کشف 19 کامیون دارو در عراق برای ایران خبرساز شد. هم از یک‌سو مردم عصبانی شدند و از سوی دیگر نهادهای مختلف به تب و تاب افتادند. چرا که این روزها بسیاری از مردم ایران به خاطر نبود دارو در بازار و همچنین قیمت رو به افزایش انواع داروها با مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند. انتشار خبر کشف داروهایی که از ایران به سمت عراق قاچاق شده بود، با واکنش شدید مردم مواجه شد که البته مسئولین توضیحات یکسانی در این باره ندادند و همین بر ناراحتی بیشتر مردم و ابهامات بیشتری انجامید.
به گزارش روز نو :ماجرا ابتدا از عراق شروع شد. اداره اطلاعات ارتش عراق از پیدا کردن ۱۹کامیون در استان دیاله خبر داده که بار آن داروی قاچاقی بوده است. یکی از مقام‌های وزارت بهداشت ایران گفته که این داروها از داروخانه خریداری شده بوده است.رسانه‌های عراق به نقل از مقام‌های امنیتی این کشور بار کشف شده را «بزرگ‌ترین محموله قاچاق دارو از ایران به عراق» توصیف کرده‌اند. اداره اطلاعات ارتش در غرب عراق و استان هم‌مرز دیاله با ایران، اعلام کرده که مانع عبور این کامیون‌ها شده است.بر اساس این اطلاعیه «ارزش بار این کامیون‌ها صدها هزار دلار بوده و رانندگان کامیون‌ها قصد داشته‌اند از دست گمرک فرار کنند که در جاده نیسمیه به خانقین بازداشت شده‌اند.» سایت تلویزیون الشرقیه، پنج‌شنبه ۱۵ اکتبر تصویری از جعبه داروهای کشف شده را به همراه اطلاعیه ارتش منتشر کرد.
توضیح مشاور وزیر بهداشت
در واکنش به این خبر علیرضا وهاب‌زاده، مشاور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگو با رکنا در پاسخ به این سوال که چگونه این 19 کامیون دارو قاچاق شده است؟ تاکید کرد:«داروهایی که در ایران بدون نسخه و به صورت ورقی خریداری می‌شود در کشورهای دیگر با قیمت‌های بالایی خریداری می‌شود.» وی در پاسخ به این سوال که چطور می‌توان 19 کامیون را با خرید ورقی پر کرد؟ گفت:«احتمالا این داروها از داروخانه خریداری شده است. هنوز مشخص نیست که چه داروهایی قاچاق شده است چرا که داروهای خاص در ایران طبق پروتکل‌های خاص ارائه می‌شود.» وهاب زاده گفت:«قطعا اولین نهادی که روی پرونده کار می‌کند و از آن مطلع می‌شود، قوه قضائیه است. قطعا پرونده به قوه قضائیه ارسال شده تا مشخص شود این داروها از کجا آمده و چه داروهایی در این قاچاق وجود داشته است. پرونده باید روند قضایی خود را طی کند. قاچاق شیرخشک و برخی از اقلام دارویی وجود دارد که وزارت بهداشت نیز به آن معترض است. قاچاق دارو سال‌های زیادی است که در ایران رخ می‌دهد و ضرر ارزی بسیار شدیدی به کشور وارد می‌کند.»
این توضیحات وهاب‌زاده به نوعی قاچاق شدن دارو از ایران به عراق را تأیید می‌کرد و همین باعث شد که در شبکه‌های اجتماعی مردم واکنش منفی زیادی نسبت به عملکرد مقامات در این حوزه داشته باشند. چرا که در ماه‌های اخیر وزارت امورخارجه بارها تأکید کرده که آمریکا مانع ورود دارو به ایران می‌شود حالا با قاچاق شدن دارو به خارج از ایران مردم گلایه‌مند شدند که چرا جلوی این کار گرفته‌ نمی‌شود.
داروها ایرانی نبوده است
اما توضیحات دستگاه‌های دولتی فقط به وهاب‌زاده ختم نشد و کمی بعد سازمان غذاودارو در این باره اطلاعیه‌‌ای صادر کرد که به ابهامات افزود. سازمان غذاودارو دراطلاعیه‌ خود آورده است:«داروهای قاچاق مکشوفه در کشور عراق، که در بعضی رسانه‌های خارجی مورد توجه قرار گرفته است، متعلق به یکی دیگر از کشورهای همسایه بوده و صرفا از طریق یکی از مرزهای کشور ترانزیت شده بود.»
در اطلاعیه سازمان غذا و دارو آمده است: «در مقطعی که هموطنانمان با تحریم‌های شدید و ظالمانه امریکا مواجه شده و این کشور با ادعای حقوق بشر سلامتی مردم ایران را نشانه گرفته است و علیرغم شعارهایی عوام‌فریبانه مبنی بر عدم تحریم غذا و دارو، عملا تامین و واردات برخی داروها و تجهیزات پزشکی حیاتی را با مشکلات عدیده مواجه کرده است، تمام توان و ظرفیت‌های داخلی به کار گرفته شده تا بیماران از بابت تامین داروهای خود احساس کوچکترین نگرانی نداشته باشند.»
