در شرایطی که دولت ادعا دارد در تلاش است که هدفگذاری تورم 22 درصدی در سال 99 را محقق کند و تا اینجای کار هم چنین ادعایی از دسترس او دور شده است، با اعلام غافلگیرانه مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی مبنی بر افزایش بهای پروازهای داخلی نشان داد برخلاف ادعاهای صورت گرفته از سوی دولت، رشد نرخ ارز تا همین جا هم کار خود را کرده است! اگرچه شاید شیوع کرونا و ادعای کاهش ظرفیت پرواز هم مستمسک خوبی برای توجیه بیشتر گرانی پروازها شده باشد. پروازهایی که در سایر نقاط جهان حتی به قیمت ورشکستگی شرکت‌ها و اعلام آن یا زیان‌دهی تا کنون دستخوش تغییر مشابه کشور ما و بصورت جهشی نشده است! این در حالی است که از این پس با افزایش ارزش برابری دلار و الزام به خالی گذاشتن صندلی‌ها، قیمت پروازهای داخلی چنان سرسام‌آور گران شده است که مشخص نیست با این روند چه وضعیتی برای استفاده‌کنندگان از پروازها که بخشی از آن طبقات متوسط جامعه بودند و حال باید به وسایل نقلیه زمینی روی آورند، رخ خواهد داد!؟
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی روز گذشته اعلام کرد: «افزایش جدید قیمت بلیت هواپیما با احتساب دو عامل تعیین می‌شود، نرخنامه جدید بلیت پروازهای داخلی بر اساس ارز ۲۸ هزارتومانی و با توجه به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و تکمیل فقط ۶۰ درصد ظرفیت پروازها از ابتدای آبان ماه، تعیین‌شده است.»
مقصود اسعدی سامانی با اشاره به ابلاغیه ستاد مقابله با کرونا گفت که شرکت‌های هواپیمایی موظف‌اند فقط ۶۰ درصد ظرفیت هواپیما را برای فروش عرضه کنند.
حال با ابلاغ این دستورالعمل از طرف ستاد ملی مقابله با کرونا به سازمان هواپیمایی، شرکت‌های هواپیمایی از اول آبان ماه ۹۹ تنها برای ۶۰ درصد ظرفیت هواپیماهای خود بلیت خواهند فروخت. البته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در مورد دلیل تعیین شاخص و معیار تعیین ظرفیت 60 درصدی توضیح روشنی نداد و گفت: برای ما هم روشن و مشخص نیست که انجام ظرفیت پروازها با ۶۰ درصد ظرفیت با چه مبنایی تعیین‌شده است!
از سوی دیگر اصلاح نرخ دلاری نیز باعث شده است تا محاسبات قبلی که بر اساس قیمت دلار ۱۳ هزارتومانی بود، به قیمت حدود ۳۰ هزارتومانی اخیر، به‌روزرسانی شود که یک کارشناس هواپیمایی در گفتگویی تلفنی با آفتاب یزد که نخواست نامش هم منتشر شود اظهار‌کرد: این شاخص نشان می‌دهد دولت هم در مورد پایین نیامدن دلار از 28 هزار تومان اطمینان خاطر یافته و به نوعی؛ از امروز به بعد، مهر تاییدی خواهد شد مبنی بر کف قیمت دلار
در همین محدوده!
در هر صورت نرخنامه جدید بلیت پروازهای داخلی، افزایش قیمت‌های چند برابری را نشان می‌دهد اتفاقی که بر مبنای نرخنامه جدید، ازاین‌پس ارزان‌ترین بلیت ۴۹۱ هزار تومان خواهد بود و پرواز تبریز- بندرعباس هم بالاترین قیمت را در لیست پروازهای داخلی خواهد داشت و هر بلیت با قیمت نزدیک به 2 میلیون و 500 هزار تومان فروخته خواهد شد!
