هرچه می‌گذرد با ابهام کمتری می‌شود به این سوال پاسخ داد که «تا چه حد می‌توان به مذاکرات وین برای احیای برجام و برداشتن بار تحریم‌ها از دوش ایران امیدوار بود؟» گرچه هنوز برای پاسخ قطعی و روشن به این سوال خیلی زود است، اما دست کم تازه‌ترین سیگنال‌ها از وین مثبت و امیدوارکننده بوده است.

به گزارش روز نو :این سیگنال‌های مثبت صبح دیروز به بازار ارز رسیدند. در حالی که دلار در تعطیلات نوروزی به مرز 26 هزار تومان هم رسیده بود، دیروز قیمت آن با کاهش نسبت به روز قبل، به 24 هزار و 500 تومان رسید. وضعیت درباره سایر ارزهای خارجی نیز بدین ترتیب بود.

تحلیلگران این کاهش را واکنش بازار به اخبار وین ارزیابی کردند. عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد تیم ایران در نشست کمیسیون برجام طی هفته جاری، حصول نتیجه در مذاکرات وین را منوط به تهیه فهرستی از اقداماتی که دو طرف باید انجام دهند کرده بود. حال روسیه از ورود مذاکرات وین به این مرحله خبر داده است.

عبور از کلیات و حرکت به سوی گام‌های مشخص

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی دیروز در صفحه توئیتر خود نوشت که «در جمع‌بندی نتایج دو هفته ارزیابی درباره احیای برجام می‌توانیم با رضایت بگوییم که مذاکرات وارد مرحله تهیه پیش‌نویس شده است.»

او در پیام توئیتری خود اشاره کرده که گرچه با راهکارهای عملی فاصله زیادی داریم اما طرفین از صحبت کردن درباره کلیات، به توافق روی گام‌های مشخص رسیده‌اند.

اولیانوف دیروز همچنین از دیدار و رایزنی دوجانبه هیأت این کشور با هیأت آمریکا در وین درباره احیای توافق هسته‌ای خبر داد.

شبکه خبری بلومبرگ نیز دیروز در گزارشی درباره روند جاری در مذاکرات برجامی وین، تصریح کرد که تحولات و اظهارات مذاکره‌کنندگان حاکی از بهبود اوضاع و نرمش در وین است. این رسانه مشخصا اشاره کرده که ایالات متحده و ایران به نقطه پایان دادن به اختلافات‌شان بر سر توافق هسته‌ای نزدیک‌تر شده‌اند؛ واشنگتن گفت‌وگوها را سازنده توصیف کرده و جمهوری اسلامی ایران نشان داده، آمادگی دارد در خصوص جزئیات مربوط به چگونگی احیای توافق صحبت کند.

تحلیلگران نیز عموما بر همین عقیده هستند. قاسم محبعلی، کارشناس سیاست خارجی در گفت‌وگویی با «انتخاب» گفته است: «ورود طرفین مذاکرات به نگارش متن مشترک حکایت از پیشرفت مجدد مذاکرات دارد و این اقدام باعث می‌شود تا اولا سرعت رسیدن به احیای برجام افزایش پیدا کرده و ثانیا چارچوب مذاکرات و مباحث مربوطه مشخص شود.»

بلومبرگ با اشاره به تکرار خبر دیدار هیأت ایرانی و سعودی در بغداد، به نقل از جوست هیلترمن نوشت: اگر توافق هسته‌ای با موفقیت احیا شود، گفت‌وگوهای اولیه می‌تواند زمینه را برای رایزنی سطح بالاتر میان ایران و عربستان در مورد مسائل منطقه‌ای فراهم کند

دیدار در بغداد به موازات نشست وین؟

نشانه دیگر از بهبود اوضاع برجام در وین، خبری است که دو روز پیش روزنامه فایننشال تایمز منتشر کرد و در ابتدا تکذیب شد. این رسانه روز یکشنبه خبر داد که دو هیأت ایرانی و سعودی پس از پنج سال قطع روابط دیپلماتیک، در بغداد و با میانجی‌گری مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق، با یکدیگر دیدار و مذاکره کرده‌اند. خود فایننشال تایمز در گزارشش اعلام کرد که سعودی‌ها این خبر را تکذیب کرده‌اند. ساعاتی بعد عرب‌نیوز نیز به نقل از یک مقام عربستانی، ادعای دیدار میان نمایندگان تهران و ریاض را رد کرد. روز گذشته اما تکرار دوباره این خبر، احتمال صحت آن را قوت بخشید؛ به ویژه آنکه سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز آن را تکذیب نکرد.

پس از خبر فایننشال تایمز، العربیه الجدید نیز دیروز نوشت که «یک مقام مسئول در دفتر «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر عراق در مورد خبر دیدار میان ایران و عربستان گفت: این گزارش درست است. این نشست ۱۰ روز پیش در منطقه سبز بغداد با میانجی‌گری بغداد برای حل تنش‌ها برگزار شده است و برای ارزیابی طرفین از مواضع یکدیگر بوده است.»

