روح‌اله نخعی: عربستان سعودی قصد دارد پشت میز مذاکرات برجام یک صندلی برای خود داشته باشد. ریاض در این تلاش البته تاکنون حمایت لااقل یک عضو امضاکننده این توافق را جلب کرده است. فرانسه که در مذاکرات منجر به امضای توافق هسته‌ای در سال ۹۴، بیشترین چالش‌ها را با ایران داشت، از ورود عربستان سعودی به گفت‌وگوها حمایت کرده است. این موضع‌گیری‌ها البته در حالی مطرح می‌شود که مقامات دولت جدید ایالات متحده رایزنی‌ها و تماس‌ها با متحدان و طرف‌های توافق را درباره برجام آغاز کرده‌اند. از طرف دیگر، درخواست برای اضافه‌شدن یک بازیگر به صحنه توافق هسته‌ای در حالی است که ایران و روسیه صراحتا مخالفت خود را با تعیین پیش‌شرط و اقدامات مشابه در زمینه برجام اعلام کرده‌اند و خواستار احیای این توافق به همان شکل فعلی با بازگشت همه طرفین به تعهدات خود هستند. مقامات ایران همچنین تأکید کرده‌اند تصمیم برای بازگشت به برجام برای همیشه در مقابل دولت جدید آمریکا نخواهد بود و تیم جو بایدن باید هرچه زودتر تصمیم خود را دراین‌باره مشخص کند. در این میان البته دیروز بار دیگر تأیید شد که یوسی کوهن، رئیس سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل، معروف به موساد، در هفته‌های پیش‌رو راهی واشنگتن خواهد شد تا با مقامات دولت بایدن درباره ایران رایزنی کند.

مکرون: مذاکرات جدید باید سخت‌گیرانه باشد

به گزارش روز نو :رئیس‌جمهور فرانسه در این زمینه گفته است هرگونه مذاکرات جدید درباره توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران باید بسیار سخت‌گیرانه باشد. به گزارش شبکه العربیه، امانوئل مکرون گفته است این مذاکرات باید با حضور عربستان ‌سعودی نیز همراه باشد. طرف‌های غربی مذاکرات، شامل مقامات دولت جدید آمریکا البته پیش‌تر نیز از لزوم درنظرگرفتن دغدغه‌های کشورهای عربی حاشیه خلیج ‌فارس و نیز اسرائیل در تعامل با ایران و در فرایند احیای برجام سخن گفته و اشاره کرده بودند عدم تعامل با این دولت‌ها در مذاکرات برجام از جمله نقایص این توافق بوده است، اما این اولین‌بار است که یکی از امضاکنندگان برجام به‌صراحت از لزوم نقش‌آفرینی مستقیم یکی از این دولت‌ها در این زمینه سخن می‌گوید. مکرون بیرون‌ماندن دیگر کشورهای منطقه از مذاکرات توافق هسته‌ای را اشتباه خوانده و تأکید کرده است باید از این اشتباه اجتناب کرد.

امانوئل مکرون در حالی چنین موضعی اتخاذ کرده که تا مدت‌ها در تلاش بود تا بین ایران و آمریکا رایزنی کند و مذاکراتی را شکل ببخشد که برجام احیا شود. او حتی میانه ماجرا را آن‌قدر گرفت که منجر به دو سفر کوتاه و با فاصله کم محمدجواد ظریف به فرانسه و شهر کوچک بیاریتز شد تا در حاشیه اجلاس جی7 بتواند ترامپ را متقاعد کند تحریم‌های ایران را بردارد یا مانع فروش نفت ایران و بازگشت پول فروش آن به کشور نشود. اما او اکنون در کشمکش‌های همیشگی قدرت در منطقه در جای دیگری ایستاده تا پای عربستان سعودی را به مذاکرات ایران و 1+5 باز کند.

بن‌فرحان: با دولت بایدن گفت‌وگو خواهیم کرد

در همین رابطه، وزیر خارجه عربستان با طرح ادعاهایی علیه تهران گفت کشورش در رابطه با فعالیت‌های ایران و برنامه هسته‌ای آن با دولت جو بایدن گفت‌وگو خواهد کرد. به گزارش ایسنا به نقل از العربیه، فیصل بن‌فرحان گفت: «امنیت منطقه برای کشورهای اروپایی و دولت جو بایدن حائز اهمیت است و اظهارات مسئولان دولت آمریکا نشان می‌دهد که آنها به‌دنبال امنیت و ثبات هستند». او با بیان اینکه «در رابطه با چالش‌هایی که پیش‌رو داریم با آنها گفت‌وگو خواهیم کرد»، آنچه فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران می‌خواند و برنامه هسته‌ای این کشور را از جمله این چالش‌ها عنوان کرد و گفت: «ما اطمینان داریم که با همکاری یکدیگر بر این چالش‌ها غلبه خواهیم کرد». عربستان سعودی و متحدانش در حاشیه خلیج‌ فارس تأکید کرده‌اند این ‌بار باید در هر‌گونه گفت‌وگو حضور داشته باشند. آنها همچنین می‌گویند این گفت‌وگوهای جدید باید به مسئله برنامه موشکی بالستیک ایران و حمایت‌هایش از گروه‌های مختلف در منطقه نیز بپردازد. عربستان سعودی البته درگیر یک تقابل منطقه‌ای با ایران بوده و در برخی چالش‌ها، در نقطه مقابل ایران قرار دارد که معروف‌ترین آنها، در جنگ چندین‌ساله سعودی‌ها در یمن است. انصارالله یمن که طرف جنگ عربستان است، در حد تبادل سفیر با ایران تعامل دارد. سعودی‌ها و متحدانی مانند امارات متحده عربی، البته در دوران چهارساله ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ حامی کارزار «فشار حداکثری» ایالات متحده علیه ایران بودند و در سایه این کارزار، تقابل خود با ایران را پیش می‌بردند.

