طی ماه‌های اخیر نام‌های بسیاری برای نامزدی از سوی جریان اصلاحات برای حضور در آوردگاه 1400 مطرح شده است. از نام‌هایی همچون آیت‌ا... سیدحسن خمینی گرفته تا محمدجواد ظریف، اسحاق جهانگیری، محمدرضا عارف و حتی سیدمحمد خاتمی. این در حالی است که برخی معتقدند شرایط انتخابات پیش‌رو برای اصلاح‌طلبان همچون انتخابات 84 است اما آنها نمی‌خواهند اشتباه آن سال را تکرار کنند و از این رو است که در پی کاندیدای اجماعی جبهه اصلاح‌طلبان ایران را تشکیل داده‌اند. البته برخی نیز معتقدند اگر شرایط بر وفق مراد اصلاح‌طلبان پیش نرفت احتمال ائتلاف با گزینه‌های میانه‌رو با مشی اصلاح‌طلبی نیز وجود دارد. محمد عطریانفر فعال سیاسی اصلاح‌طلب می‌گوید: «آقای لاریجانی در چنین شرایطی از جمله چهره‌هایی است که می‌توان روی او بحث کرد و تصمیم گرفت.»

کاندیداهایی برای 1400

بسیاری بر این عقیده‌اند که اصلاح‌طلبان راه چندان همواری را برای حضور در انتخابات 1400 در پیش رو ندارند و فضای موجود در جامعه نیز بیانگر شرایط مطلوبی برای اصلاح‌طلبان نیست. نارضایتی‌های اقتصادی و معیشتی جامعه از یک‌سو، برخی ناکارآمدی‌های در بخش‌هایی از بدنه اجرایی، و عدم تحقق وعده‌ها و مطالبات جامعه باعث شده تا امروز نه‌تنها دولت با ریزش شدید اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی روبه‌رو گردد؛ بلکه اصلاح‌طلبان نیز در افکار عمومی از وضعیت مناسبی برخوردار نباشند. مرور انتخابات مجلس یازدهم در اسفند 98 موید این مساله است که اوضاع اصلا بر وفق مراد اصلاح‌طلبان نیست. حال در کنار اینها نوع نگاه حاکمیت به اصلاح‌طلبان و نظر شورای نگهبان درمورد چگونگی حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش رو نیز از امور مهمی است که در مرحله بعد باید بدان پرداخته شود. این در حالی است که اصلاح‌طلبان اخیرا با تشکیل نهاد اجماع‌ساز خود تحت عنوان جبهه اصلاح‌طلبان ایران درصدد اجماع درون‌جریانی برآمده‌‌اند تا احیانا از رخ دادن اتفاقات سال 84 جلوگیری کنند. هر چند که در این میان شاهد اعلام نامزدی برخی چهره‌های اصلاح‌طلب اما نه‌چندان تاثیرگذار به‌طور مستقل بوده‌ایم اما هنوز نامزدی از سوی جریان اصلاحات که بتواند اجماع جریانی را پشت خود ببیند معرفی نشده است. گویا اصلاح‌طلبان فعلا به جای پرداختن به بازیابی سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی به بررسی گزینه‌های محتمل خود روی آورده‌اند. چنانکه چندی پیش حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی در این خصوص گفته بود: «ظریف کاندیدای اول اصلاح‌طلبان است اما اگر همین امروز آقای ناطق‌نوری بیاید و کاندیدا ‌شود بدون قید و شرط حاضر هستیم که از او حمایت کنیم تا رئیس‌جمهور ایران شود.» با این حال همچنان از چهره‌هایی همچون اسحاق جهانگیری، محسن هاشمی و حتی محمدرضا عارف نیز نام برده می‌شود و مشخص نیست اصلاح‌طلبان بر چه مبنا و معیاری کاندیدای اجماعی خود را بیرون خواهند داد. آنچه مسلم است این شورای نگهبان خواهد بود که زمین بازی انتخابات را برای اصلاح‌طلبان تعریف خواهد کرد و آنها با در نظر گرفتن شرایط کاندیدای خود را اعلام خواهند کرد. حال اگر شرایط مطلوب بود و افراد حاضر به حضور در عرصه انتخابات بودند می‌توان منتظر حضور محمدجواد ظریف بود اما اگر روند سال 98 طی شود شاید باز هم سناریوی ائتلاف سال 92 و احتمال حمایت از لاریجانی از سوی اصلاح‌طلبان دنبال شود.