و با توجه به حداقل حقوق مصوب قانون کار در ایران که 2 و نیم میلیون تومان است، قاعدتا حدود نیمی از جمعیت ایران دیگر توان خرید بلیت هواپیما را نخواهند داشت.
در آذرماه گذشته و قبل از بحران همه‌گیری جهانی کرونا جمعیت زیر خط فقر ایران ۱۵ میلیون نفر اعلام‌شده بود و با در نظر گرفتن این آمار تعداد افرادی که در ایران قادر به خرید بلیت رفت‌وبرگشت پروازهای داخلی باشند باز هم کمتر خواهد شد.
محبوب‌ترین مقصد پروازهای ارزان خارجی برای ایرانیان، ترکیه بود که با توجه به اوضاع ممنوعیت پروازهای ایرانی به فرودگاه‌های این کشور قیمت بلیت استانبول با خطوط هوایی واسطه تا ۵۰ میلیون تومان هم رسید.
پس از شروع دوباره کوتاه‌مدت این پروازها، ممنوعیت دوباره باعث دردسر ایرانیان در ترکیه شد و برخی ایرلاین‌های داخلی برای بازگرداندن آن‌ها بلیت‌های ۲۰ میلیون تومانی عرضه کرده‌اند.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری دراین‌باره، گفت: گرچه نرخ پروازهای خارجی دامنه مشخصی ندارد، اما این نرخ‌ها با برقراری دوباره پروازها شکسته می‌شود و این مسئله را به انجمن شرکت‌های هواپیمایی اعلام می‌کنیم.
البته گرانی نرخ هواپیما مختص شیوع کرونا نیست و سابقه سال گذشته نیز گویای این است که وضعیت ارزی و همچنین عدم سرویس مناسب پروازها در قیمت‌گذاری خارج از منطق موثر بوده است.
کما اینکه بهمن ماه 98 و در حالی که هنوز مسئله شیوع کرونا رسمی و آشکار نشده بود، محمدرضا رضایی کوچی رئیس وقت کمیسیون عمران مجلس علت گرانی بلیت هواپیما با وجود کاهش نرخ ارز را ادامه فعالیت چارتری و فقدان نظارت سازمان هواپیمایی کشوری دانسته بود.
وی در آن مصاحبه با انتقاد از افزایش غیرمنطقی قیمت بلیت هواپیما، گفته بود: متاسفانه نرخ بلیت پرواز در سال‌های اخیر مدام در حال افزایش است و هیچ نظارتی برای کنترل این قیمت‌ها وجود ندارد و یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت بلیت هواپیما به ویژه در ایام خاص فعالیت چارترکننده‌هاست.
در واقع بر اساس نقد آن روز این نماینده در شرایط آن زمان، تعداد بسیار مسافران و متقاضیان استفاده از حمل و نقل هوایی از میزان صندلی‌های موجود هواپیماها فعالیت چارتری را با وجود بی‌معناشدن عامل این دانسته بود که منجر به این شده تا بلیت هواپیما را با قیمت دلخواه در بازار عرضه ‌کنند و تنها در این عرصه مردم و مسافران تحت فشارهای مالی قرار بگیرند.
