جبهه اصلاحات نه تنها بلاتكليف است، بلكه براي موضوعات مهم و زمان‌بر هم آنقدر اختلاف دارد كه نمي‌تواند وارد عمل شود. مانيفست اصلاح‌طلبي اين روزها محور بحث و اختلاف بيشتر شده است. اين در حالي است كه جريان اصول‌گرا با توجه به نزديك‌تر شدن به انتخابات 1400 هر روز فعاليت‌ خود را بيشتر مي‌كند. اما در همين حال در جبهه اصلاحات بيشتر نيروها فعلا درگير مسائل بنيادين هستند. برخي مي‌گويند كه اگر مي‌خواهيم مردم دوباره به جريان اصلاحات اعتماد كنند بايد اصلاحات را دوباره تعريف كنيم و براي آن چارچوبي روشن درنظر بگيريم، اما در مقابل برخي ديگر از چهره‌هاي اصلاح‌طلب با وقت گذاشتن براي مانيفست مخالفت مي‌كنند و مي‌گويند كه مردم با جريان اصلاحات آشنايي دارند و ضرورتي براي تدوين يك مانيفست نيست و بهتر است كه زمان باقي مانده تا انتخابات 1400 صرف ايجاد يك راه براي رسيدن به كرسي رياست جمهوري در دوره سيزدهم شود.
مانیفست اصلاح‌طلبی ضرورت ندارد
به گزارش روز نو :«جواد امام»، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در رابطه با ضرورت مانیفست اصلاح‌طلبی به برنا گفته: «من فکر نمی‌کنم چندان به مانیفست اصلاح‌طلبی پرداخته شود. جامعه نسبت به آنچه که به عنوان مفهوم اصلاح‌طلبی وجود دارد، آگاه است و تطبیق عمل و رفتار ما با گفته‌هایی است که تا امروز رخ داده و جامعه متوجه شده و دیده و شنیده است. آنچه که امروز مطرح است، برنامه اصلاح‌طلبان برای ۱۴۰۰ بوده و من فکر می‌کنم، این موضوع مدنظر جامعه است.» او اضافه کرد: «به نظر من آنچه که مهم است بازبینی در پرداختن به موضوع است؛ مشی، مرام و برنامه و اهداف اصلاح‌طلبی باید با رفتار اصلاح‌طلبان تطبیق داده شود تا آن چیزی که مدنظر جامعه است، محقق شود که همان مفهوم و عمل اصلاح‌طلبی است. متاسفانه بعضا افرادی، فرصت‌طلبی کرده‌اند و از اسم اصلاح‌طلبی و مفهوم اصلاح‌طلبی سوءاستفاده کردند و رفتاری را به تصویر کشیده‌اند که باعث مخدوش شدن این اسم شده است، وگرنه به نظر من جامعه به خوبی با مفهوم اصلاح‌طلبی آشنا و آگاه است.» این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان این‌که جریان اصلاحات باید به‌روز شود، افزود: «آنچه که مدنظر جامعه است اصلاحات واقعی است. اصلاح‌طلبان و کسانی که از این اصلاح‌طلبی دم می‌زنند، باید خود را هرچه بیشتر به این مفهوم نزدیک کنند.» او تاکید کرد: «شکی نیست که اصلاحات باید خود را به روز کند نیازهای جامعه و تغییراتی که در جامعه با آن روبرو هستیم نشان می‌دهد، اصلاحات باید آپدیت شود تا بتواند، پاسخگوی نیازهای امروز جامعه، اداره حکومت و افراد جامعه باشد.»
امام در حالي از به‌روز كردن اصلاحات سخن مي‌گويد كه به گفته بسياري مشكل اصلي امروز اصلاح‌طلبان رويگردانی مردم از اين جريان سياسي است. عملكرد ضعيف دولت حسن روحاني و گرفتاري‌هاي معيشتي مردم و همچنين ناتواني مجلس دهم در عملي كردن بسياري از وعده‌ها حالا باعث شده كه مردم نگاه خوبي نسبت به اين جريان سياسي نداشته باشند.
تدوين مانيفست در دستور كار
با وجود اين كه عده‌اي مخالف تدوين مانيفست هستند، اما بخشي از جريان اصلاحات آن را به طور جدي دنبال‌ مي‌كند. «یدالله طاهرنژاد» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران درباره تازه‌ترین خبرها از مانیفست اصلاحات به ايرنا گفته است:«جلسات متعددی در کمیته سیاسی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات برگزار شده و تقریباً در حال رسیدن به یک مانیفست و راهبرد هستیم. راهبرد در مراحل پایانی است و پیش نویس مانیفست هم در حال کامل شدن است و به‌زودی در شورای هماهنگی به تصویب خواهد رسید.» «علی صوفی» دبیرکل حزب پیشرو اصلاحات هم از پایان جلسات متعدد با تئوریسین‌ها و صاحب‌نظران به منظور تدوین این مانیفست خبر داده است. اما و اگرها درباره این مانیفست حتی اگر محتوی خاصی از آن منتشر هم نشده باشد، وجود دارد و شاید مهم‌ترین آن، میزان و نحوه کارآیی آن برای انتخابات سال آینده است. این‌که آیا تا خرداد سال آینده تکلیف اصلاح‌طلبان در مواجهه با نهادهای نظارتی و مهم‌تر از آن نحوه اقناع مردم برای حضور در پای صندوق‌های رای و در نهایت دستیابی به یک نام مشخص، روشن خواهد شد یا نه، از دسته همین ابهامات است. به گزارش اعتمادآنلاين شاید به دلیل همین ابهامات است که «حسین کمالی» رئیس کمیته سیاسی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، تدوین آن را زمانبر دانسته است هر چند «احمد حکیمی‌پور» دبیرکل حزب اراده ملت ایران تاکید کرده است که انتخابات ریاست جمهوری آینده هم بخشی از این مانیفست خواهد بود.