یک دیدار رده پایین با تمرکز بر یمن و لبنان

رویترز گزارش کاملتری ارائه کرد. این خبرگزاری به نقل از یک مقام ایرانی و یک منبع مطلع دیگر نوشت که دیدار میان دو هیأت ایرانی و عربستانی نهم آوریل در عراق انجام گرفته و یک دیدار رده پایین با تمرکز بر موضوعاتی مانند حوثی‌های یمن و حزب‌الله لبنان بوده است. هدفش نیز پیدا کردن راهکاری برای تنش‌های جاری در منطقه بوده است.

قیمت دلار دیروز با کاهش نسبت به روز قبل، به 24 هزار و 500 تومان رسید. تحلیلگران این کاهش را واکنش بازار به اخبار وین ارزیابی کردند؛ اخباری که حاکی از ورود طرفین به مرحله تهیه پیش‌نویس برای بازگشت به برجام و لغو تحریم‌هاست

رویترز در گزارش خود به نقل از همان منابع ادامه داده که این گفت‌وگوها به نتیجه خاصی نرسیده است. همچنین یک دیپلمات غربی در منطقه گفته است که آمریکا و انگلیس کاملا از پیش، از مذاکرات سعودی - ایران باخبر بوده‌اند، اما نتیجه را نمی‌دانند.

واکنش ایران

مقامات ایران و عربستان تاکنون به طور رسمی واکنشی مبنی بر رد یا تایید این خبرها نشان نداده‌اند. سعید خطیب‌‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری دیروز خود در پاسخ به سوال خبرنگاران در این خصوص، گزارش‌های منتشر شده را رد نکرد و صرفا با بیان اینکه نقل قول‌های متضادی در این باره منتشر شده، گفت: «چیزی که اهمیت دارد این است که جمهوری اسلامی ایران همواره از گفتگو با پادشاهی سعودی استقبال کرده و آن را به نفع مردم دو کشور و همچنین صلح و ثبات منطقه می‌داند.»

زمینه رایزنی میان ایران و عربستان با احیای برجام

با افزایش احتمال صحت این دیدار، بسیاری آن را نشانه دیگری مبنی بر پیشرفت مذاکرات وین تفسیر می‌کنند. بلومبرگ در گزارش دیروز خود به همین موضوع اشاره کرد و ضمن آنکه آن را نشانه آشکار از کاهش تنش‌ها دانست، نوشت: «به گفته جوست هیلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه بحران بین‌المللی، گزارش‌های نشست وین نشان می‌دهد که چگونه یک تغییر عمده در سیاست‌های ایالات متحده تحت هدایت بایدن و قصد او برای ورود مجدد به توافق هسته‌ای اصلی ۲۰۱۵ «سیگنال روشنی» را به عربستان سعودی مبنی بر این ارسال کرده این کشور مجبور است تقاضاهای خود درخصوص گسترش مفاد توافق هسته‌ای را لغو کند.»

به نوشته بلومبرگ، هیلترمن ادامه داده: «اگر توافق هسته‌ای با موفقیت احیا شود، گفت‌وگوهای اولیه می‌تواند زمینه را برای رایزنی سطح بالاتر میان ایران و عربستان در مورد مسائل منطقه‌ای فراهم کند.»

روایت الاخبار از جزئیات مذاکرات ایران و عربستان

الاخبار چاپ بیروت نوشت: مذاکرات سری عربستان و ایران تحت حمایت بغداد برای اولین بار و پس از قطع طولانی مدت ارتباط برگزار شد و تهران و ریاض گفتگوی استراتژیک محرمانه را درباره تمام پرونده های مورد اختلاف، آغاز کردند. گفتگویی که انتظار می رود نتایج مهم آن، نقطه عطفی در منطقه باشد و بر کشورهای مختلف منطقه، به ویژه لبنان و یمن سایه افکند.

هیئت سعودی شامل ۶ نفر، از جمله مشاور عالی رتبه امنیتی ولیعهد عربستان و به سرپرستی خالد بن علی الحمیدان، رئیس سازمان اطلاعات عربستان سعودی بود. در مورد هیئت ایرانی نیز قابل ذکر است که این هیأت ۵ نفره بود و ریاست آن را یک مقام عالی رتبه در ایران بر عهده داشت و نمایندگان کلیه نهاد‌های ایرانی در آن حضور داشتند.

زیدآبادی: اتفاق بزرگی در حال رقم خوردن است

احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی در روزنامه آرمان ملی نوشت: آنچه در وین جریان دارد، بسیار بیش از بحث تعهدات برجامی و رفع تحریم‌هاست. در آنجا اتفاق بسیار بزرگی در حال رقم خوردن است!