3 ویژگی کاندیدای کارگزاران

یک عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی درباره برنامه انتخاباتی این حزب اظهار داشت: همت اولیه کارگزاران این است که در یک اجماع همه‌جانبه به محوریت «سیدمحمد خاتمی» بتوانیم به شخصیتی جامع‌الاطراف که حداقل سه ویژگی مهم را دارا باشد، برسیم. ایرنا نوشت، محمد عطریانفر در توضیح سه شرط فوق، گفت: فرد موردنظر باید از سوی جامعه به‌عنوان چهره‌ای مثبت و موجه شناخته شود و مردم نسبت به او توافق‌نظر داشته باشند. ویژگی دوم این است که بتواند اجماع نخبگانی- سیاسی اصلاح‌طلبان را نمایندگی کند و فصل مشترک همه نیروهای دلسوز در جبهه اصلاحات باشد. مشخصه سوم این است که ارکان عالی‌رتبه و مقامات ارشد نظام سیاسی کشور نسبت به آن شخص حسی همدلانه و موافق داشته باشند. وی با بیان اینکه نامزد ریاست‌جمهوری ما کسی نباشد که از ابتدا با اتهام‌ها و برچسب‌های ناروا بتوانند او را از صحنه بیرون کنند، یادآور شد: ما باید در مورد این حداقل‌ها به جمع‌بندی برسیم. در فرصت پیش رو در جلسه‌هایی خودمان تقریبا به جمع‌بندی رسیدیم و یکی تا ۲ نفر را برای نامزدی در نظر داریم. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود: محسن هاشمی از جمله چهره‌هایی است که واجد این ویژگی‌هاست. محمدجواد ظریف هم به‌عنوان شخصیتی غیرحزبی شرایط حمایتی ما را دارد. ما به‌ویژه در عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری باید حرف و استراتژی مشترک داشته باشیم چون این عرصه، مثل مجلس نیست که نزدیک ۲۰۰ حوزه انتخابیه دارد و افراد زیادی با آرای محدود و منطقه‌ای انتخاب می‌شوند. عطریانفر درباره نسبت اسحاق جهانگیری با حزب کارگزاران سازندگی و نظر حزب درباره نامزدی او، گفت: مسلما اگر جبهه اصلاحات و شخص اسحاق جهانگیری موافق نامزدی در انتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ ریاست‌جمهوری باشد، بی‌تردید جزو گزینه‌های حزب کارگزاران سازندگی خواهد بود. عطریانفر درباره نظر طیفی از کارگزاران نسبت‌به «علی لاریجانی» در انتخابات ۱۴۰۰، بیان کرد: امیدواریم این اتفاق رخ ندهد. اگرچه من جناب علی لاریجانی را شخصا و به صفت انسان صالح و شایسته برای پذیرش مسئولیت ریاست‌جمهوری می‌دانم. اما به‌هرحال او اصولگراست و تجربه خود را در بستر اصولگرایی طی کرده است. وی تصریح کرد: در شرایطی که اصلاح‌طلبان را از معرفی نامزد ذاتی خود محروم کنند، طبیعی است به سمت تصمیمات دیگر و انتخاب از میان نیروهای دیگر برویم و کسی که مواضع رفتاری‌اش به ما نزدیک‌تر باشد مورد انتخاب قرار دهیم. آقای لاریجانی در چنین شرایطی از جمله چهره‌هایی است که می‌توان روی او بحث کرد و تصمیم گرفت.