این روزها در کوچه و خیابان‌های شهر که می‌روی اضطرابی عجیب در صورت مردم دیده می‌شود. مردم تمام این مشکلات اقتصادی که کمرشان را خم کرده تقصیر رئیس‌جمهور آمریکا می‌دانند. مردمی که روز به روز حتی بیش از اینکه اخبار انتخابات پیش روی خودمان را دنبال کنند؛ خبرهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و رقابت ترامپ و بایدن را پی می‌گیرند. از همین رو است که همه منتظر نتیجه انتخابات هستند تا ببینند آیا جو بایدن واقعا می‌تواند روزنه امیدی برای بهتر شدن وضعیت اقتصادی آنها ایجاد کند یا دوباره برج‌ساز نیویورکی با قدرتی بیشتر از قبل به فعالیت‌های خود علیه ایران ادامه می‌دهد. به قرائت عده‌ای انتخابات آمریکا از آن جهت اهمیت دارد که خواسته یا ناخواسته بر روی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ نیز تاثیر می‌گذارد. چنانکه اگر بایدن پیروز انتخابات آمریکا شود شاید احتمال پیروزی کاندیدای جریان اصلاحات و اعتدال افزایش پیدا کند یا اگر هم ریاست جمهوری ترامپ ادامه‌دار باشد کاندیدای جریان مقابل در ایران به ریاست جمهوری برسد. از این رو است که نگاه بسیاری از کشورها مثل ایران به انتخابات آمریکاست. باید دید در نهایت چه اتفاقی رخ خواهد داد. در این راستا برای بررسی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تاثیر آن بر ایران، طرح اصلاح قانون انتخابات، انتخابات ۱۴۰۰ و موضع اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش رو‌ با محمد علی وکیلی نماینده مجلس دهم و فعال سیاسی اصلاح‌طلب به گفت و گو پرداخته است که می‌خوانید.

بررسي طــرح اصــلاح قانون انتخابات در مجلس يازدهم را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟

به گزارش روز نو :اگر به صورت مبنايي قانون انتخابات مورد بررسي قرار بگيرد از نظر من ايرادي ندارد. نگاه کنيد ما در اکثر مواقع کشورمان داراي شرايط حساسي بوده است. اينکه ما بخواهيم با توجه به شرايط اضطراري که در کشور است به هيچ مسأله‌اي نپردازيم کار درستي نمي‌باشد. اگر نمايندگان به بررسي اين طرح نمي‌پرداختند چه کاري مي توانستند براي کشور انجام بدهند. به نظر من کارهايي که نمايندگان مجلس دهم براي اصلاح قانون انتخابات انجام مي‌دهند نتيجه بخش نيست. اولا، شانس تبديل طرح به قانون توسط شوراي نگهبان بسيار پايين است، ثانيا، بايد ديد اصلاحي که نمايندگان انجام داده‌اند در مسير تقويت دموکراسي يا در مسير تضعيف حقوق مردم است. لايحه جامع نظام انتخابات اواخر سال گذشته توسط دولت يازدهم ارائه شد، اما مجلس شوراي اسلامي آن لايحه را مورد بررسي قرار نداد و چون نکات برجسته و مهم آن لايحه دارد ، شايد آن لايحه مي‌توانست رکن مثبتي براي کشور باشد اما من با توجه به اينکه نمايندگان براساس يک طرح به اين قانون پرداخته‌اند شانسي را براي به نتيجه رسيدن آن نمي‌بينم.

طــرح اصلاح قانون انتخابات توسط مـــجلس يـازدهم و ايجاد محدوده سني براي انتخابات رياست جمهوري را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؛ اساسا اين طرح چقدر مي‌تواند در راستاي حل مشکلات انتخابات مثمرثمر باشد؟

اينکه مجلس اجازه ندهد افراد زير 45 سال در انتخابات شرکت کنند کار بسيار ناپسندي است. سن شرکت کنندگان در انتخابات آن هم در اين حد موجب تضعيف حقوق شهروندي مي‌شود. اينکه شما به اين اندازه از آزادي مردم جلوگيري مي‌کنيد ، موجب محدوديت مردم خواهيد شد. ما در کشور سرمايه‌هاي انساني زيادي نداريم که بياييم با يک قانون اشتباه سرمايه‌هاي خود را ازدست دهيم. اين کار به نظر بنده کاملا زير پا گذاشتن حقوق مردم مي‌باشد.