شاید به همین دلیل، برخی از جریان‌های اصطلاحا تندرو داخلی، به رغم مواضع صریح مسئولان بلندپایه نظام برای ادامه مذاکرات، خواهان قطع سریع مذاکرات وین هستند. آنها ظاهرا بو برده‌اند که در انتهای این مسیر، جای قرص و محکمی در صحنه سیاست جمهوری اسلامی برای‌شان باقی نخواهد ماند. مسأله اما این است که همان چینی‌هایی که تندروها با این تصور که چرخش به سمت آنان، سبب تقویت‌شان خواهد شد، ابتکار عمل ورود ایران به دوران تازه را به دست گرفته‌اند! باور ندارید؟ پس به متن زیر که بخشی از مصاحبه چانگ هوآ سفیر چین در تهران با یکی از خبرگزاری‌های داخلی است، خوب دقت کنید. او می‌گوید: «وانگ ئی وزیر امور خارجه چین، در سفر اخیر خود به شش کشور منطقه از جمله ایران، یک طرح ۵ ماده‌ای را برای دستیابی به امنیت و ثبات در خاورمیانه پیشنهاد کرد: اول، حمایت از احترام متقابل. خاورمیانه، سرزمین تمدن‌های منحصر به فردی است که سیستم‌های اجتماعی و سیاسی خاص خود را پرورش داده است.

باید به خصوصیات، الگوها و روش‌های خاورمیانه احترام گذاشت. مهم است که به جای دیدن منطقه از دریچه رقابت جغرافیایی، ذهنیت سنتی تغییر یابد و کشورهای خاورمیانه را به عنوان شرکایی برای همکاری، توسعه و صلح در نظر بگیریم. حمایت از کشورهای خاورمیانه در کشف مسیرهای توسعه خود و همچنین حمایت از کشورهای منطقه و مردم آنها در ایفای نقش اصلی در پیگیری حل و فصل سیاسی موضوعات داغ منطقه‌ای مانند سوریه، یمن و لیبی مهم است. ترویج گفت‌وگو و مبادلات بین تمدن‌ها برای دستیابی به همزیستی مسالمت‌آمیز همه اقوام در خاورمیانه مهم است. چین برای این منظور به نقش سازنده خود ادامه خواهد داد. دوم، رعایت عدالت. هیچ چیز بیش از یک راه‌حل درست برای مسأله فلسطین و اجرای جدی آن، عدالت و انصاف را در خاورمیانه نشان نمی‌دهد. ما از میانجیگری فعال جامعه جهانی برای دستیابی به این هدف و برگزاری جلسه معتبر بین‌المللی در این زمینه در شرایطی که شرایط مهیا باشد حمایت می‌کنیم.

وظیفه اصلی این است که ایالات متحده اقدامات اساسی برای لغو تحریم‌های یک جانبه خود علیه ایران و همچنین تعمیم آن به طرف‌های ثالث را انجام دهد و ایران نیز باید در تلاش برای دستیابی هرچه زودتر به توافق، تعهدات هسته‌ای متقابل خود را از سر بگیرد. در عین حال، جامعه بین‌المللی باید از تلاش‌های کشورهای منطقه در ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای و سایر سلاح‌های کشتار جمعی پشتیبانی کند. چهارم، تقویت مشترک امنیت جمعی.

برای ارتقای امنیت و ثبات در خاورمیانه، نگرانی‌های قانونی همه طرف‌ها باید برآورده شود. تشویق گفت‌وگو و مذاکره برابر، درک متقابل و سازگاری و بهبود روابط بین کشورهای حاشیه خلیج فارس مهم است. مبارزه قاطعانه با تروریسم و پیشرفت در ریشه کن کردن این موضوع نیز ضروری است. در این راستا، کشور چین پیشنهاد می‌کند که یک کنفرانس گفت‌وگوی چندجانبه برای امنیت منطقه‌ای در منطقه خلیج فارس برای بررسی ایجاد مکانیسم اعتماد خاورمیانه با موضوعاتی مانند اطمینان از ایمنی تأسیسات نفتی و خطوط حمل و نقل و ایجاد گام به گام چارچوب برای امنیت جمعی، جامع، مشارکتی و پایدار برگزار شود. پنجم، تسریع در همکاری‌های توسعه‌ای. پایداری صلح و امنیت در خاورمیانه مستلزم توسعه، همکاری و یکپارچگی است.

لازم است برای شکست ویروس کرونا و دستیابی به بهبود اقتصادی و اجتماعی در اسرع وقت گرد هم آییم. کمک به کشورهای جنگ زده برای بازسازی، حمایت از تنوع بیشتر در رشد اقتصادی کشورهای تولید کننده نفت و کمک به سایر کشورهای خاورمیانه در دستیابی به توسعه و احیای مجدد، با توجه به منابع کشورهای مختلف منطقه از اهمیت برخوردار است. چین برای افزایش اشتراک تجارب حکمرانی با کشورهای خاورمیانه به برگزاری «مجمع اصلاح و توسعه چین و عرب» و «مجمع امنیتی خاورمیانه» ادامه خواهد داد. چین آماده است تا در ابتکار عمل پنج ماده‌ای با همه طرف‌ها در ارتباط نزدیک باشد و از نزدیک برای ارتقای صلح، امنیت و توسعه در خاورمیانه همکاری کند.»

منبعت:رروزنامه توسعته یرانی