ایران هزینه سنگینی را برای مشارکت خود با چین پرداخت خواهد کرد. پکن از مشکلات اقتصادی تهران برای تامین منابع نفت خود استفاده کرده و با تخفیف شدیدی از ایران نفت خریداری می کند.

به گزارش سایت روزنو ، "شلومو بن امی" وزیر خارجه اسبق اسرائیل و معاون فعلی رئیس مرکز بین المللی "تولیدو" برای خاورمیانه در مقاله ای در نشریه آلمانی "تاگس اشپیگل" با اشاره به افزایش حضور و نقش آفرینی چین در خاورمیانه از جمله همکاری های گسترده آن کشور با ایران می نویسد:"پکن قصد دارد خلاء ایجاد شده ناشی از نبود امریکا را پر کند.

با این وجود، چین نمی خواهد مسئولیت تامین امنیت منطقه را بپذیرد بلکه قصد دارد در نقش یک مهمان به ایفای نقش بپردازد. "جو بایدن" رئیس جمهوری امریکا اعلام کرد که نیروهای نظامی امریکایی تا 11 سپتامبر از افغانستان خارج خواهند شد. این موضوع به معنای پایان طولانی ترین جنگ امریکا خواهد بود.

این اقدام هم چنین دور شدن امریکا از خاورمیانه را تایید می کند. با این وجود، این پرسش مطرح است که کدام بازیگر جای امریکا را در منطقه خواهد گرفت؟ به نظر می رسد امید چین برای پر کردن خلاء نبود امریکا در منطقه افزایش یافته است.

چند هفته پیش از اعلام خبر خروج نیروهای امریکایی از افغانستان توسط بایدن "وانگ یی" وزیر خارجه چین امضای توافق نامه مشارکت جامع استراتژیک 25 ساله با تهران را اعلام کرد که شامل همکاری های اقتصادی، سیاسی و امنیتی چین با ایران می شود.

این اقدام چین امریکا را نگران کرده است. امریکا دلیلی منطقی برای نگرانی دارد. چین با دشمن دیرینه امریکا (ایران) وارد همکاری گسترده شده است. درست است که موضوع مشارکت راهبردی یک ابزار در سیاست خارجی چین است و پیش تر پکن را با سایر کشورهای منطقه از جمله عراق و عربستان سعودی نیز پیوند داده است.

معمولا درباره حجم مبادلات تجاری چین با ایران در رسانه ها اغراق شده است و از برنامه ریزی برای سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری چینی ها در ایران سخن گفته شده در حالی که هیچ یک از طرفین این موضوع را تایید نکرده اند.

با این وجود، حتی اگر توافق تازه روابط چین و ایران را به سطح تازه ای نرساند این اولین مشارکت چین با یک دشمن دیرینه امریکا است. در عین حال، چین در حال تعمیق روابط خود با نزدیک ترین متحدان امریکا در خاورمیانه از جمله امارات، مصر و حتی اسرائیل است.

به نظر می رسد در حال حاضر انگیزه اصلی چین در وهله نخست اقتصادی است. علاوه بر دسترسی به منابع انرژی منطقه، چین می تواند از طریق همکاری با صنایع و فناوری پیشرفته اسرائیل موقعیت خود را در مناطق آینده گرا تقویت کند.

به همین دلیل، سرمایه گذاری های سال های اخیر چین در اسرائیل که روندی رو به افزایش داشته برای امریکا آزار دهنده است. علاوه بر آن، چین برای پیشبرد جاه طلبی های بین المللی خود در زمینه احداث زیرساخت ها واتصال جاده ها علاقمند به همکاری با اسرائیل است و در این راستا در پروژه جاده ابریشم تازه برای اسرائیل نقش قائل است همان گونه که چین پیش تر کنترل بنادر دریایی را در سایر نقاط آسیا و اروپا در اختیار گرفته بود مدیریت بندری تازه در حیفا در اسرائیل را نیز برعهده خواهد گرفت. علاوه بر آن، چین با مشارکت در انتقال و تامین نفت از ایران مسیر حمل و نقل مستقیم به بندر عباس و تنگه هرمز را ایجاد کرده است".

وزیر خارجه اسبق اسرائیل در ادامه این مقاله می نویسد:"پکن خواستار صلح است اما نمی خواهد تضمین کننده حفظ صلح باشد. امریکا دست کم در شرایط فعلی نگرانی ای در این باره ندارد که چین بخواهد به منازعات در خاورمیانه دامن زند.

