با توجه به مصرف سرانه بالای مرغ در ایران نسبت به تمام فرآورده‌های پروتئینی دیگر، تحولات قیمتی آن این محصول خوراکی را در سبد خانوار ایرانیان به سوژه سیاسی و اقتصادی رایج در کشورمان بدل کرده است! چه در آن زمان که موجی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان لرزه بر تن مرغداران و دولتمردان می‌اندازد و چه زمانی که نوسان قیمت آن در هنگامه زیان مرغداران منجر به تجمعات صنفی علیه دولت‌ها از سال 78 خورشیدی به این سو شده است. تا جایی که مسبوق به سابقه است وزیر جهادکشاورزی وقت (محمود حجتی) در دو مقطع یک بار در هنگام افتتاحیه 2 نمایشگاه بین‌المللی دام و طیور در تهران و مورد دیگر در سال 93 در جزیره کیش با هجوم فیزیکی مرغدار ورشکسته مواجه شده بود! گویی مرغ صنعت طیور ایران یک پا داشته و هیچگاه روی ثبات و آرامش را به روی خود ندیده و نمی‌بیند.

اما این بار مثال محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی که در هفته‌های اخیر زمزمه تلاش‌های زیرپوستی وی برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری 1400 نقل محافل شده است و بسیاری از اصولگرایان با توجه به قهر و ناامیدی مردم از نبود اقتدار اصلاح‌طلبان و اعتدالیون چشم امید به پیروزی یک نامزد اصولگرا بسته اند؛ «مرغ» را پاشنه آشیل «شام آخر دولت روحانی» و احیانا گزینه مورد حمایت او کرده‌اند! اینکه چقدر اظهارات قالیباف درست است یا نادرست و تا چه اندازه مانوری انتخاباتی و پوپولیستی برای مردمان دوستدار مرغ ارزان قیمت؛ دغدغه‌ای است که رسیدگی به صحّت تمام آن در یک گزارش اقتصادی نمی‌گنجد؛ اما آنچه هویداست اینکه مدیریت تولید و توزیع گوشت مرغ سال‌هاست با نواقص و ایرادات فراوان دنبال شده است. تا جایی که دولت‌های خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی، جسارت واگذاری مدیریت و البته مسئولیت تام تنظیم بازار و تامین نهاده لازم را به خود تشکل مربوطه که اتحادیه پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی است نسپرده‌اند و فقط به خودشان اعتماد کرده‌اند که عاقبتش را این روزها تجربه می‌کنیم و یک مرغ کامل آماده پخت در کف بازار حدود 50 هزار تومان فروخته می‌شود!

> قالیباف: مرغ باید کیلویی ۱۰ هزار تومان باشد نه ۲۵ هزار تومان

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز گذشته با حضور در مراسم تقدیر از پژوهشگران برتر مرکز پژوهش‌های مجلس انتقاد از لایحه بودجه ۱۴۰۰ را دردستور کار قرار داد و گفت: «اگر به اعداد و ارقام نگاهی بیندازیم، چند ۱۰ میلیارد دلار رفته است و می‌خواهم بگویم در لایحه بودجه 1400 (تا مهرماه سال ۱۴۰۰) به طور دقیق با همین شرایط سخت ارزی ۴.۲ میلیارد دلار به نهاده‌های دامی اختصاص یافته است پس مرغ باید با احتساب سالن اجاره‌ای مرغداری، دارو، واکسن و همه این مسائل، کیلویی حدود ۱۰ هزار تومان یعنی باید یک و نیم دلار باشد، اما مرغ را در حال حاضر کیلویی ۲۵ هزار تومان به مردم می‌دهید، این پرسش وجود دارد که مابه‌التفاوت این ارز کجا رفته است؟»

> فقط 40 درصد یارانه تخصیصی دست مرغدار را گرفت!

