبان است

*حجت الاسلام رشید داوودی

رهبر انقلاب در دو مبحث سخن داشتند. بحث اول درباره مقابله با جریانی بود که این روزها دنبال تفکر مرحوم آیت الله مصباح که حکومت اسلامی در مقابل جمهوری اسلامی است. علی رغم تذکر دلسوزان انقلاب، آنها بی محابا به مصاف جمهوریت نظام رفتند و شروع به ایدئولوژی سازی هایی درباره بیعت به جای انتخابات کردند و رهبری در مقابل این جریان ایستاد. 

تعبیر رهبری درباره صلاحیتها، ظلم است. جبران ظلم، به اصلاح خطای شورای نگهبان است. رهبری می توانستند حکم صادر کنند ولی صدور حکم حکومتی –که آقای کدخدایی به اشتباه و نه عامدانه حکم را مطرح کردند- حکمی صادر نشده، بلکه شورای نگهبان را به جبران خطا راهنمایی کرده است. رهبری تعبیر ظلم و جبران خطا را به کار بردند که بایدتوسط شورای نگهبان صورت گیرد و حق آقای لاریجانی و حق انتخاب مردم باید اعاده شود. روزهای اخیر گزارشهایی عنوان شد که گزارشهای اشتباه منحصر به آقای لاریجانی نیست. درباره آقای جهانگیری هم این مسئله وجود دارد. کما اینکه ممکن است درباره بقیه عزیزان هم وجود داشته باشد. جبران ظلم به عذرخواهی نیست. باید ظلمی که شده و باید با گزارشهای خطایی که داده شده برخورد شود. باید با شورای نگهبان برخورد شود که چرا گزارشها را بدون صحت و سقم مورد عمل قرار داده است. ساز و کار خطاهای انتخاباتی چه بسا برای دوستان بسیار زیاد دیگری هم باشد. همه که نمی توانند صدایشان را به گوش رهبری برسانند. اقای صادق لاریجانی هم گفتند خلاف واقع بودن این گزارشها همان موقع ثابت شده و شورای نگهبان ۱۰ روز هیچ واکنشی نشان نداده اند. بحث روشن است و باید جبران ظلم انجام شده صورت گیرد.

فضای مجازی را طرفداران آقای لاریجانی خراب نکردند

*محسن حدادی، روزنامه نگار

بیانات امروز بیش از آنکه جنبه سیاسی داشته باشد اخلاقی و اسلامی است. امروز هم از این جنبه به ماجرای صلاحیتها نگاه شد. نکته اینجاست که آیا اراده ای برای برخورد وجود دارد یا نه.

در شبی که لیست نامزدها به صورت غیررسمی منتشر شد و ماده ۶۰ قانون انتخابات ریاست جمهوری از سوی یک خبرگزاری زیر پا گذاشته شد، همان خبرگزاری تحلیلی درباره ردصلاحیتها ارائه می دهد. خبرگزاری که وظیفه دارد خبر دست اول بگیرد، بدون هماهنگی با شورای نگهبان هم خبر برود و هم تحلیل برود؟ شکایت از این خبرگزاری شده است؟ در ادوار قبل هم داشتیم رسانه هایی که از بودجه عمومی استفاده می کردند  له یا علیه نامزدها موضع می گرفتند. آیا برخورد صورت می گیرد؟ خیر!

این بداخلاقی و بی اخلاقی ها قبل از اعلام رسمی نام نامزدها شروع شد. استارت آنجا زده شد. فضای مجازی را طرفداران آقای لاریجانی و طرفداران انتخابات پرشور خراب نکردند. بحثهایی که منتشر شد، عکسها و اینفوگرافهایی که منتشر شد، از سوی چه کسانی بود؟ آیا با آنها برخورد شد؟ خیر! این یعنی ما الان هم خبرسازی می کنیم و از قول منابع آگاه می گوییم اصلا منظور علی لاریجانی نبوده و ردصلاحیت به خاطر خانواده اش نبوده و این قصه ادامه می یابد. اراده ای باید برای برخورد باشد که با عاملان و آمران برخورد شود. 

