با نزدیک شدن به زمان تغییر قدرت در کاخ سفید، گمانه‌زنی‌ها در مورد آینده برجام روزبه‌روز در حال افزایش است. این در حالی است که اظهار نظر در مورد چارچوب آینده مذاکرات در زمینه توافق هسته‌‌ای با ایران، از حیطه مذاکره‌کنندگان پیشین خارج شده و دایره وسیعی از کشورها از جمله شیخ‌نشین‌های کرانه جنوبی خلیج فارس را نیز در بر گرفته است. به هر روی مهم‌ترین اتفاق پیش رو در این زمینه، چند روز آینده رقم خواهد خورد و روز چهارشنبه نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزارت خارجه‌های ایران و گروه ۱+۴ برگزار خواهد شد.

به گزارش روز نو :این نشست مشترک بین ایران و چهار کشور آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس به ریاست «هلگا اشمید» دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا، به صورت ویدئو کنفرانس برگزار می‌شود و بر اساس اعلام کانال اطلاع‌رسانی اخبار معاون سیاسی وزارت خارجه، سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه، ریاست هیات ایران در نشست کمیسیون مشترک برجام را برعهده خواهد داشت.

در همین زمینه سخنگوی وزارت خارجه چین نسبت به بازگشت دولت آتی آمریکا به برجام و رفع تحریم‌های اعمالی علیه ایران ابراز امیدواری کرد. به گزارش شین‌هوا، جائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین در این زمینه گفت: «چین امیدوار است که ایالات متحده در اسرع وقت و بدون هیچ پیش شرطی به برجام بازگردد، به احترام گذاشتن به تعهداتش ادامه دهد و تحریم‌های مربوطه را بردارد.» او اضافه کرد که آمریکا باید گام‌های ملموسی برای اجرای تعهداتش، توسعه فرایند راه‌حل سیاسی برای مسئله هسته‌ای ایران و حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای بردارد.

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز چند روز پیش در گفت و با خبرنگاران ایرنا و صدا و سیما در این زمینه اشاره کرد: «موضع ایران سنجیده است و از آن حمایت می‌کنیم. ما از مواضع کشورهایی که می‌خواهند علاوه بر ‌‌مسئله هسته‌‌ای مسائل دیگر را در برجام مطرح کنند حمایت نمی‌کنیم. برجام نباید مورد بازنگری و تجدید نظر قرار گیرد و در آن مسائل دیگر مطرح شود.» لاوروف در ادامه گفت: «ما اتفاق نظر داریم که وضعیت به‌وجود آمده در برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام بر اثر خروج آمریکا از این توافق و تحریم‌هایی است که واشنگتن وضع کرده است.»

وزیر خارجه روسیه همچنین اشاره کرد:«آمریکا، در حقیقت ایران را به خاطر خروج خودش از تعهدات برجام، مجازات کرده است. ما معتقدیم که موضع آمریکا در برجام غیرسازنده است و در آمریکا نیروهایی وجود دارند که می‌خواهند برجام نابود شود.» او خاطرنشان کرد که باید از ظرفیت‌های برجام استفاده کرد و توازن تعهدات و منافع ایران در این توافق بین‌المللی را رعایت کرد. از سوی دیگر تعدادی از اعضای تاثیرگذار دموکرات در مجلس نمایندگان آمریکا نیز در نامه‌‌ای خطاب به جو بایدن رئیس جمهور منتخب کشورشان از وعده انتخاباتی او برای بازگشت به توافق هسته‌‌ای با ایران حمایت و تاکید کردند که بایدن بدون هر گونه پیش شرط، مجددا به این توافق بپیوندد. در این نامه که به دست آژانس خبری جوئیش تلگراف رسیده و از روز چهارشنبه در حال گردش است، از بازگشت آمریکا به این توافق و همچنین مذاکرات بعدی حمایت کرده‌اند.

