قدرت گیری راستگرایان در ایران و اسرائیل بازگشت به برجام را برای بایدن دشوار می کند/اصلاحات به بن بست کامل رسیده است

به گزارش سایت روزنو، یزدی 42 ساله که تنها چند ماه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران متولد شد می گوید:"کاملا تسلیم شده ام. در انتخابات پیش رو رای نخواهم داد". بسیاری از فعالان سیاسی جوان ایرانی نیز از سیاست و فعالیت سیاسی ناامید شده اند. نامزدهای انتخاباتی از اردوگاه اعتدال گرایان رد صلاحیت شده اند و همین موضوع سبب شده تا احساس ناامیدی تقویت شود. انتظار می رود "ابراهیم رئیسی" رئیس فعلی قوه قضائیه ایران و از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری به راحتی پیروز میدان شود".

یزدی که از شهر اصفهان با خبرنگار "فایننشال تایمز" صحبت می کند با اشاره به اعتراضات گسترده رخ داده در سال 2019 میلادی می گوید:"اصلاحات به بن بست کامل رسیده است و به نظر می رسد اصلاحات تدریجی و درون سیستم دیگر امکان پذیر نیست". اعتراضات آنان در اعتراض به افزایش قیمت سوخت بود که با آن برخورد شدیدی شد.

این روزنامه در ادامه می نویسد:"اقدامات ترامپ در ایجاد فضای فعلی در ایران تاثیر گذار بوده است. ترامپ رئیس جمهوری سابق امریکا در سال 2018 میلادی امریکا را از برجام خارج ساخت و تحریم های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد.

در انتخابات پیشین بیش از 79 درصد از رای دهندگان با امید به تعامل مجدد ایران با غرب با ریاست جمهوری روحانی به او رای دادند. اقدام ترامپ اما باعث تضعیف موضع اصلاح طلبان در ایران و جسارت بیش تر تندروها شد چرا که آنان این بهانه را به دست آورده بودند که تکرار کنند ایران هرگز نمی تواند به قدرت های غربی اعتماد کند.

به نظر می رسد انتخابات پیش رو یکی از کم رونق ترین انتخابات در تاریخ جمهوری اسلامی باشد. این ضربه ای به سیستمی است که مشروعیت آن بستگی به میزان بالای مشارکت مردم در انتخابات دارد. در واقع، عدم رای دادن واجدین شرایط چالشی برای کلیت سیستم خواهد بود".

"فایننشال تایمز" در ادامه با اشاره به این که اوج جنبش اصلاحات در دوره پیروزی "محمد خاتمی" در انتخابات ریاست جمهوری سال 1997 میلادی بود می نویسد:"دستاوردهای اصلاحات در دوران زمامداری او بازتر شدن فضا برای زنان به خصوص در زمینه حجاب در اماکن عمومی و بهتر شدن وضعیت برای کارگران و حتی ایجاد تشکلاتی صنفی توسط آنان بود.

هم چنین، حقوق بازنشستگان و رسیدگی به مطالبات آنان نیز در دوران خاتمی بهبود یافت. با این وجود، از زمان دولت اصلاحات به ریاست جمهوری خاتمی تندروها بارها تلاش کردند تا روند اصلاحات را متوقف کنند. اکنون نیز فعالان سیاسی جوان تردید دارند که تندروها با حمایت نهادهای خاص و انتصابی اجازه دهند اصلاحات بیش تری در ایران عملی شود.

"مهدی محمودیان" فعال سیاسی 44 ساله که بیش از 10 سال به جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام در زندان به سر برده است می گوید نسل تازه دوم و سوم اصلاح طلبان برخلاف نسل اصلاح طلبان اولیه و سنتی به دنبال تغییرات ساختاری بیش تر هستند و وابستگی ایدئولوژیک کم تری به سیستم دارند. او می گوید:"ما باید راهی پیدا کنیم تا مردم را متقاعد کنیم که آزادی یک کالای لوکس غربی نیست بلکه نیازی فوری است همانند نیاز به شرایط بهتر زندگی، مسکن بهتر و نان بیش تر".

شبکه خبری "سی ان بی سی" امریکا در گزارشی با اشاره به این که حتی از منظر معیارهای مرسوم در سیاست ایران نیز تایید صلاحیت شورای نگهبان صرفا به نفع یک جریان و تندروترین چهره ها بوده است این پرسش را مطرح کرده که نتیجه انتخابات ایران چه معنایی برای سیاست داخلی و خارجی آن کشور خواهد داشت.

این شبکه خبری می نویسد:"رئیسی احتمالا پیروز انتخابات خواهد بود. سوابق او در دهه 80 میلادی نشان می دهند او دیدگاه سخت گیرانه ای در قبال هرگونه مخالفتی دارد. او رئیس قوه قضائیه است. در نتیجه، پیروزی او در انتخابات پیامی روشن به هرگونه مخالفت و اعتراضی است و آن این که هیچ گونه مخالفتی تحمل نخواهد شد.

در نتیجه، فضای سیاست داخلی ایران احتمالا پیچیده تر خواهد شد. حذف دیدگاه های جایگزین و بدیل در درون نظام بدان معناست که مردم ایران حتی از سازوکار در نظر گرفته شده از سوی قانون اساسی برای تاثیرگذاری بر سیاست های کشور نیز محروم شده اند.