مکرون: فرصت کوتاه است

مکرون البته در یک زمینه با مقامات ایران هم‌نظر بوده و آن محدودیت فرصت برای اقدام درباره توافق هسته‌ای است؛ اگرچه او با دلایل و ادبیات متفاوتی این موضوع را مطرح کرده است. طبق گزارش العربیه، رئیس‌جمهور فرانسه در گفت‌وگویی با خبرنگاران که با حضور یکی از خبرنگاران این شبکه بوده است، گفته برای پیشگیری از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای زمان بسیار کمی باقی مانده است. مقامات ایران تأکید کرده‌اند بایدن فرصت زیادی برای تصمیم‌گیری در این زمینه ندارد، اما این موضوع از نگاه ایران تا حد زیادی در راستای امکانات واقعی توافق و نیز صبر ایران در این زمینه تبیین شده است. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در مقاله‌ای در فارن‌افرز و نیز در موضع‌گیری‌های دیگرش این موضوع را تبیین کرده است؛ مجید تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل نیز در صحبت‌های خود با رسانه‌ها و اظهاراتش فرصت را محدود خوانده است و کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین، تأکید کرده است که اگر از فرصت محدود پیش‌رو استفاده نشود، میزان و شکل همکاری ایران با آژانس بین‌المللی تغییر خواهد کرد و از همکاری «فوق‌العاده» به همکاری «عادی» کاهش خواهد یافت.

سالیوان: باید به دیپلماسی با ایران برگردیم

در این میان اما مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا بار دیگر بر موضع دولت متبوعش برای تعامل دیپلماتیک با ایران تأکید کرده است. جیک سالیوان، در نشستی مجازی با حضور دو نفر از اسلافش، رابرت اوبرایان، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ و کاندولیزا رایس، مشاور امنیت ملی جورج دبلیو بوش، با انتقاد از خروج دولت دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای گفت: «مجبوریم به دیپلماسی با ایران بازگردیم». او با بیان اینکه رویکرد دولت بایدن با رویکرد دولت ترامپ در مواجهه با تهدیدهای ناشی از ایران متفاوت است، گفت: «برنامه هسته‌ای ایران نسبت به چند سال گذشته به‌طرز چشمگیری پیشرفت کرده است. آنها از زمان خروج دولت سابق آمریکا از توافق هسته‌ای به ساخت بمب اتم بسیار نزدیک‌تر شده‌اند و توانایی موشک بالستیک آنها هم به‌طرز چشمگیری پیشرفت کرده است». مشاور امنیت ملی بایدن مدعی شد: «حمایت بی‌پروایانه آنها از تروریسم در منطقه فروکش نکرده است، در برخی زمینه‌های دیگر همچون حمله به متحدانمان، حمایتشان از نیابتی‌ها در حمله به نیروهای آمریکایی و متحدانمان جسورتر شده است». سالیوان اظهار کرد: «همه اینها ما را به این سمت وا‌می‌دارد که اگر بتوانیم به دیپلماسی بازگردیم، می‌توانیم برنامه هسته‌ای را در جعبه قرار دهیم. این می‌تواند سکویی برای ایجاد تلاش جهانی شامل متحدان و شرکایمان در منطقه و همچنین اروپا باشد تا سایر تهدیدهای ناشی از ایران شامل موضوع موشک بالستیک ایران مد‌‌نظر قرار گیرد». او ادعا کرد: «ما مجبوریم این تهدیدهای قابل‌ملاحظه و سایر رفتارهای مخرب ایران را در منطقه مورد توجه قرار دهیم. با این حال، نخستین اولویت حیاتی ما باید این باشد که با بحران هسته‌ای فزاینده ایران برخورد کنیم که در حال نزدیک و نزدیک‌ترشدن به داشتن تجهیزات مورد نیاز برای سلاح اتمی است». مشاور امنیت ملی بایدن اظهار کرد: «مایلیم که اطمینان یابیم که برخی از عناصر [توافق] را برپا داریم و محدودیت‌هایی را بر این برنامه هسته‌ای ایران اعمال کنیم که در طول دو سال گذشته رها شد».

تماس نماینده جدید دولت آمریکا در امور ایران با تروئیکا

از سوی دیگر همچنین خبر رسید رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با مقام‌های آلمان، بریتانیا و فرانسه درباره برجام رایزنی کرده است. منابع آگاه اروپایی اعلام کرده‌اند که این گفت‌وگو برای جمع‌بندی پرونده برجام و ارزیابی مواضع اروپا نسبت به این مسئله صورت گرفته است. رابرت مالی، آخر هفته گذشته به عنوان نماینده ویژه در امور ایران منصوب شده است تا در جایگاهی قرار بگیرد که پیش از او الیوت آبرامز و برایان هوک در دولت ترامپ آن را بر عهده داشتند. مالی رئیس پیشین گروه بین‌المللی بحران و از دیپلمات‌های دولت باراک اوباما بود. خبر تصمیم دولت برای انتصاب او به این جایگاه با مخالفت گسترده مخالفان ایران درون و بیرون واشنگتن همراه شد، تا جایی که «صدای آمریکا» دو گزارش علیه او منتشر کرد اما تصمیم بایدن در این زمینه بی‌تغییر ماند و مالی به این سمت منصوب شد تا یک چهره دیگر حامی دیپلماسی با ایران در دولت جدید جانشین یکی ‌دیگر از اعضای تیم حامی تحریم ایران و فشار حداکثری در دولت پیشین شده باشد.

منبع:شرق