چارچوبي براي اصلاح‌طلبان تمام عيار
تأكيد بر تدوين مانيفست را برخي به اين خاطر مي‌دانند تا افرادي از ديگر جريان‌هاي سياسي نتوانند با برند اصلاح‌طلبي وارد ميدان رقابت‌هاي سياسي شوند. محمدسالاري رئیس شورای مرکزی حزب همبستگی ایران اسلامی با تاکید بر این‌که بعد از تعریف راهبردها فقط اصلاح‌طلبان تمام عیار میدان‌دار باشند، به ايرنا گفته: «در این چارچوب بحث انتخابات ۱۴۰۰ به عنوان یکی از پروژه‌های مهم نظام و کشور مطرح می‌شود و تا آنجایی من اطلاع دارم، شورای هماهنگی جبهه اصلاحات عجله‌ای برای معرفی گزینه خود برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ندارد.» سالاری با اشاره به این‌که فعلا دغدغه اصلی اصلاح‌طلبان تهیه برنامه راهبردی و مانفیست است، اضافه کرد: «در این مانیفست باید مشخص شود که فاصله گرفتن اصلاحات از مردم و بالعکس را چگونه باید جبران کرد. در غیر این صورت نگاه مردم به اصلاحات به مراتب بدتر از اسفند ۹۸ خواهد شد.بعد از تدوین برنامه و مانیفست و تعریف ساز و کار تصمیم ساز، اصلاح‌طلبان باید به مکانیسمی برای تعامل با حاکمیت و نهاد قدرت برسند.» وی گفت: «بعد از فوت آیت‌الله‌ هاشمی رفسنجانی که به نوعی دغدغه‌های اصلاحات را با مقام معظم رهبری و هسته مرکزی قدرت مطرح می‌کرد، این ارتباط قطع شده و جریان اصلاحات به عنوان جریانی در درون نظام که در تاسیس، ایجاد، پیروزی، مدیریت جنگ تحمیلی و تداوم انقلاب نقش اصلی را تاکنون داشته است، به رغم انتقاداتی که به جریان رقیب و بعضی از نهادها دارد، این اشکال را داشته که نتوانسته سازوکاری تعریف شده برای تعامل با نظام را داشته باشد.» این فعال اصلاح‌طلب ادامه داد: «در کشورهای دیگر وقتی رقیب پیروز انتخابات می‌شود جریان در سایه در مسائل کلان و استراتژیک کانال تعامل و همکاری خود را حفظ می‌کند و تصمیمات بزرگ در ابعاد ملی اتخاذ می‌شود. احزاب در سایه در این کشورها همواره با رقیب خود کانال و مکانیسم تعاملی و گفت‌وگو پایه دارند و در حوزه منافع ملی تماشاگر نیستند وحتی همراهی و حمایت می‌کنند. در اینجا هم از نظام و نهادهای تصمیم‌گیرنده انتظار می‌رود، جریان اصلاحات و نظرات ملی آن را لحاظ کرده و در نگاه خود نسبت به جریان اصلاحات تجدیدنظر کنند.» جداي از نگراني حضور غير اصلاح‌طلبان در اين جريان،‌ تبيين دقيق منش و افكار اصلاح‌طلبي از ديگر ضرورت‌هايي است كه حاميان تدوين مانيفست بر آن تأكيد دارند. حسين كمالي دبیرکل حزب اسلامی کار در اين باره به ايلنا گفته: «این‌که شورای عالی سیاستگذاری باقی می‌ماند یا نمی‌ماند به نظر شورای هماهنگی بستگی دارد و باید شورای هماهنگی تصمیم بگیرد. در عین حال حرکت ما نباید معطوف به قدرت باشد و حتماً در پست‌های مدیریتی قرار گیریم بلکه ما باید سعی کنیم اندیشه‌های اصلاح‌طلبانه را در جامعه به طوری که مورد پذیرش مردم واقع شود را با قدرت، جدیت، و برنامه و مانیفست پیش ببریم، چه اجازه ورود بدهند یا ندهند.» وی ادامه داد: «ما اصلاح‌طلبان ابتدا باید مانیفست خود را ارائه دهیم به جامعه بگوییم که حرف حساب ما چیست. اندیشه، فکر و راه سیاسی اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی چیست و ما چه تفاوتی با جریان محافظه‌کار داریم که مردم متوجه شوند و انتخاب کنند وقتی ما هنوز مانیفست خود ارائه نداده و در حقیقت کاری نکرده‌ایم و این وضعیت مردم را به جایی نمی‌رساند.»