انتظار می رود مشارکت سیاسی پایین مشروعیت سیستم را کاهش دهد. با این وجود، به نظر می رسد در محاسبات مقام های ارشد ثبات و پایداری نظام اولویت اصلی را داشته است. به نظر می رسد نگرانی تصمیم گیرندگان از تحرک سیاسی مشابه سال 2009 میلادی پس از انتخابات مناقشه برانگیر آن زمان در واکنش به نتیجه انتخابات بوده است.

چرخه اعتراض و برخورد با آن می تواند به ضرر شهرت و وجهه منطقه ای و بین المللی ایران باشد و مذاکرات هسته ای و مذاکرات با قدرت های منطقه ای را نیز پیچیده تر سازد. در کوتاه مدت، تغییری در روند تحولات منطقه ای ایران رخ نخواهد داد.

وضعیت مذاکرات هسته ای در وین و هم چنین درگیری های نیابتی ایران نیز تغییر نخواهد کرد. مقام های ایرانی می دانند بیکاری و نرخ تورم بالا در صورت عدم کاهش و رسیدگی می تواند خطر بروز شورش های گسترده در آن کشور را افزایش دهد.

در نتیجه، آنان به مذاکرات هسته ای ادامه خواهند داد. اسرائیل نیز احتمالا تلاش خواهد کرد تا روند مذاکرات را مختل کرده و ایران نیز با استفاده از نیروهای نیابتی اش در منطقه بر امریکا فشار خواهد آورد تا امتیازات بیش تری ارائه دهد.

امارات و عربستان سعودی نیز بین تلاش برای جلوگیری از تشدید درگیری و تلاش برای مهار ایران در نوسان خواهند بود. برخی از عوامل می توانند منجر به تشدید تصادفی درگیری های منطقه ای شوند که احتمالا مهار خواهند شد از جمله حمله انصارالله در یمن به منافع استراتژیک امارات یا عربستان سعودی و سایر عوامل محرک مانند رد شدن از خطوط قرمز بین اسرائیل و حماس و یا درگیری اسرائیل و حزب الله لبنان و هم چنین، خرابکاری اسرائیل برای به تاخیر انداختن برنامه هسته ای ایران اما در بلند مدت چه خواهد شد؟

تندروها پیش تر کنترل پارلمان را در دست گرفته اند و با انتخابات پیش رو تا چند سال آینده می توانند نهاد ریاست جمهوری را نیز در دست داشته باشند. با این حال، برخورد سنت گرایان با مطالبات شهروندان ایرانی برای مدرنیزاسیون پیامدهای مخربی را در ایران و منطقه بر جای خواهد گذاشت. ایران نیاز به گشایش برای رشد اقتصادی و خارج شدن از انزوا دارد. با این وجود، تحولات فعلی امیدی را برای تحقق این نیاز پیش رو قرار نمی دهد".

در همین حال، شبکه خبری "سی ان ان" در گزارشی با اشاره به این که فهرست نهایی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران خبری بد است می نویسد:"این خبری بد برای کسانی است که به ریاست جمهوری فردی میانه رو در ایران امیدوار بودند. اکنون رئیسی رئیس جمهور خواهد شد که چهره ای میانه رو نیست.

هیچ نامزد میانه رویی از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت نشده و به نظر می رسد رئیسی تنها اسب شرکت کننده در مسابقه است و رقیبی ندارد. مطمئنا ریاست جمهوری رئیسی خبر خوبی برای مذاکره کنندگان هسته ای در وین نیست.

او آن گونه که مذاکره کنندگان فعلی ایران رفتار می کنند رفتار نخواهد کرد. مذاکره کنندگان غربی می دانند که اگر پیش از ترک مقام ریاست جمهوری توسط روحانی به توافق مجددی با ایران نرسند این امکان وجود دارد که به هیچ وجه توافقی عملی نشود.

همزمان با تحولات ایران، در اسرائیل نتانیاهو نخست وزیر در حال کنار رفتن است و احتمالا "نفتالی بنت" نخست وزیر تازه خواهد بود. او یک سیاستمدار ملی گرای افراطی است و از دکترین "اختاپوس" حمایت می کند که معتقد است ایران و نه صرفا گروه های نیابتی وابسته به آن باید به طور گسترده هدف حمله قرار گیرند.

مشخص نیست چه تغییر موضعی از سوی اسرائیل در قبال توافق هسته ای با ایران رخ خواهد داد. بنت از مخالفان برجام بوده است و توافق هسته ای را آغاز یکی از تاریک ترین روزهای تاریخ جهان دانسته بود. اگر توافق تازه ای در وین صورت نگیرد و دولت تازه ایران از مذاکرات وین خارج شود این پیروزی ای برای ترامپ و نتانیاهو است که هر دو مخالف برجام بودند.

اگر ایران و اسرائیل هر دو به سوی راستگرایی بیش تر در عرصه سیاست حرکت کنند (که این گونه به نظر می رسد) آرزوی بایدن رئیس جمهوری امریکا برای بازگشت به توافق هسته ای با ایران با دشواری بیش تری مواجه خواهد شد البته اگر نگوییم غیرممکن خواهد بود".