در توافق نامه استراتژیک تازه با ایران به همکاری های امنیتی چین با تهران اشاره شده اما این یک اتحاد نظامی نیست و هیچ گاه در هیچ درگیری نظامی ای در منطقه چین جانب طرف خاصی را نخواهد گرفت. در نهایت آن که چین کماکان در حال انجام مانورهای نظامی با عربستان سعودی رقیب سرسخت ایران است.

واقعیت آن است که آخرین چیزی که چین به آن نیاز دارد ایجاد یک منازعه بزرگ منطقه ای است چرا که این موضوع صادرات نفت به چین و سرمایه گذاری آن کشور در کشورهای منطقه را مختل خواهد کرد و به ضرر پکن خواهد بود. این موضوع چین را به بازیگری مسئول تبدیل می کند. با این وجود، چین آمادگی لازم برای تامین امنیت در خاورمیانه را ندارد.

ائتلاف نظامی معمولا ابزار ارجح چین در رقابت بین المللی با امریکا نیست. چین بسیار احتیاط کرده تا وارد منازعات بلند مدت منطقه ای نشود. علیرغم آن که چین اخیرا اشاره داشته که میزبان مذاکرات مستقیم بین اسرائیلی ها و فلسطینی ها خواهد بود اما نباید اعتبار بیش از اندازه ای به اعلام آمادگی آن کشور داد.

چین به خوبی می داند که تنها قادر به گسترش نفوذ اقتصادی خود در افغانستان و عراق است چرا که امریکا از نظر نظامی در آنجا فعال است. در نهایت آن که منافع اقتصادی چین زمانی به بهترین وجه تامین می شود که نظام امنیتی تحت رهبری امریکا در منطقه دست نخورده باقی باند. این امر تا حدی توضیح دهنده چرایی این موضوع است که شرکای اصلی چین در خاورمیانه متحدان امریکا هستند.

امضای قرارداد چین با ایران یک امر استثنایی بود اما باز هم در وهله نخست ماهیت آن اقتصادی بوده است: چین می خواهد تجارت دوجانبه با ایران را احیا کند تجارتی که از زمان خروج امریکا از برجام در سال 2015 میلادی به شدت آسیب دیده است.

پکن قصد داشت با امضای توافق نامه با ایران موضع تهران را پیش از گفتگو با امریکا تقویت کند. در واقع، ایده توافق مشارکت جامع استراتژیک با تهران تنها پس از احیای دوباره تحریم های امریکا علیه ایران مطرح شد. زمانی که بایدن از تصمیم برای بازگشت به توافق هسته ای با ایران خبر داد چین در تصمیمی حساب شده به امید لغو سریع تر تحریم ها از سوی امریکا و تقویت موقعیت ایران در مذاکرات توافق نامه را با ایران امضا کرد. با این وجود، ایران هزینه سنگینی را برای مشارکت خود با چین پرداخت خواهد کرد.

پکن از مشکلات اقتصادی تهران برای تامین منابع نفت خود استفاده کرده و با تخفیف شدیدی از ایران نفت خریداری می کند. در جریان مذاکرات، در ایران نگرانی هایی درباره آن که چین به دنبال توافق بهره برداری مشابه از سریلانکا این بار در قبال ایران باشد وجود داشت.

چین در سریلانکا کنترل بندر هامبانتوتا را در اختیار گرفته است. نکته دیگر آن که حزب الله لبنان شریک مهم ایران در منطقه باید مراقب رفتار خود باشد و بداند که چین نسبت به تحرکات آن گروه حساس است. حزب الله باید در تهدیدات خود درباره حمله به بندر حیفا اسرائیل با موشک های بالستیک و راکت ها تجدیدنظر کند چرا که چین در این بندر نفوذ قابل توجهی دارد.

در مورد امریکا، احتمالا برتری نظامی آن کشور در خاورمیانه برای مدت زمانی طولانی بدون چالش باقی خواهد ماند. با این وجود، صرف قدرت نظامی برای مهار رشد قدرت استراتژیک چین در منطقه و فراتر از آن برای امریکا اهرمی کافی نخواهد بود. برای مهار چین، امریکا باید قاطعیت سیاسی، تعهد اقتصادی و نفوذ فرهنگی خود را نیز تقویت کند. در غیر این صورت، همان گونه که بایدن رئیس جمهوری امریکا در فوریه گذشته هشدار داد چین امریکا را از صحنه به بیرون خواهد راند".