کوچ کاندیداها به فضای مجازی
تبوتاب انتخاباتی در بین فعالان سیاسی این روزها بالا گرفته، اگرچه این تبوتاب هنوز به فضای اجتماعی منتقل نشده است؛ کاندیداها از فضای آنلاین برای تبلیغات انتخاباتی بهره گرفتهاند و ستادهای انتخاباتی در حال شکلگیری است. انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به علت شیوع کرونا و تعطیلی اجتماعات اگرچه تفاوتهای فاحشی با ادوار انتخاباتی پیشین دارد، اما شبکههای اجتماعی بهویژه کلابهاوس فرصت تبلیغات انتخاباتی را برای کاندیداها ایجاد کرده است. به نظر میرسد منابع مالی انتخاباتی که پیشتر از سوی کاندیداها به ستادها و حوزههای تبلیغات استانی و شهری سرازیر میشد، حالا به جیب گردانندگان این فضاهای مجازی سرازیر شده است.
ابزارهای تبلیغاتی جبهه اصلاحات
در این بین برخی کاندیداها با حضور در کلابهاوس کار تبلیغات انتخاباتی را آغاز کردهاند. مصطفی تاجزاده اولین کاندیدای اصلاحطلب در اتاقی در کلابهاوس با عنوان «چرا نامزد شدم؟» حضور یافت. او اولین کاندیدایی بود که در این شبکه اجتماعی به تشریح برنامهها و سیاستهای دولت متبوعش در صورت پیروزی پرداخت و بیش از ۵ ساعت به سوالات خبرنگاران و دیگر مخاطبان پاسخ داد. در عینحال به علت پر شدن ظرفیت اتاقهای دیگری نیز در کنار این اتاق در کلابهاوس برای پخش سخنانش ایجاد شد. البته متن سخنانش برعکس سخنان اسحاق جهانگیری در کلابهاوس، در رسانهها چندان منتشر نشد. این درحالی است که رسانههای دست راستی به صورت هماهنگ بحث میان مصطفی تاجزاده و غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی را پوشش دادند. بحثی که عمدتاً حول دو رویکرد متفاوت نسبت به هویت اصلاحطلبی در کلابهاوس در جریان بود. به هر حال با وجود احتمال ردصلاحیت مصطفی تاجزاده به علت مصوبه شورای نگهبان که صراحتاً نداشتن احکام کیفری را در ویژگیهای کاندیداتوری آورده، او همچنان به میدان انتخابات آمده است. برخی میگویند در واقع حضور تاجزاده نوعی بازار گرمی برای مشارکت انتخاباتی است.
از بین کاندیداهای اصلاحطلب اسحاق جهانگیری، دیگر چهرهای بود که فضای کلابهاوس را تبدیل به میتینگ انتخاباتی خود کرد. سوالاتی که از او در فضای آنلاین پرسیده شد، عمدتاً حول محور مسئولیتهایش به عنوان معاون اول دولت مستقر بوده است.
از ارز ۴۲۰۰ تومانی تا افزایش قیمت بنزین، امضای برجام و فیلترینگ کلابهاوس مباحثی بود که جهانگیری به آنها پاسخ داد. او اگرچه در انتخابات پیشین نیز داوطلب ریاست جمهوری شده بود، اما مجبور شد به پیشنهاد دیگر اصلاحطلبان عرصه انتخابات را برای پیروزی حسن روحانی خالی کند. جهانگیری به علت حمایت طیفهای مختلف اصلاحطلب در این انتخابات، شانس بیشتری برای تبدیل شدن به گزینه یک اصلاحطلبان را دارد. او در حال حاضر ستاد انتخاباتی خود را نیز وارد میدان کرده است. پیش از این خبری مبنی بر ریاست حسین مرعشی، عضو شورای مرکزی و سخنگوی و حزب کارگزاران سازندگی در ستاد جهانگیری منتشر شده بود که چندی بعد این خبر تکذیب شد. البته حتی با وجود این تکذیبیه نیز مشخص است که حزب کارگزاران نقش مهمی در تبلیغات این کاندیدای انتخاباتی خواهد داشت؛ چنانکه در انتخابات ریاست جمهوری پیشین نیز این حزب امکانات زیادی را به جهانگیری اختصاص داده بود. با اینحال تاکنون شهیندخت ملاوردی، فاطمه پهلوانی عضو حزب اتحاد ملت، محمدرضا جلاییپور، سیدرضا نوروززاده عضو حزب اعتماد ملی، رضا ویسه و حسین مرعشی به عنوان 7 عضو شورای راهبری ستاد انتخاباتی اسحاق جهانگیری انتخاب شدهاند. جهانگیری همچنین مرخصی انتخاباتی خود را نیز از دولت گرفته و تلاشها برای جلب آرای عمومی را آغاز کرده است.
در این بین خیلیها این سوال را مطرح میکنند که آیا معاون اول دولت مستقری که با نارضایتیهای اجتماعی و اعتراضاتی در زمینههای معیشتی روبهرو بوده، واقعاً شانسی برای پیروزی دارد.