پیرو این موضوع و پرسش بدون پاسخ رئیس مجلس شورای اسلامی، خبرنگار «آفتاب یزد» جویای صحت و سقم حساب و کتاب رئیس مجلس در این خصوص و همچنین محل ارزهایی شد که قالیباف مدعی شده است.
محمدعلی کمالی‌سروستانی، مدیرعامل اتحادیه پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی کشور در گفتگو با خبرنگار «آفتاب یزد» در این خصوص می‌گوید: «در خصوص آنالیز نرخ تمام شده نهاده برای مرغداران با شرایط ارزی تخصیصی، باید گفت که حتی اگر 100درصد نهاده را امروز به مرغداران اختصاص دهند، نرخ تمام شده دان کمتر از 4400تومان در نخواهد آمد، زیرا سایر اجزای تشکیل‌دهنده دان مانند لایزین، متیونین، سایر ریزمغذّی‌ها و... تا 10 برابر اضافه شده است که سر جمع اینها در کنار نرخ 4200تومان برای هر عدد جوجه و سایر هزینه‌های دارو و واکسن که 5 تا 6 برابر و هزینه‌های کارگری که 30درصد اضافه شده است؛ رقم کمرشکنی رقم خورده است. لذا اگر 100درصد نهاده را هم تعیین کنند با مرغی که بیش از 40روز نباید در سالن بماند و افت آن بیش از مرغ سنگین است (مرغ سنگین 26درصد افت دارد اما مرغ سایز 28 تا 29درصد افت دارد) مرغ زنده آماده کشتار برای مرغدار کمتر از 17هزار تومان تمام نمی‌شود و رقم ادعایی رئیس مجلس شورای اسلامی نمی‌تواند محقق شود.

وی در اشاره به اظهارات امروز قالیباف، ضمن تایید این بخش از سخنان وی که بیش از 4 میلیارد دلار ارز صرف تامین نهاده دان برای طیور در سال 99 شده و حدود همین میزان هم برای سال 1400 در نظر گرفته شده است می‌گوید: «اما باید تاکید کنم که بعید است کمتر از 40 درصد این دان با ارز 4200 تومانی دست مرغدار را گرفته باشد، در واقع فقط 40 درصد یارانه تخصیصی دست مرغدار را گرفته که آن هم سهم همین 2 ماه است که به مراتب نسبت به قبل منظم‌تر در سامانه «بازارگاه» نهاده عرضه شده است. در واقع در مجموع می‌توان گفت کمتر از 30 درصد نیاز مرغداران به نهاده با ارز یارانه‌ای دولت تامین شده و به جرات می‌توان گفت که ارزها هدر رفته و عمدتا صرف واسطه‌ها و واردکنندگانی شده که نیامده‌اند نهاده را با ارز دولتی به دست مرغداران برسانند! برای همین هم سویا با نرخ کیلویی 18 هزار تومان تا 20 هزار تومان یا ذرت 3 تا 4 هزار تومان طی 8 ماه اول امسال به مرغدار تحویل داده شد. به تعبیر دیگر این یارانه ادعایی هیچ بهره وری برای
مرغدار نداشت.»

کمالی در پاسخ به این پرسش خبرنگار «آفتاب یزد» که با وجود این وضع نابسامان توزیع نهاده با یارانه به مرغدار، چرا تشکل مربوطه جسارت و شهامت درخواست مسئولیت توزیع و مدیریت این نهاده را بر عهده نگرفته تصریح می‌کند: «اتفاقا اتحادیه پرورش‌دهندگان مرغ گوشتی از همان ابتدا با اعتماد به نفس و مسئولیت‌پذیری کامل آمادگی خود را برای توزیع تحت نظارت دولت و در قالب همین سیستم هوشمند و الکترونیک بازارگاه به دولت اعلام کرد باشد، اما دولت زیر بار نرفت و برخلاف هیچ منطق اقتصادی، کارمندان دولت را در مواجهه با 150 هزار مرغدار در کشورقرار داد!»

وی با بیان اینکه در این سامانه، هیچ جایگاه و سهمی به نظرات و اعمال نظر تشکلها داده نشده و حتی تشکل‌ها نمی‌توانند یک کیلو نهاده وارد کنند و در اختیار اعضای خود قرار دهند، می‌افزاید: «چرا که وقتی اتحادیه از مرغدار برای واردات نهاده رقمی دریافت می‌کند، نمی‌تواند از مرغدار پول را گرفته و نهاده بیاورد و بگذارد در سامانه بازارگاه تا هر شخصی زودتر آمد نهاده را ببرد و دست او خالی از دان بماند! »