شورای نگهبان امروز تذکر گرفته ولی می تواند این تذکر را تبدیل به فرصت تاریخی کند. قانون دسترسی آزاد به اطلاعات سال ۸۸ منتشر شد، دولت آقای احمدی نژاد این را در کشو گذاشت و کاری نکرد. در سال ۹۳ این قانون ابلاغ شد. ببینید چه دستگاه هایی جای خالی در این قانون دارند؟ چه اشکالی دارد شورای نگهبان بیاید دلایل عدم صلاحیت را بنویسد و منتشر کند تا دامن جمهوری اسلامی از این شبهات و تهمتها پاک شود. 

شورای نگهبان بگوید فلان دستگاه نظارتی گزارش تخلف مالی درباره فلان آقا داده است. مردم هم دیگر اسیر شایعات نمی شوند. این سخت است. دستگاه نظارتی باید بگوید چطور این گزارش را تایید کرده و دریافت کرده و به شورای نگهبان داده است. در خصوص کلیات سوال اصلی من هم با نظر آقای نوروزی موافقم که صحنه انتخابات با بیانات اخلاقی و مهم رهبر انقلاب تغییر کرد. حالا چه اتفاقی بیفتد یا نه، ما قرار داشتیم در جمهوری اسلامی به کسی ظلم نشود شاید در گوشه و کنار ظلمی شود ولی اگر در این سطح ظلم شود و بعد توپخانه های شبانه روزی شروع به آتش می کنند. اگر می گوییم جمهوری اسلامی منبعث از حکومت عدل امیرالمومنین است، ظلم جایگاهی ندارد. صحنه انتخابات تغییر کرد. چه از لحاظ نگاه مردم به اینکه برای رهبر انقلاب صحنه اخلاقی و اسلامی اثر دارد و روی حضور مردم اثر بگذارد و چه از نظر انتخاب. 

سخنان رهبری فارغ از حکم حکومتی بود

*کامبیز نورزی، حقوقدان

در همین دو سه ساعت دیدم برخی از حکم حکومتی درباره سخنان امروز رهبری صحبت می کنند. سخنان ایشان فارغ از حکم حکومتی است. حکم حکومتی خارج از قانون و شرع و بنابه مصلحت اعلام می شود. رهبری امروز بر اشتباه شورای نگهبان تاکید کردند. اگر تصمیم شورای نگهبان عوض شود و صلاحیت نامزدی تایید شود به هیچ عنوان نمی توان به این کار عنوان تبعیت از حکم حکومتی داد بلکه اصلاح تصمیم است. این نکته مهمی است که آثار سیاسی و حقوقی مهمی دارد.

برنده این انتخابات با اتفاقات امروز شخص رهبری است

*عباس پازوکی

برنده این انتخابات با اتفاقات امروز شخص آیت الله خامنه ای است. ایشان ثابت کردند مسایل اخلاقی و رعایت قانون و مسایل انسانی برایشان مهم است. چندین روز این حرفها را ما می زدیم و ناامید بودیم چون فکر می کردیم هیچکس حرفهای ما را نمی شنود. نگران بودیم نهادهای نظارتی که این گزارش را دادند و افسران توییتری و خبرگزاری خاص دارند ما زورمان نمی رسد. الان متوجه شویم اگر عاقلانه نقد کنیم این نقدها می تواند موثر باشد و روزنه ای را باز کند. همان افرادی که این ظلم را کردند دوباره در فضای مجازی شروع کردند و می گویند منظور رهبری آذری جهرمی بود و باید با آذری جهرمی برخورد شود که فضای مجازی را رها کرده است.  ایشان به صراحت گفتند در بررسی صلاحیتها گزارشهایی داده شده که ثابت شده این گزارشها کذب بوده است. این که شورای نگهبان بر اساس گزارشهای کذب برخی افراد را ردصلاحیت کرده، تنها راهش این است که صلاحیت را برگرداند. 

این که می گویند آقای لاریجانی خوب است و برخی نزدیکانش شایبه مالی دارند. این شبهه ها را دوباره می گویند. این شبهه ها کار اخلاقی و خوبی نیست. برای جبران باید شورای نگهبان هم آقای لاریجانی و آقای دکتر پزشکیان را تایید صلاحیت کند. هیچگاه نشنیدیم آقای پزشکیان کوچکترین ایرادی در زندگی داشته اند.