البته در گذشته مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری عامل اصلی افزایش قیمت بلیت هواپیما را افزایش نرخ ارز اعلام کرده و می‌گفتند که با توجه به سهم ۵۰ درصدی ارز در هزینه‌های ایرلاین‌ها و هواپیماها، افزایش قیمت بلیت هواپیما طبیعی است. اما وقتی با وجود پایین آمدن مقطعی نرخ ارز در سال گذشته، قیمت بلیت هواپیما کاهش نیافت این پرسش بدون پاسخ می‌ماند که تداوم فعالیت شرکت‌های چارتری و عدم نظارت سازمان هواپیمایی بر عملکرد ایرلاین‌ها چگونه است؟
یکی از کارشناسان هواپیمایی در گفتگو با روزنامه آفتاب یزد با بیان اینکه در آن مقطع استراتژی سازمان هواپیمایی، شناور کردن نرخ بلیت پروازهای هوایی بود، یعنی آنکه قیمت بلیت در زمان‌های خاص و ایام پرمتقاضی بالا می‌رود؛ اقدامی که شناور شدن قیمت بلیت هواپیما یکی از ابزارهای ایرلاین‌های خارجی برای مدیریت بازار پروازهای هوایی به کار می‌رود، اما پرسشی که بدون پاسخ مانده و تا امروز هم هیچ خبرنگاری نتوانسته پاسخی در این خصوص جویا شود این است که آیا تمام اقدامات ما در حوزه هواپیمایی به مانند پروازهای خارجی است که شناور شدن نرخ بلیت مانند آن‌ها باشد!؟
وی با انتقاد از عدم ارتقای کیفیت خدمات ارائه شده در پروازهای هوایی داخلی، افزود: متاسفانه حتی پیش از شیوع کرونا با وجود افزایش قیمت بلیت هواپیما، کیفیت خدمات تغییر مثبتی نکرده است، از طرفی بی‌نظمی ایرلاین‌ها در ارائه خدمات افزایش یافته است. یکی از عوامل نارضایتی مسافران از پروازهای هوایی، بروز تاخیرهای چند ساعته پرواز و معطل ماندن مسافران است که متاسفانه این مشکل هنوز ادامه دارد.
وی ادامه داد: در شرایط کنونی ایرلاین‌ها تنها اقداماتی که به نفع خودشان است را عملیاتی می‌کنند و در این بین، مردم تنها شاهد افزایش قیمت‌ها بوده و کیفیت خدمات تغییری نمی‌یابد.
این کارشناس در مورد قیمت‌های جدید که قرار است از آبان ماه 99 اجرایی شود گفت: پیش از این هم نرخ بلیت پرواز به طور نمونه تهران- ارومیه در یک سال 3 برابر شده بود و مردم برای این پرواز یک ساعته باید مبلغی حدود 600 هزار تومان پرداخت کنند.
البته از دید دیگری هم می‌توان وضعیت اسف بار قیمت جدید هواپیما برای ایرانیان را متصور بود. با یک محاسبه دم دستی ساده همکاران گروه اقتصادی آفتاب یزد آنچه هویداست اینکه اگر به فرض مسافری قصد داشته باشد فردا 20 مهرماه ( پیش از آغاز رسمی جهش قیمت‌ها) بلیت یک پرواز داخلی را که قاعدتا نباید دلاری و ارزی محاسبه شود، از تهران تا مشهد خریداری کند، باید یک میلیون تومان نقد بدهد در حالی که یک پرواز شرکت هواپیمایی «ترکیش ایرلاین» از استانبول به فرانکفورت آلمان که مسافت آن دو برابر تهران تا مشهد است، با 150 دلار مقدور است که به استناد برابری لیر و دلار 1200 لیر خواهد شد و نصف حقوق ماهانه یک کارگر ساده در ترکیه است؛ در حالی که خدمات پروازی ترکیش با پرواز ایرانی قابل مقایسه نیست! اما نکته حائز اهمیت اینجاست که وقتی پروازهای داخلی به دلار خرید و فروش نمی‌شود و خدمات پروازهای داخلی و بین‌المللی قابل مقایسه نیست، دیگر چه شاخص و معیاری باعث می‌شود در کنار ادعای محدود‌کردن فروش 60 درصدی بلیت؛ نرخ دلار 28 هزار تومانی هم عامل دومی باشد که در افزایش نرخ بلیت ادعا شده است!؟ آن هم پروازهایی که واجد دریافت مجوز پرواز به خارج از مرزها هم نیستند. جز آنکه دولت خواسته باشد هزینه
زیان دهی پروازها و ناکامی در اقناع شرکتهای هواپیمایی برای مراعات پروتکل بهداشتی در فروش بلیت را از جیب مردم بگیرد...