به هر حال از آنجا که اعضای نهاد اجماعساز اصلاحطلبان یعنی جبهه اصلاحات ایران اعلام کرده، این مسئله بستگی به نتایج نظرسنجیهای دم انتخاباتی دارد. محمد شریعتمداری اگرچه هنوز همچون دو کاندیدای دیگر سراغ کلابهاوس نرفته، اما این روزها در فضای رسانهای حاضر شده و درباره برنامههای آتی خود صحبت کرده است. او که پیش از این وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بوده، احتمالاً پشت پرده در حال گرفتن حمایت تشکلهای کارگری و بازنشستگان است. تشکلهایی که غالباً از اعضای خانه کارگر در آن حضور دارند. خانه کارگر با دبیرکلی علیرضا محجوب، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی به نظر میرسد ارتباط خوبی با وزیر کار دارند و شریعتمداری روی حمایت آنها حساب باز کرده است. با این حال مشخص نیست علیرغم این تبلیغات محمد شریعتمداری که در دوران مسئولیتش بزرگترین اعتراضات کارگری همچون اعتراضات بیش از یک ماهه کارگران در سال 97 اتفاق افتاده، میتواند گزینه اول اصلاحطلبان باشد یا نه. مسعود پزشکیان نیز دیگر کاندیدای اصلاحطلبی است که احتمال تبدیل شدن به گزینه اول اصلاحطلبان در انتخابات ریاست جمهوری را دارد. او که در هیأت رئیسه دهمین دوره مجلس شورای اسلامی حضور داشته این روزها در گفتوگوهای رسانهای از اهداف و برنامههایش گفته است. برخی از فعالان سیاسی اصلاحطلب معتقدند او میتواند ارتباطات خوبی با بزرگان بگیرد و به علت ارتباط خوبش با اصولگرایان معتدل گزینهای قابل قبول دانسته میشود. با اینحال او نیز همچنان با انتقادات مهمی از جمله واکنش منفعلانه مجلس دهم در دوران اعتراضات بنزینی رو به رو است که ممکن است او را از لیست کاندیداهای دارای شانس پیروزی، حذف کند. از دیگر چهرههای اصلاحطلب، محمود صادقی نیز کاندیدای انتخابات شده است که او نیز همچون پزشکیان با سوالات مهمی روبهرو است. سوالاتی که از دوران مسئولیتش به عنوان نماینده مجلس دهم مطرح میشود. محسن رهامی دیگر کاندیدای اصلاحطلب نیز تبلیغات انتخاباتی را آغاز کرده و علیاصغر فانی، وزیر سابق آموزش و پرورش را به عنوان رئیس ستاد انتخاباتیاش انتخاب کرده است. در عینحال فریده اولادقباد، محمود گودرزی، احمد حکیمیپور، مصطفی ناصری و محمدرضا حاتمی از دیگر چهرههای ستاد انتخاباتی او هستند.
رقابت تبلیغاتی کاندیداهای اصولگرا
در جناح مقابل نیز تب و تاب تبلیغات انتخاباتی داغ است. شاید علی لاریجانی و ابراهیم رئیسی مهمترین چهرههای اصولگرایی باشند که برای کاندیداتوری به میدان آمدهاند. ابراهیم رئیسی، رئیس فعلی قوه قضائیه اگرچه هنوز اعضای ستاد انتخاباتی خود را منصوب نکرده است، اما طبق گمانهها به نظر میرسد که کادر پیشین ستاد انتخاباتی خود در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 را مجدداً به عرصه خواهد آورد. این در حالی است که در انتخابات سال 96 علی نیکزاد، رئیس ستاد انتخاباتی او بود. البته رئیسی تلاشهای خود برای جلب آرای عمومی را پیش از اینها و در دوران ریاستش در قوه قضائیه انجام داده است. شائبه انتخاباتی بودن بسیاری از سفرهای استانی او و حضور یافتنش در اجتماعات مردم در طول این چند سال بارها مطرح شده است. در نهایت با ثبت نام او در انتخابات این شائبه تبدیل به یقین شد. البته ابراهیم رئیسی همچون سال 96 با سوالات زیادی درباره دورههای مختلف عملکردش در قوه قضائیه از ابتدای انقلاب تاکنون روبهرو بوده است و اکنون نیز به عنوان رئیس قوه قضائیه سهمی از نارضایتیهای اجتماعی در سالهای اخیر دارد. سهمی که به عنوان رئیس قوه اصلاً کم نیست.
علی لاریجانی نیز دیگر گزینه مهم اصولگرا است که ممکن است تحت شرایطی تبدیل به گزینه اول اصولگرایان شود، اما در حال حاضر کفه حمایتی اصولگرایان بیشتر به سمت ابراهیم رئیسی متمایل است. لاریجانی سالها به عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی موقعیت برتری به عنوان کاندیدای اصولگرایی دارد، اما او نیز همچون دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص اعتراضات بنزینی و چندین و چند طرح بینتیجه در مجالس گذشته باید پاسخگو باشد. هرچه هست کاندیداهای اصولگرا و اصلاحطلب این روزها بسیار مشغول جلب حمایت و تبلیغات هستند. اگرچه دوره تبلیغات به صورت رسمی آغاز نشده، اما این روزها حتی اقدامات مثبت این افراد در جایگاه مسئولیتیشان نیز رنگ و بوی انتخاباتی دارد و تلاشی برای جذب مردم است. اگرچه معلوم نیست در این دوره از انتخابات این دست اقدامات بتواند بخش زیادی از مردم را پای صندوقهای رای بکشاند یا نه.