از ديدگاه شما در اين شرايط خاص اقتصادي کشور مردم آيا اصلا تمايلي به شرکت در انتخابات 1400 دارند؟

مردم در حال حاضر به همه موضوعات مختلف زندگي شخصي خود فکر مي‌کنند و انتخابات سال آينده اهميتي برايشان ندارد. هرچند که شايد در ماه‌هاي آينده و به خصوص بعد از انتخابات رياست جمهوري آمريکا مردم به آينده اميدوار شوند و اتفاق اقتصادي در کشور رخ دهد. البته بايد شخصيت‌هايي هم در انتخابات شرکت کنند که موجب مشارکت بيشتر مردم در انتخابات شوند. اينکه مردم بخواهند در انتخابات شرکت کنند بايد روزنه اميدي به آينده خود داشته باشند. اگر اين روزنه در مردم ايجاد نشود مردم از انتخابات دوري خواهند کرد. مردم فکر نمي‌کنند که با شرکت کردن در انتخابات تغيير خاصي در زندگي‌شان ايجاد شود و به آينده اميد چنداني ندارند. مردم اميدوار بودند که با راي بالايي که به دکتر روحاني دادند شرايط جامعه تغيير خواهد کرد و اصلاحات بنيادي در کشور اتفاق مي‌افتد ولي مدت‌ها بعد فهميدند که فاصله بسيار زيادي بين آنچه که فکر مي‌کردند افتاده است. به همين دليل زمينه بي‌تفاوتي عمومي در جامعه ايجاد شده است .

حــاکميت چــگونه بايد مردم را براي شرکت در انتخابات اميدوار کند؟

مردم بايد بهتر شدن فضاي اقتصادي را درون زندگي خود احساس کنند. اينکه هر روز اجناس مختلف گران مي‌شود و مردم هم سفره‌هايشان کوچک مي‌شود باعث بي‌توجهي مردم به انتخابات مي‌شود. در همين جهت مردم شرايط زندگي خود را غيرقابل تحمل مي‌دانند. اگر روزنه‌هايي ايجاد شود که باعث اميدواري مردم براي شرکت در انتخابات شود بي‌شک مردم دوباره در انتخابات شرکت خواهند کرد. مردم اگر اميدوار باشند که فرداي زندگي خود بهتر از امروز خواهد بود در انتخابات شرکت خواهند کرد، اما اگر مردم مانند اين مدت احساس کنند که شرکت در انتخابات هيچ تاثيري در زندگي شخصي خود ندارد احتمال زياد در انتخابات شرکت نمي‌کنند. اگر اين جنگ‌طلب‌ها در آمريکا از قدرت خود پايين بيايند و يک عده که به دنبال تعامل با دنيا هستند در انتخابات‌ شرکت کنند مطمئنا وضعيت کمي بهتر خواهد شد. البته در داخل کشور هم بايد وضعيت اقتصادي مردم براي قواي مختلف مهم باشد. بايد ببينيم در آينده چه اتفاقاتي رخ خواهد داد. پيروزي ترامپ داراي تاثيرات رواني داخلي و خارجي است. در داخل حتما بر اقتصاد تاثير رواني خواهد داشت و باعث کاهش اميد و درنتيجه کاهش مشارکت خواهد شد؛ آنچنان که اعتماد به‌نفس جامعه بين‫الملل را در امر ارتباط با ايران کاهش مي‌دهد. اگر معيشت و عزت مردم براي مسئولان مهم باشد شايد يک روزنه اميدي در جامعه باز شود. اگر ترامپ در انتخابات آمريکا پيروز شود آن وقت تنها مولفه داخلي ما براي حضور مردم در انتخابات حضور مشارکت‌ساز است. اگر جو بايدن در انتخابات پيروز شود آن وقت مردم به آينده اميدوارتر خواهند شد. حالا بايد ببينيم که انتخابات مشارکتي براي مجموعه نظام مهم است. معمولا بايد براي سران کشور انتخابات مشارکتي بسيار اهميت داشته باشد. حال بايد تا روزهاي آينده صبر کنيم و ببينيم که مردم چگونه از انتخابات در سال آينده استقبال مي‌کنند. اما در کل پيروزي دونالد ترامپ براي کشور ما روزنه اميدي باز نمي‌کند.