با این وجود دولت کنونی آمریکا همچنان بر مواضع پیشین خود اصرار دارد. در همین زمینه پس از تصویب طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها در مجلس شورای اسلامی، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای نسبت به این طرح، واکنش نشان داد. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا روز جمعه با صدور بیانیه‌ای در این زمینه گفت: «ایالات متحده، قانونی که به تازگی توسط مجلس ایران و شورای نگهبان به تصویب رسیده و چیزی بیش از نیرنگ جدید ایران برای استفاده از برنامه هسته‌ای خود در جهت نهیب زدن به جامعه بین‌المللی نیست را محکوم می‌کند.» او ادامه داده است که اگر این قانون اجرایی شود، غنی‌سازی اورانیوم ایران به سطح خطرناک ۲۰درصد می‌رساند، درحالی که ایران همین حالا نیز از حدود سطح غنی‌سازی برجام فراتر رفته و همچنین ذخایر اورانیوم خود را توسعه داده و در حال تحقیق، تولید و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته است.

پمپئو ادامه داد: «جامعه بین‌الملل نباید تخلفات ایران از قوانین بازی را با مماشات اقتصادی جایزه دهد. اگر نظام ایران به دنبال رهایی از تحریم‌ها و فرصت‌های اقتصادی است، اول باید نشان دهد که برای تغییر اساسی رفتارهایش با توقف اخاذی هسته‌ای و مذاکره بر سر توافقی جامع که به توسعه موشک‌های بالستیک، حمایت از تروریسم و دیگر فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده در منطقه رسیدگی می‌کند، جدی است.» پمپئو در پایان بیانیه خود اضافه کرد که جامعه بین‌الملل بر این اعتقاد است که ایران باید بدون هیچ تاخیر بیشتری همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از سر بگیرد و ناتوانی در انجام این کار نباید با دادن امتیازات از سوی جامعه بین‌المللی بلکه با فشارهای دیپلماتیک و اقتصادی مداوم و انزوای ایران پاسخ داده شود.

ورود کشورهای عربی به اظهار نظر در مورد برجام و سهم‌خواهی برای تاثیر بر آن، از حاشیه‌های جدید برجام آینده است. در همین زمینه انو قرقاش وزیر مشاور دولت امارات متحده عربی در امور خارجی در گفت و گویی اختصاصی با پایگاه خبری آل اسرائیل نیوز در مورد آینده توافق هسته‌‌ای ایران گفت:«ما با ایده «برجام پلاس پلاس» موافقیم. برجام پلاس پلاس به این معناست که چنین توافقی باید دربرگیرنده فعالیت ایران در منطقه باشد و به کل مسئله موشک‌ها هم بپردازد.» او با اشاره به مقاله تام فریدمن در روزنامه نیوزویک که در آن اشاره کرده بود بایدن نمی‌تواند به صورت انحصاری به برجام بازگردد، ادامه داد:«منطقه تغییر کرده است و همه نگران دقت موشکی و توان هسته‌‌ای ایران هستند که حمله به آرامکو نیز نشانی واضح از این توان ایران تلقی می‌شود.» قرقاش در اظهاراتی زیاده‌خواهانه ادامه داد:«ما انتظارات واضحی از ایران داریم: نه سلاح هسته‌ای و نه برنامه موشک‌های بالستیکی که کل منطقه را به خطر بیندازد. ایران همچنین باید نقش دیگری را در منطقه بازی کند.»

اظهارات این مقام اماراتی درباره فرابرجام در پی این مطرح می‌شود که‌ هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان پیش ازاین در گفت‌وگویی با اشپیگل گفته بود که آینده برجام به نوعی «توافق هسته‌ای پلاس» نیاز دارد که می‌بایست در راستای منافع ما باشد.

این در حالی است که مدیرکل آژانس انرژی اتمی نیز پیش از این در مصاحبه خود با اسکای نیوز گفته بود: «ایران نباید تهدیدات خود در مورد افزایش غنی سازی و کاهش بازرسی‌ها را عملی کند، چرا که این اقدامات انحراف بیشتر ایران از تعهدات خود تحت برجام می‌باشد.» در همین زمینه کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین در واکنش به این اظهارات آژانس تاکید کرد: «تنها نقش آژانس در برجام، نظارت و راستی آزمایی اقدامات مرتبط هسته‌‌ای و ارائه گزارشات بروز شده در این مورد است. ارائه هرگونه ارزیابی و تحلیل، خارج از ماموریت محوله به آژانس تحت برجام است.»