در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است:«بر همین اساس و با توجه به ‌‌این‌که بخشی از داروهای مورد نیاز بیماران با ارز دولتی تامین می‌شود و امکان سوء استفاده برخی افراد سودجو در حوزه قاچاق دارو وجود دارد، طی ماه‌های اخیر و با دستور مقام عالی وزارت، سامانه تیتک جامع‌تر و کامل‌تر از گذشته علاوه بر فراهم کردن امکان رصد اصالت محصولات سلامت محور برای مصرف کنندگان داخلی ، درصورت وقوع تخلف قاچاق به‌واسطه اجرای برچسب گذاری به روش TTAC امکان شناسایی منشا و مبدا تخلف در داخل کشور امکانپذیر ودر دسترس قرار گرفته است به این ترتیب علاوه بر اعلام ‌‌این‌که داروهای مکشوفه در عراق به هیچ عنوان ایرانی نبوده و تنها از مسیر مرز ایران ترانزیت و وارد عراق شده است، به استحضار مردم شریف ایران می‌رساند که با سوداگرانی که نیت سودجویی در شرایط کنونی کشور، آن هم در حوزه سلامت مردم را دارند به جد برخورد خواهد شد.» در واکنش به این اطلاعیه فعالان شبکه‌های اجتماعی از وزارت بهداشت خواستار توضیحات بیشتر شدند. بسیاری پرسیدند که چطور از ایران به عنوان یک کانال ترانزیتی برای قاچاق دارو استفاده می‌شود در حالی که خود ایران از دسترسی به دارو محروم است و به گفته مقامات مورد تحریم آمریکا قرار دارد؟
قطعا خروج این محموله از گمرک نبوده است
اما توضیحات مقامات همچنان ادامه پیدا کرد و البته ابهامات و تناقض‌ها هم بیشتر شد. در حالی که سازمان غذا و دارو در اطلاعیه خود اعلام کرده بود که «داروهای مکشوفه در عراق به هیچ عنوان ایرانی نبوده و تنها از مسیر مرز ایران ترانزیت و وارد عراق شده است»‌ معاون فنی گمرک ایران گفت که گفت خروج این محموله از طریق گمرک‌های داخلی به خارج از کشور انجام نشده است. مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی و امور گمرک ایران در این رابطه اعلام کرده که صرفا طی ماه گذشته چند محموله دارو از طریق قلمرو جمهوری اسلامی ایران و با رعایت کامل کلیه مقررات مربوطه و کنترل‌های لازم، ترانزیت خارجی شده که مبدأ این داروها نیز کشورهای خارجی بوده است. طبق اعلام گمرک، وی با اشاره به لزوم صدور مجوزهای قانونی از جمله مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای صادرات دارو افزود:«صادرات کالاهای اساسی و ضروری از جمله دارو به خارج از کشور ممنوع است و داروهای اعلام شده نیز ایرانی نبوده است.» ارونقی، پروسه واردات، انجام تشریفات گمرکی، ترخیص قطعی و توزیع داروهای خارجی در کشور را یک پروسه سیستماتیک دانست و اعلام کرد:«ورود داروی خارجی به کشور با صدور مجوز از سوی وزارت بهداشت صورت پذیرفته و این مرجع، داروهای ترخیص شده را تا مرحله توزیع رصد می‌کند؛ بنابراین صادرات مجدد این حجم دارو از مبادی رسمی، آن هم با ممنوعیت صدور دارو و کالاهای اساسی و ضروری، دور از ذهن به نظر می‌رسد و قطعا می‌توان گفت خروج این محموله از طریق گمرکهای داخلی به خارج از کشور انجام نشده است.» معاون گمرک ایران یادآور شد:«با توجه به ‌‌این‌که در خبر منتشره اعلام شده است «... رانندگان کامیون‌ها قصد داشته‌اند از دست گمرک فرار کنند...»، منظور از گمرک، گمرک‌های داخلی کشور عراق است و ارتباطی به گمرک‌های مرزی کشور جمهوری اسلامی ایران ندارد.»
ارونقی گفت:«با توجه به کنترل‌های صورت گرفته از سوی گمرکهای اجرایی به ویژه گمرک‌های مرزی، روز ۲۳ مهر ماه بیش از ۵۳ هزار قوطی داروهای مکمل (یک میلیون و ۶۴۷ هزار حبه قرص) و ۹۰ کیلوگرم شیلد، و ۵ دستگاه photo polymer stap meker توسط پرسنل گمرک مهران کشف شده که پرونده به مراجع قضائی جهت رسیدگی ارسال شده است.» این در حالی است که سازمان غذا و دارو نیز در اطلاعیه‌‌ای ضمن تکذیب صادرات دارو از ایران به عراق اعلام کرده که «این داروها متعلق به یکی دیگر از کشورهای همسایه بوده و صرفا از طریق یکی از مرزهای کشور ترانزیت شده است. داروهای مکشوفه در عراق به هیچ عنوان ایرانی نبوده و تنها از مسیر مرز ایران ترانزیت وارد عراق شده است.» حالا باید دید که توضیح روشنی در این باره افکار عمومی داده می‌شود یا نه چرا که در شرایط موجود که بسیاری از مردم به دارو نیاز دارند وقوع چنین اتفاقی باعث ناراحتی مردم شده است.