از ديدگاه شما انتخابات آمريکا چه ميزان تاثير در زندگي مردم ايران دارد؟

انتخابات آمريکا حساسيت عجيبي در ايران برانگيخته است. مردم ايران بــا دقــت تمام تحولات ايـــن انــتخابات همچون مـــنـــاظره‌ها، نظرسنجي‌ها، پيش‌بيني‌ها و مواضع طرفين انتخابات را دنبال مي‌کنند. عجيب‌تر اينکه بسيــاري از مـــردم تصميماتشان را بــه نتيجه اين انتخابات گره زده‌اند. پيروزي تــرامــپ داراي تاثيرات رواني داخــلي و خارجي است. در داخل حتما بر اقتصاد تاثير رواني خواهد داشت و باعث کاهش اميد و در نتيجه کاهش مشارکت خواهد شد؛ آنچنان که اعتماد به‌نفس جامعه بين‫الملل را در امر ارتباط با ايران کاهش مي‌دهد و شرط ترميم رابطه آمريکا با چين، روسيه و اتحاديه اروپا کاهش رابطه با ايران خواهد شد. به صورت واقعي هم پک مناسبات ايران و آمريکا شامل نفوذ منطقه‌اي ايران، قدرت موشکي و برجام در دستور کار قرار خواهد گرفت ‌و درنهايت هم با توسل به تحريم حداکثري سعي در پيشبرد سياست هويج و چماق خواهد کرد. در واقع جامعه را که رصد مي‌کنيم مي‌بينيم بسياري از مردم عادي، آناني که در تلقي متعارف سياسي نمي‌شوند نيز تصميمات اقتصادي و حتي سياسي خود را به فرداي انتخابات آمريکا موکول کرده‌اند. مي‌توان گفت همان قدر که انتخابات1400 غايب محافل ايرانيان است، انتخابات آمريکا نقل اين محافل است. حقيقتاً اين ميزان از حساسيت بي‌سابقه است.

حضور جو بايدن در رياست جمهوري مي‌تواند در زندگي مردم تاثيرگذار باشد؟

مردم فقط نگران آينده سياسي کشور هستند و نمي‌دانند در آينده اقتصاد کشور به کدام سمت خواهد رفت، اما اگر جو بايدن رئيس‌جمهور آمريکا شود شايد ايران و آمريکا تعامل بيشتري با هم برقرار کنند. جو بايدن شايد با نرمش بيشتري که دارد باعث مذاکره و گفت وگو در آينده کشور شود، اما در فرض پيروزي بايدن تاثيرات رواني مثبت کوتاه‫مدت داخلي و خارجي خواهد داشت و با برگشت به برجام اعتماد به‌نفس جامعه بين‫الملل در توسعه ارتباط با ايران گسترش مي‌يابد، ولي ميان‌مدت مطابق سنت دموکرات‌ها پرونده حقوق بشري عليه ايران باز خواهد شد و اين بار به اين بهانه بساط تحريم‫هاي حقوق بشري پهن مي‌شود. واقعه‌اي که نيازمند تبيين در سطوح مختلف است. اجمالا مي‌توان گفت در يک سطح، اين امر محصول اتفاقات چند سال اخير است. ملت ايران در چند انتخابات، نشان دادند با رويکردي که برجام را آفريد همدلي دارند. آنان در چند انتخابات، از نود و دو تا نود و شش، نشان دادند که دل در گرو کدام سياست دارند اما در اين ميان نتيجه انتخابات آمريکا شخصي شد که سياستش مخالف انتخاب ملت ايران بود. يعني ملت ايران راي به امتداد برجام دادند اما نتيجه صندوق راي آمريکا ضدبرجام شد. آمريکا قدرت اول جهان بود لذا طبيعتا زور آنان به از بين بردن برجام رسيد. درواقع سرنوشت ملت ايران به جاي انتخابات ايران، از طريق صندوق راي آمريکا تعيين شد.