چه نهادهایی گزارش خلاف واقع روی میز شورای نگهبان گذاشتند؟

*سیدمجتبی حسینی، روزنامه نگار

ایشان در جلسه ای که با نمایندگان مجلس داشتند نگاه حامیانه ای از شورای نگهبان داشتند اما امروز با لحن تند با شورای نگهبان صحبت کردند و اعلام کردند تا برای افکار عمومی ثبت شد که شورای نگهبان می تواند جفا و ظلم و خطا کند.
بخش عمده ای از افکارعمومی و نیروهای سیاسی به این رویه شورای نگهبان واکنش نشان دادند و صدای اعتراضات نیروهای سیاسی و افکارعمومی به گوش رهبری رسید و ایشان هم اعتراضات را بررسی کردند وامروز با این لحن با شورای نگهبان صحبت کردند و از واژه جبران استفاده کردند.

سوال این است که وقتی که به آقای لاریجانی که همه زیست سیاسی اش در جناح اصولگرا بوده و معتمد نظام بوده و مشاور شخص رهبری هستند اینگونه مورد ظلم و خطا و جفا قرار می گیرد نسبت به بقیه کاندیداها و در همه ادوار نظارت استصوابی چه ظلمها و خطاهایی شده ست امروز کارآمدی شورای نگهبان با چالش جدی روبروشد.

برخی می گویند این گزارش های خلاف واقع روی میز شورا آمده و تقصیر شورای نگهبان نیست که این حرف عذر بدتر از گناه است و باید مشخص شود چه نهادهایی گزارش های خلاف واقع روی میز شورای نگهبان می گذارند و چشم و گوش شورا را تخسیر می کنند و شورا را جهت دهی می کنند.شورای نگهبان این خطا را چگونه جبران می کند؟ به نظر من اول باید خیلی شفاف بگوید که این گزارش توسط چه نهادی بوده و چه تاثیری در فرایند بررسی صلاحیت ها داشته است. جبران به معنای عذرخواهی و حلالیت نیست، این حرف شوخی است.

بعید می دانم کاندیدایی به صحنه انتخابات برگردد

*محمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مبارز

من از فرمایشات رهبری چنین برداشتی نکردم که کسی به انتخابات برگردد، البته ممکن است که اشتباه کنم. اگر این اتفاق قرار بود رخ بدهد دیگر رهبری منتظر سخنرانی نمی‌شدند و در سیستم اجرایی دستور می‌دادند. در این فرمایشات بحث ظلم و جبران ظلم مطرح بود.

اگر آقای لاریجانی برگردد نه به نفع خودش است و نه به نفع آقای رئیسی است، این یک ضد تبلیغ هم براای آقای لاریجانی می‌شود. من فکر نمی کنم اتفاق عملی رخ بدهد و صرفا عذرخواهی می شود و یا توضیحی درباره بحث‌ها درباره فضای مجازی ارائه شود. بالاخره آینده هم برای آقای لاریجانی مهم است.من بخاطر تجربه سیاسی خودم چنین برداشتی دارم.

*وحید خرمیان

با این اقدام شورای نگهبان به جمهوریت نظام ظلم شد و قطع به یقین در مشارکت اثر داشت، الان به فرض که بخواهند چند نفر از دوستان را برگردانند؛ اولا فرایند جبران این ظلم چگونه است؟ دوما ۱۰ روز از تبلیغات انتخابات گذشته است، چه کاری برای این می‌توان انجام داد؟این موضوع هم یک ظلم دیگر نسبت به کسانی است که ممکن است تایید صلاحیت بشوند و شاید بخواهند به مبارزات انتخاباتی برگردند.

بعید است لاریجانی تایید صلاحیت شود

*حسن بیادی، عضو حزب آبادگران

من گفته بودم که آقای احمدی نژاد و لاریجانی بیایند انتخابات پرشور می شود شاید مشارکت بالاتر از ۷۰ درصد برود. 

اما اگر آقای لاریجانی تنها تایید صلاحیت شود که بعید می دانم تایید هم شود در همین حال و هوای انتخاباتی خواهیم بود. الان چه کسی از اطرافاین شما به تلویزیون نگاه می کند؟ اکثر مردم به این خبرهای فضای مجازی توجه دارند. مردم جلوتر از این خبرها هستند. چون این کاندیداها برنامه هایی می دهند که مردم می دانند الکی است. رئیس جمهور که نباید برنامه بدهد برنامه دادن کار مجلس است. 

این افراد باید استراتژی بدهند برای تحقق برنامه ها. مردم هم خوب فهمیدند.