پيروزي بايدن در انتخابات آمريکا گره‌اي از کشور باز مي‌کند؟

اگر جو بايدن رئيس‌جمهور شود بعضي‌ها اميدوار هستند که گره سياست خارجي ما باز شود و وارد فاز تعاملي با دنيا شويم. زمينه فعاليت ما در صحنه بين‌الملل مثل گذشته شايد فعال‌تر شود. البته حقوق ما در اقتصاد جهاني مورد احترام قرار بگيرد. يکي از مسائل مهم که کشور را درگير کرده است فروش نفت در سطح جهان است که زندگي را براي مردم ما سخت‌تر کرده است. با انتخاب بايدن اعتماد به نفس شرکاي ما هم در جهان بالاتر خواهد رفت و بنابراين ما مي‌توانيم اميدوار باشيم که موجي از قراردادهاي بين‌المللي براي معامله با جمهوري اسلامي ايران انجام خواهد شد.

اين احتمال وجـــود دارد که در صورت پيروزي ترامپ و تداوم رياست جمهوري‌‌اش؛ ايران با وي وارد مذاکره شود؟

ترامپ هيچ پلي را براي مذاکره سالم نگذاشته است و خود ترامپ بود که از برجام خارج شد و ديوار برجام را قطع کرد، بنابراين با توجه به فعاليت‌هاي مخربي که ترامپ انجام داده ما با او وارد مذاکره نمي‌شويم و بايد به سمت مذاکره با جو بايدن برويم. احتمال اينکه بايدن اقدامات سمبليک به نفع ايران را در کوتاه مدت انجام دهد وجود دارد . اما من در بلندمدت من فکر نمي‌کنم که با مذاکره با آمريکا به جايي برسيم و سياست آمريکا با ايران چندان تغييري نخواهد کرد و من بعيد مي‌دانم ايران با آمريکا به يک تعامل راهبري برسد. به نظر بنده بايدن پيرامون برجام در قالب 6 کشور وارد مذاکره خواهد شد اما احتمالا آمريکايي‌ها خواهان اين هستند که يک مذاکره ديگري را با ايران براي مسائل منطقه داشته باشند يا در قالب 6 کشور به‌علاوه شوراي خليج فارس داشته باشند. من اين را هم بگويم جمهوري اسلامي در هر صورتي تن به مذاکره نمي‌دهد اما در مذاکره هيچ وقت بسته نبوده است. ببينيد اگر دونالد ترامپ پيروز شود شانس مذاکره با آمريکا صفر درصد خواهد بود و اميدي به مذاکره با دونالد ترامپ ندارم.

شانس پيروزي اصلاح‌طلبان در انتخابات 1400 را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟

اصلاح‌طلبان با توجه به شرايط اقتصادي کشور شانس زيادي براي پيروزي ندارند. نظام فضاي انتخابات را براي مشارکت گسترده مردم در انتخابات به سمت دو رئيس‌جمهور اسبق باز کند. اصلاحات جريان ريشه‌داري در کشور است و علاقه دارد به حل مشکلات کشور کمک کند و در بهبود اوضاع مردم نقش ايفا کند، اما بايد ديد فضاي سياسي چطور پيش مي‌رود. اگر ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري راي بياورد اصلاح‌طلبان هيچ شانسي براي پيروزي در انتخابات نخواهند داشت. دوباره همه مسائل بستگي به آينده انتخابات آمريکا دارد و اينکه چه کانديداهايي توسط شوراي نگهبان تاييد مي‌شوند، البته اصلاح‌طلبان بايد با کانديداهاي واقعي در انتخابات حضور پيدا کنند که در انتخابات مورد حمايت مردم قرار بگيرند.